Οι μαζικές αγροτικές κινητοποιήσεις του 2025 προκαλούν αναστάτωση σε μεταφορές, εμπόριο και τουρισμό, ενώ οι αγρότες ζητούν άμεσες επιδοτήσεις, μείωση του ενεργειακού κόστους και διασφάλιση σταθερού θεσμικού πλαισίου για τον πρωτογενή τομέα
Τις τελευταίες εβδομάδες, η χώρα βιώνει ένα κύμα μαζικών αγροτικών κινητοποιήσεων. Χιλιάδες αγρότες και κτηνοτρόφοι έχουν βγει με τα τρακτέρ στους δρόμους, στήνοντας μπλόκα σε εθνικούς δρόμους, τελωνεία, λιμάνια ακόμα και αεροδρόμια. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, πρόκειται για πάνω από 6.000 τρακτέρ και 50 ενεργά μπλόκα σε όλη την Ελλάδα.
Οι κινητοποιήσεις επεκτείνονται γεωγραφικά από τη Θεσσαλία και τη Θεσσαλονίκη μέχρι την Κρήτη, τη Μακεδονία, τον Έβρο και άλλες περιοχές.
Γράφει η Έννη Λεβέντη από την «Πολιτεία Θεσσαλών» Κυριακή 14 Δεκεμβρίου 2025
Το βασικό αίτιο που πυροδότησε τις διαμαρτυρίες είναι η καθυστέρηση στις πληρωμές των γεωργικών επιδοτήσεων από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους, έπειτα από έρευνες για πλαστές δηλώσεις ιδιοκτησίας και επιδοτήσεων. Πρόκειται για ένα σκάνδαλο που έχει προκαλέσει δημοσιονομική «τρύπα» και αμφιβολίες για την αξιοπιστία του συστήματος επιδοτήσεων.
Οι αγρότες ζητούν άμεση καταβολή όλων των ενισχύσεων και αποζημιώσεων, κατώτατες εγγυημένες τιμές που να καλύπτουν το κόστος παραγωγής, μείωση του ενεργειακού κόστους, αγροτικό ρεύμα και πετρέλαιο, καθώς και αλλαγές στον κανονισμό αποζημιώσεων από ζημιές.
Τι άλλαξε από τις κινητοποιήσεις του 2016 και τι θυμόμαστε από τότε
Οι κινητοποιήσεις του 2025 δεν είναι πρωτόγνωρες. Η πιο πρόσφατη μεγάλη κινητοποίηση εντάσεως ήταν στα τέλη του 2015 και στις αρχές του 2016.
Χιλιάδες αγρότες και κτηνοτρόφοι έχουν στήσει μπλόκα σε εθνικούς δρόμους, λιμάνια και αεροδρόμια
Τότε, οι αγρότες διαμαρτύρονταν για περικοπές στις ενισχύσεις στο πλαίσιο της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), για τα φορολογικά και ασφαλιστικά μέτρα του τότε προγράμματος οικονομικής προσαρμογής, για το κόστος παραγωγής αλλά και για «κόκκινα δάνεια».
Οι κινητοποιήσεις πήραν τη μορφή πανελλαδικής συντονισμένης δράσης με συγκεντρώσεις, μπλόκα και «κάθοδο» των τρακτέρ στην Αθήνα, έξω από τη Βουλή. Αν και επρόκειτο για μαζικά, δυναμικά μπλόκα, η χρονική διάρκεια ήταν περιορισμένη με κλιμάκωση των κινητοποιήσεων τον Φεβρουάριο του 2016. Η κυβέρνηση τότε απέφυγε ένα ευρείας κλίμακας «πάγωμα» της οικονομίας, αλλά η κινητοποίηση έδειξε πόσο ευάλωτος είναι ο πρωτογενής τομέας και πόσο εύκολα μπορεί να μετατραπεί σε «μοχλό πίεσης».
Ο χρόνος πέρασε ο πρωτογενής τομέας αντιμετωπίζει ίσως τη μεγαλύτερη κρίση. Είναι χαρακτηριστική η κοινωνική αποδοχή των αγροτικών κινητοποιήσεων . Πολλοί συμπολίτες και φορείς θεωρούν δίκαιες τις διεκδικήσεις των αγροτών, ειδικά υπό το πρίσμα της ακρίβειας.
2016-2025 τι έχει αλλάξει;
Βασικά Αιτήματα των αγροτών παραμένουν το Κόστος παραγωγής, ενισχύσεις, φορολογικά, ασφαλιστικά βάρη, ΚΑΠ, μεγάλες καθυστερήσεις επιδοτήσεων, αποζημιώσεις, κόστος ενέργειας, τιμές ρεύματος και πετρελαίου, αναπροσαρμογή του θεσμικού πλαισίου. Αποκορύφωση το σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ.
