Αισθητό παραμένει το χάσμα «εξουσίας», ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες αναφορικά με την εκπροσώπησή τους στα υψηλά διοικητικά πόστα των εταιρειών στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με σχετική έρευνα της RSM Ελλάδος, tα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιριών, αυτή τη στιγμή εκπροσωπούνται από 926 άνδρες και 298 γυναίκες, σε μια αναλογία γυναικών-ανδρών 1:3, ενώ στις υψηλότερες θέσεις, δηλαδή προέδρου, αντιπροέδρου, διευθύνοντος συμβούλου (CEO), η αναλογία γίνεται ακόμη μικρότερη, στο 1:6.
Να σημειωθεί ότι η RSM Ελλάδος, είναι μέλος του έκτου μεγαλύτερου δικτύου Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών και Συμβούλων Επιχειρήσεων, υποστηρίζει την πρωτοβουλία «The Boardroom» για την ενδυνάμωση, δικτύωση και υποστήριξη των γυναικών με στόχο την ανάληψη θέσεων σε Διοικητικά Συμβούλια. Στο πλαίσιο αυτό, υλοποιήθηκε και η σχετική έρευνα, η οποία εξετάζει και τα αποτελέσματα σχετικής νομοθετικής παρέμβασης για τη συμμετοχή των γυναικών σε εταιρικές θέσεις ευθύνης.
Κύρια ευρήματα
Τα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιριών, αυτή τη στιγμή εκπροσωπούνται από 926 άνδρες και 298 γυναίκες, που αντιστοιχούν σε ποσοστό 75,7% και 24,3% στο σύνολο των μελών, ήτοι αναλογία γυναικών: ανδρών 1:3. Σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα, υπάρχει σημαντική βελτίωση στην παρουσία γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιριών καθώς -αν δεν ληφθούν υπόψη οι εταιρίες που αποχώρησαν από το Χρηματιστήριο- ο αριθμός των γυναικών αυξήθηκε από 200 σε 298 και των ανδρών μειώθηκε από 998 σε 926. Ως εκ τούτου παρατηρούμε ότι η συμμετοχή γυναικών σε θέσεις διοικητικών συμβουλίων αυξήθηκε κατά 98 θέσεις που αντιστοιχεί σε ποσοστό συμμετοχής 24,3% έναντι 16,7% γεγονός που οδηγεί σε μία βελτίωση της σύγκλισης με τον μέσο όρο της Ευρώπης που είναι 34% (βάσει του EWOB Gender Diversity Index 2020).
Βελτίωση
Μελετώντας τα νέα μέλη που προστέθηκαν στα διοικητικά συμβούλια κατά την εξεταζόμενη περίοδο, παρατηρούμε ότι από τα 284 νέα μέλη που προστέθηκαν, τα 118 (41,5%) είναι γυναίκες και τα 166 (58,5%) είναι άνδρες. Παρατηρούμε λοιπόν ότι υπάρχει μία ανανέωση της σύνθεσης των διοικητικών συμβουλίων κατά 23% περίπου.
Από τη λεπτομερή επισκόπηση των στοιχείων, διαπιστώνεται ότι τα διοικητικά συμβούλια δύο εισηγμένων εταιριών απαρτίζονται από 5 γυναίκες η κάθε μία και έξι διοικητικά συμβούλια απαρτίζονται από 4 γυναίκες αντίστοιχα. Τα διοικητικά συμβούλια 30 εταιριών απαρτίζονται από 3 γυναίκες. Σύμφωνα με τον σχετικό νόμο (Ν.4706/2020), προβλέπεται κατά 25% τουλάχιστον εκπροσώπηση διαφορετικού φύλου στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιριών. Δεδομένου όμως ότι το ποσοστό στρογγυλοποιείται προς τον αμέσως προηγούμενο ακέραιο, είναι δυνατό στην πράξη το ποσοστό των φύλων να είναι και χαμηλότερο του 25%. Από την ανάλυση των στοιχείων, στα διοικητικά συμβούλια 70 περίπου εταιριών, το απόλυτο ποσοστό γυναικών είναι μεγαλύτερο ή ίσο από 25%. Όπως παρατηρείται, όλοι οι κλάδοι του Χρηματιστηρίου βελτίωσαν το ποσοστό εκπροσώπησης γυναικών στα διοικητικά συμβούλια, βελτίωση που κυμαίνεται μεταξύ 13% και 18%. Ο κλάδος της ασφάλισης και της υγείας έχει πλέον τη μεγαλύτερη εκπροσώπηση γυναικών δηλαδή 1 γυναίκα ανά 2 άνδρες περίπου και ακολουθούν ο κλάδος των κατασκευών και καταναλωτικών προϊόντων.
