Μπορεί η σφιχτή αγκαλιά του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Τούρκο ομόλογό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον Σεπτέμβρη του 2025 να βοήθησε επικοινωνιακά τον δεύτερο, ωστόσο, η ισχύς της Τουρκίας μέχρι στιγμής δεν ανταποκρίνεται στις φιλοδοξίες του για μια «Pax Turkica».
Αυτό υποστηρίζει η Τουρκάλα αναλύτρια στο Ινστιτούτο Brookings, Ασλί Αϊντιντασμπάς, η οποία σε ανάλυσή της στο περιοδικό Foreign Affairs εξηγεί ότι ήδη η Τουρκία αντιμετωπίζει υπερβολικά πολλά εσωτερικά προβλήματα -μεταξύ αυτών μια πιεσμένη οικονομία και ένα αποδυναμωμένο κράτος- καθώς και ισχυρές εξωτερικές αντιστάσεις ειδικά από το Ισραήλ.
Ποια είναι όμως η υψηλή στρατηγική του Ερντογάν, σύμφωνα με την ίδια; H Αϊντιντασμπάς λέει ότι ο Ερντογάν θέλει η Τουρκία να ηγηθεί της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, εγκαινιάζοντας τον «Τουρκικό Αιώνα». Μία εβδομάδα μετά την πτώση του Άσαντ, ο Ερντογάν δήλωσε ότι «η Τουρκία είναι μεγαλύτερη από την Τουρκία», ότι «ως έθνος δεν μπορούμε να περιορίσουμε το όραμά μας στα 782.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα». Η Τουρκία, συνέχισε, «δεν μπορεί να ξεφύγει από το πεπρωμένο της».
Αν και η Τουρκάλα δημοσιογράφος συμφωνεί με τον Τούρκο ηγέτη ότι υπάρχει «κάποια δόση αλήθειας σε αυτό το όραμα» -κάτι που δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής- ωστόσο, η ίδια βλέπει και έντονη «μυθοπλασία» σε αυτό.
Τα όνειρα του Ερντογάν
Στο εσωτερικό, ο ισχυρός μηχανισμός προπαγάνδας της κυβέρνησης έχει προωθήσει την εκστρατεία του «Αιώνα της Τουρκίας», καλλιεργώντας την ιδέα ότι η χώρα είναι προορισμένη για μεγαλείο, υπογραμμίζει η ειδικός. «Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, κάποτε απαξιωμένη από την πολιτική ελίτ της σύγχρονης Τουρκίας ως σύμβολο παρακμής, έχει αποκατασταθεί ως πρότυπο τάξης και πολυμορφίας. Σε τηλεοπτικές σειρές, ψευδοακαδημαϊκά συνέδρια και ακόμη και σε μενού εστιατορίων, η οθωμανική περίοδος παρουσιάζεται ως «χρυσή εποχή» που έληξε λόγω ξένων μηχανορραφιών και εσωτερικής προδοσίας».
Πράγματι, υπό τον Ερντογάν, η Τουρκία επέκτεινε την περιφερειακή της παρουσία στον Καύκασο, το Λεβάντε και την Αφρική, την ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα κλείνοντας συμφωνίες άμυνας και ασφάλειας με πλήθος χωρών. Επιπλέον, η αναπτυσσόμενη αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας -με αιχμή τα drones- έχει δώσει στην Άγκυρα επιρροή και νέες αγορές.
Ωστόσο, υπογραμμίζει η δημοσιογράφος σε αντίθεση με παλαιότερα οράματα, η σημερινή Τουρκία ενδιαφέρεται λιγότερο για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και περισσότερο για σκληρή ισχύ και συναλλακτικές συμφωνίες με αυταρχικά καθεστώτα.
Συρία και Ισραήλ
Η Συρία έχει εξελιχθεί στο εργαστήριο των περιφερειακών φιλοδοξιών της Τουρκίας. Η Άγκυρα ελέγχει μεγάλες εκτάσεις του βορρά, έχει χτίσει σχολεία, νοσοκομεία και δικαστήρια και στήριξε την άνοδο της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ και του ηγέτη της, Άχμεντ αλ-Σαράα.
Η εμφάνιση ενός φιλικού καθεστώτος στη Συρία άνοιξε επίσης τον δρόμο για την αναβίωση μιας ειρηνευτικής διαδικασίας με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK).
Οι συνομιλίες με τους Κούρδους αφενός επιτρέπουν στον Ερντογάν να χαλαρώσει τον άκαμπτο εθνικισμό και να επανασυστήσει την Τουρκία ως πολυεθνοτικό -αν και ανελεύθερο- περιφερειακό ηγέτη, επικαλούμενος τη μνήμη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εξηγεί η ειδική.
Ωστόσο, προειδοποιεί πως αν αυτές οι συνομιλίες αποτύχουν, το οικοδόμημα κινδυνεύει να καταρρεύσει. «Η αναζωπύρωση κουρδικής αναταραχής και αστάθεια στη βόρεια Συρία θα υπονόμευαν τον ισχυρισμό της Άγκυρας ότι μπορεί να επιβάλει τάξη εκεί όπου άλλοι απέτυχαν».
Ακόμη, όμως κι αν υπάρξει συμφωνία με τους Κούρδους, η Αϊντιντασμπάς εκτιμά πως το όνειρο ενός «νέου τουρκικού αιώνα» στηρίζεται σε εύθραυστα θεμέλια. «Για τους απλούς Τούρκους που δυσκολεύονται οικονομικά, η αυτοκρατορική μεγαλοπρέπεια μοιάζει μακρινή. Ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός, η εμπιστοσύνη των επενδυτών χαμηλή και το κράτος –υπερσυγκεντρωμένο- έχει αποδυναμώσει τους θεσμούς του. Πολιτικά, η βάση του Ερντογάν έχει στενέψει, όπως έδειξαν οι δημοτικές εκλογές του 2024 και οι διώξεις της αντιπολίτευσης το 2025, που εκλήφθηκαν ευρέως ως πολιτικά υποκινούμενες».
Στο εξωτερικό, η Τουρκία έχει να αντιμετωπίσει ο Ισραήλ, το οποίο έχει αναδειχθεί σε ηγεμόνα της περιοχής μετά τις επιθέσεις σε Λίβανο, Κατάρ, Συρία, Υεμένη, Ιράν και Παλαιστινιακά εδάφη. «Η στρατιωτική του υπεροχή και τα δίκτυα ασφαλείας δυσκολεύουν την Τουρκία να προβάλλει πειστικά μια τουρκικά καθοδηγούμενη τάξη στο Λεβάντε» λέει.
«Αν ο Ερντογάν δεν καταφέρει να υλοποιήσει την υπόσχεσή του για μια νέα εποχή τουρκικής ισχύος, οι εσωτερικές πιέσεις ενδέχεται να ενταθούν, καθώς η Τουρκία συνεχίζει τη στρατηγική της διολίσθηση σε έναν ολοένα και πιο επικίνδυνο κόσμο».
Σημειωτέον ότι στην ανάλυση της Αϊντιντασμπάς, η Ελλάδα δεν υπήρχε πουθενά…
Πηγή: in.gr
