Του Κώστα Κατίκου
Τέσσερις προκλήσεις και τον άγνωστο “Χ” της τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να καταργήσει θέσεις απασχόλησης στο μέλλον, έχει να αντιμετωπίσει η αγορά εργασίας. Σύμφωνα με την ενδιάμεση έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η αγορά εργασίας είναι:
1.Η έλλειψη εργαζομένων (στενότητα αγοράς εργασίας).
2.Η χαμηλή παραγωγικότητα που υπολείπεται των μισθολογικών αυξήσεων.
3.Το χαμηλό ποσοστό συμμετοχής νέων και γυναικών στην απασχόληση.
4.Η γήρανση του πληθυσμού (δημογραφικό).
Η στενότητα στην αγορά εργασίας (labour market tightness), η οποία αντανακλά το γεγονός ότι ο αριθμός των κενών θέσεων εργασίας υπερβαίνει τον αριθμό όσων αναζητούν εργασία, τα τελευταία τρίμηνα του 2024 και τα δύο πρώτα τρίμηνα του 2025 παρουσίασε σημάδια χαλάρωσης.
Ειδικότερα, το β΄ τρίμηνο του 2025 σημειώθηκε υποχώρηση του ποσοστού κενών θέσεων εργασίας σε 1,6% από 2,5% το β΄ τρίμηνο του 2024. Τα υψηλότερα ποσοστά κενών θέσεων εργασίας σημείωσαν οι κατασκευές (3,9%), οι επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες (2,6%), ο κλάδος του εμπορίου, καταλυμάτων και εστίασης (1,7%), καθώς και η μεταποίηση (1,6%). Αντίθετα, οι χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες, καθώς και ο κλάδος της πληροφορικής και των επικοινωνιών κατέγραψαν τα χαμηλότερα ποσοστό κενών θέσεων εργασίας. Η Τ.τ.Ε λέει ότι θα πρέπει να συνεχιστεί η λήψη μέτρων για την αύξηση του ποσοστού συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό των γυναικών, των νέων και των συνταξιούχων, αλλά και για τον επαναπατρισμό των Ελλήνων του εξωτερικού με υψηλές δεξιότητες (brain regain).
Η αύξηση του κόστους εργασίας με υψηλότερους ρυθμούς σε σχέση με την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του μοναδιαίου κόστους εργασίας, η οποία ενδέχεται να οδηγήσει στην επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας επισημαίνεται στην έκθεση με την Τ.τ.Ε να συνιστά “ισορροπημένη” αύξηση των αμοιβών ώστε να μην προκαλεί υπέρμετρη αύξηση του μοναδιαίου κόστους εργασίας, που θα επιδεινώσει τις προοπτικές της οικονομίας.
Οι κλάδοι “βιομηχανία”, “υπηρεσίες παροχής καταλύματος και εστίασης”, “χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες” και “επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες” δείχνουν αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, που όμως υπολείπεται της αύξησης των αμοιβών ανά μισθωτό, με αποτέλεσμα ο ρυθμός μεταβολής του μοναδιαίου κόστους εργασίας να είναι θετικός. Εντούτοις, η “μεταποίηση” παρουσιάζει υψηλότερη αύξηση της παραγωγικότητας σε σύγκριση με τη “βιομηχανία”, δεδομένου ότι η μεταποίηση περιλαμβάνει τους πιο εξωστρεφείς και δυναμικούς κλάδους της βιομηχανίας, καταγράφοντας αρνητικό ρυθμό μεταβολής του μοναδιαίου κόστους εργασίας.
Αντίθετα, στους κλάδους “γεωργία, δασοκομία και αλιεία” και “χονδρικό και λιανικό εμπόριο” η παραγωγικότητα της εργασίας μειώνεται και η μεταβολή του μοναδιαίου κόστους εργασίας είναι θετική και πολύ υψηλή. Στους κλάδους “μεταφορά και αποθήκευση” και “ενημέρωση και επικοινωνία”, η παραγωγικότητα της εργασίας και οι αμοιβές ανά μισθωτό μεταβάλλονται με τον ίδιο περίπου ρυθμό, με αποτέλεσμα το μοναδιαίο κόστος εργασίας να μένει σχετικά σταθερό.
Τέλος, ο κλάδος “δημόσια διοίκηση και άμυνα, υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, εκπαίδευση, υγεία” παρουσιάζει μηδενική αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, με αποτέλεσμα να αυξάνεται σημαντικά το μοναδιαίο κόστος εργασίας. Συμπερασματικά, φαίνεται ότι η αύξηση του μοναδιαίου κόστους εργασίας τα τελευταία έτη προέρχεται κυρίως από τις εξελίξεις στους κλάδους του εμπορίου και του τουρισμού και δευτερευόντως από τη δημόσια διοίκηση.
Η Τ.τ.Ε κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις του δημογραφικού στην απασχόληση, τονίζοντας ότι: “Η υπογεννητικότητα και η γήρανση του πληθυσμού αναμένεται να οδηγήσουν σε συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού, με αρνητικές επιδράσεις στην ανάπτυξη, στις επενδύσεις και εν γένει στη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Ταυτόχρονα, οι ανάγκες για αυξημένες κοινωνικές δαπάνες περιορίζουν το χώρο για δημόσιες επενδύσεις σε υποδομές, έρευνα και καινοτομία, ενώ η συρρίκνωση του μαθητικού πληθυσμού και η μείωση της δυναμικής των τοπικών κοινωνιών υπονομεύουν τη μελλοντική προσφορά εργατικού δυναμικού”.
Η τεχνητή νοημοσύνη στην απασχόληση
Για την τεχνητή νοημοσύνη η Τ.τ.Ε προβλέπει ραγδαία εξέλιξη που αναμένεται να προκαλέσει δομικές αλλαγές στην αγορά εργασίας, καθώς πολλές θέσεις εργασίας είτε θα καταργηθούν είτε θα υποκατασταθούν από αυτοματοποιημένες τεχνολογίες. Θα πρέπει τόσο οι υφιστάμενοι εργαζόμενοι όσο και αυτοί που θα εισέλθουν στην αγορά εργασίας να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες που θα τους βοηθήσουν να εκμεταλλευθούν τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης για αύξηση της παραγωγικότητας της οικονομίας, ώστε η Ελλάδα να μη μείνει ουραγός στις νέες εξελίξεις, υπογραμμίζεται στην έκθεση της Τ.τ.Ε.
Πηγή: capital.gr
