Του Χάρη Φλουδόπουλου
Αρνητικό σήμα έστειλε χθες στην αγορά η τελευταία δημοπρασία δέσμευσης δυναμικότητας για τον Κάθετο Διάδρομο Φυσικού Αερίου, καθώς όπως έγινε γνωστό δεν εκδηλώθηκε κανένα ενδιαφέρον από την πλευρά των χρηστών. Η εξέλιξη αυτή ήρθε σε μια χρονική συγκυρία όπου οι προσδοκίες ήταν αυξημένες, δεδομένης της διεύρυνσης της όδευσης με νέες πύλες εισόδου μη ρωσικού αερίου και των εκτιμήσεων για ενίσχυση της τροφοδοσίας της Ουκρανίας κατά τη χειμερινή περίοδο.
Παρά το γεγονός ότι το εγχείρημα έχει ισχυρή γεωπολιτική στήριξη και θεωρητικά θα μπορούσε να λειτουργήσει ως εναλλακτικός “διάδρομος ασφάλειας” για την Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη, παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ότι, στην παρούσα φάση, ο Κάθετος Διάδρομος παραμένει ακριβός και μη ανταγωνιστικός. Οι χρεώσεις διαμετακόμισης κατά μήκος των επιμέρους εθνικών δικτύων –από την Ελλάδα έως την Ουκρανία– διαμορφώνουν ένα συνολικό κόστος που δυσκολεύεται να σταθεί απέναντι σε άλλες, καθιερωμένες πηγές τροφοδοσίας.
Κομβικό ρόλο στη χαμηλή ελκυστικότητα παίζει ο έντονος ανταγωνισμός από τη βόρεια διαδρομή. Η Πολωνία, αξιοποιώντας τόσο την εγγύτητά της με την Ουκρανία όσο και τις ανεπτυγμένες υποδομές LNG και αγωγών, εμφανίζεται σήμερα σαφώς πιο ανταγωνιστική ως προς το τελικό κόστος παράδοσης φυσικού αερίου. Αντίστοιχα, ρόλο διεκδικεί και η Λιθουανία μέσω του τερματικού της στη Βαλτική, προσφέροντας εναλλακτικές ποσότητες σε τιμές που συχνά υπερτερούν σε σχέση με τη νοτιοανατολική όδευση.
Υπό αυτό το πρίσμα, η μηδενική συμμετοχή στη δημοπρασία ερμηνεύεται από την αγορά όχι ως συγκυριακό φαινόμενο, αλλά ως ένδειξη ενός δομικού προβλήματος κόστους που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί από τους διαχειριστές και τις ταρίφες που θα πρέπει να αναθεωρηθούν ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικές. Ακόμη και το Route 1, με αφετηρία τη Ρεβυθούσα, το οποίο στις προηγούμενες δημοπρασίες είχε απορροφήσει σημαντικό μέρος της προσφερόμενης δυναμικότητας, αυτή τη φορά δεν προσέλκυσε αγοραστές, γεγονός που ενίσχυσε τον προβληματισμό.
Η απογοήτευση είναι μεγαλύτερη αν ληφθούν υπόψη οι προσδοκίες ότι μέσω των προϊόντων του Κάθετου Διαδρόμου θα μπορούσαν να υλοποιηθούν συμβόλαια προμήθειας για την Ουκρανία, όπως εκείνα που συνδέονται με τη ΔΕΠΑ και τη Naftogaz. Στην παρούσα φάση, ωστόσο, οι εμπορικοί παίκτες φαίνεται να τηρούν στάση αναμονής για τις αποφάσεις τους, προσβλέποντας σε πιο ελκυστικές συνθήκες κόστους και μεγαλύτερη κανονιστική απλοποίηση.
Όπως έχουν διαμηνύσει πηγές της αγοράς η ταυτόχρονη διέλευση από πολλά εθνικά συστήματα μεταφοράς, με διαφορετικά τιμολόγια και ρυθμιστικά πλαίσια, επιβαρύνει υπέρμετρα το τελικό προϊόν. Το αποτέλεσμα είναι ο Κάθετος Διάδρομος να υστερεί, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, έναντι άλλων routes που προσφέρουν απλούστερη και φθηνότερη πρόσβαση στην ουκρανική αγορά.
Μακρύς δρόμος για βιώσιμη εμπορική χρήση
Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι ο Κάθετος Διάδρομος έχει ακόμη δρόμο να διανύσει μέχρι να καταστεί εμπορικά βιώσιμη και ανταγωνιστική επιλογή. Η πρόσφατη σύσταση task force με πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ αποτυπώνει ακριβώς αυτή την ανάγκη: να επανεξεταστούν οι χρεώσεις, να περιοριστεί η ρυθμιστική πολυπλοκότητα και να διαμορφωθούν συνθήκες που θα επιτρέψουν στην αγορά να “αγκαλιάσει” το εγχείρημα.
Πηγή: capital.gr
