Η εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» με τίμησε με την πρόσκλησή της να γράψω ένα άρθρο για τις 25 Απριλίου του 1974 στην Πορτογαλία, την ημερομηνία ίδρυσης της πορτογαλικής δημοκρατίας. Θα ξεκινήσω με μια δήλωση ενδιαφέροντος: η 25η Απριλίου 1974 ήταν, και εξακολουθεί να είναι για μένα, μία από τις πιο ευτυχισμένες μέρες της ζωής μου. Γεννήθηκα το 1949, άρα ήμουν 24 ετών την ημέρα της Επανάστασης. Η οικογένειά μου αντιστάθηκε στη δικτατορία. Ο παππούς και η γιαγιά μου, τόσο από την πλευρά της μητέρας όσο και από του πατέρα μου, φυλακίστηκαν πολλές φορές. Ο πατέρας μου, Mârio Soares, ήταν ένας από τους πολίτες που φυλακίζονταν πολύ συχνά ως αντίπαλοι της δικτατορίας. Δεν ήταν σε καμία περίπτωση ο πολιτικός κρατούμενος με τα περισσότερα χρόνια στη φυλακή (οι πορτογάλοι κομμουνιστές βρίσκονται στην κορυφή αυτής της λίστας/κατάταξης), αλλά φυλακίστηκε 12 φορές κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Τα παιδικά και νεανικά μου χρόνια σημαδεύτηκαν από αυτά τα παραδείγματα και αυτές τις ιστορίες. Προσωπικά δεν με συνέλαβαν ποτέ, κάτι που θεωρώ μεγάλο κενό. Οταν ήρθε η Επανάσταση, και ξέραμε ότι ερχόταν, απλά δεν ξέραμε πότε, ήταν μια απέραντη έκρηξη χαράς.
Με συγκινεί ακόμα η ανάμνηση εκείνων των αξέχαστων στιγμών, τα τραγούδια, ειδικά το «Grândola», και τα κόκκινα γαρίφαλα. Συνεχίζουν να συμβολίζουν την ελευθερία και την αλληλεγγύη σήμερα.
Η Επανάσταση του Απρίλη ξεκίνησε ως μια στρατιωτική εξέγερση ενάντια στην έλλειψη πολιτικής λύσης σχετικά με τον Αποικιακό Πόλεμο, ο οποίος συνεχιζόταν για 13 χρόνια σε τρία μέτωπα: την Ανγκόλα, τη Μοζαμβίκη και τη Γουινέα. Η Πορτογαλία είχε περισσότερους από 200.000 άνδρες, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν υπαξιωματικοί, που συμμετείχαν σε αυτούς τους πολέμους. Περιέργως, η Επανάσταση ήταν σχεδόν αποκλειστικά έργο επαγγελματιών στρατιωτών που είχαν αποφοιτήσει από τη Στρατιωτική Ακαδημία. Οι επαγγελματίες στρατιώτες, αν και νέοι ακόμη, είχαν ήδη περάσει σε ορισμένες περιπτώσεις διαδοχικές εναλλαγές στα τρία μέτωπα της μάχης. Είναι αλήθεια ότι υπήρξε άνοδος της πολιτικής συνείδησης αυτών των στρατιωτών, η οποία προέκυψε από την αλληλεπίδρασή τους με τους υπαξιωματικούς. Πολλοί από αυτούς είχαν ήδη προέλθει από πανεπιστήμια και είχαν υψηλό επίπεδο δημοκρατικής πολιτικής συνείδησης. Αλλά το επαναστατικό πραξικόπημα της 25ης Απριλίου 1974 ξεκίνησε ως απλώς ένα εταιρικό κίνημα: μια ομάδα που αναπτύχθηκε στην πορεία με συνέπεια και ισχυρές δημοκρατικές πεποιθήσεις. Από αυτή την άποψη, ήταν κάτι νέο στον κόσμο εκείνη την εποχή. Και κέρδισε τις καρδιές της κοινής γνώμης, ιδιαίτερα της Αριστεράς, οδηγώντας έτσι τον κόσμο να σεβαστεί τον στρατό και τις ένοπλες δυνάμεις. Αυτό, μην ξεχνάτε, λιγότερο από έναν χρόνο μετά το φασιστικό στρατιωτικό πραξικόπημα του Αυγούστου Πινοτσέτ στη Χιλή. Αυτή είναι η μεγάλη νίκη της 25ης Απριλίου που εξακολουθεί να στέκεται ως παράδειγμα σε όλο τον κόσμο.