Ιδιότητες και θέσεις
Αναφορικά με τη σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων και την εκπροσώπηση των φύλων σε ανώτερες θέσεις (πχ. προέδρου, αντιπροέδρου ή διευθύνοντος συμβούλου ή συνδυασμού αυτών), τα διοικητικά συμβούλια εκπροσωπούνται από 799 απλά μέλη και 425 μέλη που καταλαμβάνουν ανώτατες θέσεις. Πιο συγκεκριμένα, εκ των 799 μελών, τα 137 είναι εκτελεστικά, τα 222 είναι μη εκτελεστικά και τα 440 ανεξάρτητα μη εκτελεστικά. Σε σχέση με τα μέλη που καταλαμβάνουν ανώτατες θέσεις, οι αντίστοιχοι αριθμοί είναι 267, 129 και 29 μέλη αντίστοιχα. Με βάση τα συγκεκριμένα στοιχεία, 59 θέσεις ανώτατων μελών καλύπτονται από γυναίκες σε σχέση με 366 θέσεις που καλύπτονται από άνδρες, δηλαδή αναλογία 1 προς 6. Αν και παρατηρείται βελτίωση σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα, σύμφωνα με την οποία μόλις 47 θέσεις καλύπτονταν από γυναίκες (18% εκπροσώπησης έναντι 12%), υπάρχει σημαντικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών στον τομέα αυτό. Επίσης, αναφέρουμε ότι αριθμός των ανδρών μελών μειώθηκε συνολικά κατά 72 μέλη που προέρχεται από μείωση 35, 17 και 20 ανεξάρτητων, μη εκτελεστικών και εκτελεστικών μελών. Αντίθετα ο αριθμός των γυναικών αυξήθηκε κατά 98 μέλη εκ των οποίων τα ανεξάρτητα είναι 79, τα μη εκτελεστικά είναι 18 και μόλις 1 είναι εκτελεστικό μέλος.
«Χάσμα»
Ως προς τις ανώτατες θέσεις μελών διοικητικών συμβουλίων, μόλις 15 θέσεις προέδρου διοικητικού συμβουλίου και 9 θέσεις διευθύνοντος συμβούλου καλύπτονται από γυναίκες. Πιο συγκεκριμένα μόλις το 1% των εταιριών διαθέτουν γυναίκα ως πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου σε σχέση με το 9% που είναι ο μέσος όρος της Ευρώπης. Ως προς τα νέα μέλη διοικητικών συμβουλίων που προστέθηκαν, να αναφέρουμε ότι 250 εξ’ αυτών κατέλαβαν θέσεις απλών μελών και 34 ανώτατες θέσεις. Η διαφοροποίηση μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι 140 και 110 για τα απλά μέλη και 26 και 8 για τα ανώτερα μέλη αντίστοιχα.
Διαφοροποίηση
Ως προς την ηλικία των μελών διοικητικών συμβουλίων, διαπιστώθηκε ότι το 7% των μελών έχει ηλικία μικρότερη των 40 ετών και το 28% ηλικία μικρότερη των 50 ετών γεγονός που αποτελεί βελτίωση σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα μας κατά την οποία μόλις το 21% των μελών ήταν ηλικίας κάτω των 50. Επίσης το 33% των μελών έχει ηλικία μεταξύ 51 και 60 έτη, το 26% μεταξύ 61 και 70 έτη και το 14% ηλικία άνω των 70 ετών. Εκ των μελών ηλικίας μικρότερης των 40 ετών, το 57% (47 μέλη) αφορά σε άνδρες και το 43% (35 μέλη) σε γυναίκες, ενώ στην ηλικιακή κλίμακα 41 έως 50 οι άνδρες αποτελούν το 68% (173 μέλη) και οι γυναίκες το 32% (81 μέλη). Στις υπόλοιπες ηλικιακές βαθμίδες τα ποσοστά των γυναικών σταδιακά μειώνονται.
Ηλικία και κλάδοι
Εξετάζοντας περαιτέρω την ηλικιακή κατανομή των νέων μελών που προστέθηκαν και των υφιστάμενων μελών διοικητικών συμβουλίων, μετά δηλαδή από την ημερομηνία εφαρμογής του ν.4706/2020 παρατηρούμε ότι το 11% των νέων μελών είναι ηλικίας μικρότερης των 40 ετών και το 26% μεταξύ 41-50 έτη. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τα υφιστάμενα μέλη είναι 5% και 19% γεγονός που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα νέα μέλη που προστέθηκαν στα διοικητικά συμβούλια είναι μικρότερης ηλικίας από τα υφιστάμενα μέλη. Σε σχέση με τους κλάδους δραστηριοποίησης των εταιριών, διαπιστώνεται ότι ο κλάδος της υγείας και των μέσων ενημέρωσης έχουν το μεγαλύτερο ποσοστό μελών ηλικίας μικρότερης των 50 ετών και ακολουθούν ο κλάδος των τροφίμων και των παροχών (utilities).
Ταυτότητα έρευνας
Η έρευνα με τίτλο “The RSM Board Diversity Survey – The landscape following the implementation of Law 06/2020” έγινε σε δύο φάσεις: η πρώτη, τον Μάιο του 2021 πριν την έναρξη εφαρμογής του ν.4706/2020 και η δεύτερη τον Οκτώβριο του 2021, προκειμένου να καταγραφούν τα αποτελέσματα και ο βαθμός συμμόρφωσης των εισηγμένων εταιριών στις απαιτήσεις του Ν.4706/2020 αναφορικά με την εταιρική διακυβέρνηση, ο οποίος τέθηκε επίσημα σε εφαρμογή στις 17 Ιουλίου 2021.