Το δεύτερο σημαντικό σημείο: η ένοπλη επανάσταση σε μια χώρα που βρισκόταν σε πόλεμο πραγματοποιήθηκε ουσιαστικά χωρίς αιματοχυσία. Εκτός από πέντε νεαρούς άνδρες που δολοφονήθηκαν από την πολιτική αστυνομία, όντας εγκλωβισμένοι στα κεντρικά γραφεία της στη Λισαβόνα.
Το στρατιωτικό κίνημα προκάλεσε τεράστιο λαϊκό ενθουσιασμό ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη, αλλά και από την αρχή, κερδίζοντας έτσι τον τίτλο «Επανάσταση». Ενα άλλο σημαντικό σημείο έχει να κάνει με τον πόλεμο και την αποαποικιοποίηση. Ο τερματισμός του πολέμου ήταν ένας από τους κεντρικούς στόχους της Επανάστασης. Ο πόλεμος τελείωσε και η αποαποικιοποίηση έλαβε χώρα στις αφρικανικές αποικίες. Δεν ήταν μια καλή αποαποικιοποίηση γιατί δεν έχουν υπάρξει ποτέ καλές αποαποικιοποιήσεις και η πορτογαλική αποαποικιοποίηση έγινε πάρα πολύ αργά λόγω της δικτατορίας.
Ενα άλλο ουσιαστικό σημείο: ο στρατός μας παρέδωσε την εξουσία στον λαό και, παρά κάποιες ατυχίες, αυτή η διαδικασία αποδείχθηκε επίσης υποδειγματική. Η ήττα της πορτογαλικής δικτατορίας, της μακροβιότερης δεξιάς δικτατορίας στην Ευρώπη, κατέληξε να αποτελέσει παράδειγμα για τη δημοκρατική μετάβαση στην Ισπανία και την πτώση του δικτατορικού καθεστώτος στην Ελλάδα. Ενέπνευσε επίσης πολλά προοδευτικά κινήματα προς τη δημοκρατία και την ελευθερία στη Λατινική Αμερική και, αργότερα, ακόμη και ορισμένες περιπτώσεις στην Ανατολική Ευρώπη.
Η Επανάσταση της 25ης Απριλίου είναι, και ήταν από την αρχή, μια μεγάλη επιτυχία για την οποία μπορούμε να είμαστε περήφανοι. Η Πορτογαλία, όπως και η Ελλάδα, ενσωματώθηκε καλά στην Ευρώπη. Εξελιχθήκαμε από μια χώρα σε πόλεμο (τρεις πολέμους) σε μια χώρα ειρήνης και ελευθερίας. Από τη χώρα με τα υψηλότερα ποσοστά αναλφαβητισμού και βρεφικής θνησιμότητας στην Ευρώπη στη χώρα με δυναμικές προσωπικότητες στην Ευρώπη και στον κόσμο. Γι’ αυτό, αυτή τη χρονιά, της 50ής επετείου της Επανάστασης, είμαστε ακόμα ενθουσιασμένοι να τραγουδάμε το «Grândola» μας πιο χαρούμενα από ποτέ, με ένα κόκκινο γαρίφαλο στο στήθος μας.
Ζήτω η Επανάσταση της 25ης Απριλίου!
Ο Ζοάο Σοάρες είναι στέλεχος του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Πορτογαλίας, πρώην υπουργός, πρώην δήμαρχος Λισαβόνας
Πηγή: tanea.gr