Κλίμακα μπλόκων Πανελλαδική, με συγκεντρώσεις, μπλόκα σε δρόμους, τελωνεία, λιμάνια, αεροδρόμια.
Οικονομικό περιβάλλον σε ύφεση και σοβαρή κρίση αξιοπιστίας σε επιδοτήσεις (σκάνδαλο), αυξημένο κόστος παραγωγής & ενέργειας, επισιτιστική αστάθεια. Η δημόσια γνώμη παραμένει με υψηλή ανοχή και συμπάθεια για τους αγρότες.
Η βασική διαφορά είναι ότι το 2025 οι κινητοποιήσεις δεν είναι απλώς αντίδραση σε μέτρα λιτότητας ή περικοπών, αλλά σε προβλήματα διαχείρισης, διαφάνειας και εμπιστοσύνης . Η νέα κλιμάκωση προσδίδει στην τρέχουσα κρίση πιο βαθύ και θεσμικό χαρακτήρα.
Παρά τα δίκαια κατά γενική ομολογία αιτήματα, δεν έχει υπολογιστεί το συνολικό κόστος των κινητοποιήσεων στην αγορά, στην κοινωνία και στον καταναλωτή. Οι πολλαπλές επιπτώσεις των αγροτικών μπλόκων αποτυπώνονται ήδη σε διάφορους τομείς:
Μεταφορές & logistics
Οι αποκλεισμοί βασικών οδικών αξόνων και τελωνείων (π.χ. Εγνατία, Αθηνών–Θεσσαλονίκης, τελωνείο Ευζώνων) έχουν προκαλέσει σημαντικές καθυστερήσεις, επανδρομολογήσεις και κόστη για μεταφορικές εταιρείες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το κόστος για εταιρείες logistics μπορεί να αυξηθεί κατά 10–25% λόγω καυσίμων, έξτρα εργατοωρών και υπερωριών, κόστος που, τελικά, μετακυλίεται στον καταναλωτή.
Εμπόριο- λιανεμπόριο
Με την καθυστέρηση στη διανομή προϊόντων , από τρόφιμα μέχρι αγροτικά προϊόντα πρώτης ανάγκης, οι εμπορικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν μείωση αποθεμάτων, προβλήματα τροφοδοσίας και ενδεχόμενη αύξηση τιμών. Οι καταναλωτές μπορεί να δουν ελλείψεις σε βασικά είδη, αλλά και πιο «φουσκωμένες» τιμές.
Τουρισμός και μετακινήσεις
Η απόφαση των αγροτών να αποκλείσουν αεροδρόμια όπως έγινε στο νησί της Κρήτης ,είχε άμεσες συνέπειες στον τουρισμό με ακύρωση πτήσεων, καθυστερήσεις και ταλαιπωρία ξένων και ελλήνων ταξιδιωτών. Τα ξενοδοχεία, οι επιχειρήσεις εστίασης και οι τουριστικές υποδομές εκφράζουν ανησυχία για την ξαφνική ησυχία, το πάγωμα των κρατήσεων και των ακυρώσεων προγραμματισμένων συνεδρίων . Ακόμη και εάν τα μπλόκα αρθούν σύντομα, η αναστάτωση και η ίδια η επικαιρότητα μπορεί να επηρεάσουν την τουριστική κίνηση, ειδικά με ευρωπαϊκές αγορές να βλέπουν με προβληματισμό καθυστερήσεις στα βασικά αγαθά και στην εφοδιαστική αλυσίδα.
«Χωρίς εμάς τι θα φας» λένε στα συνθήματα οι αγρότες αλλά αυτές τις μέρες έχει αλλάξει και η καθημερινότητα του Καταναλωτή
Για τον απλό πολίτη, η έλλειψη διαθεσιμότητας προϊόντων, οι καθυστερήσεις στις μεταφορές και οι πιθανά αυξημένες τιμές σημαίνουν ανασφάλεια. Σε περίοδο οικονομικής δυσκολίας και ακρίβειας, η έλλειψη στα βασικά αγαθά και τρόφιμα, όπως γάλα, κρέας, λαχανικά, μπορεί να επηρεάσει άμεσα τα νοικοκυριά. Επιπλέον, η μείωση της «καταναλωτικής εμπιστοσύνης», που καταγράφεται από πρόσφατες έρευνες, πιθανότατα επιδεινώνεται, καθώς οι πολίτες βλέπουν ότι τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα δεν είναι προσωρινά και σχετίζονται με θεσμικές αδυναμίες. Αν λάβουμε υπόψη και το προαναγγελθέν κόστος μεταφορών + τιμολογιακής μετάδοσης, είναι εύλογο ότι πολλοί κλάδοι όπως λιανεμπόριο, τρόφιμα, εστίαση θα κληθούν να «πληρώσουν» την κρίση.
Οικονομική «τρύπα» στην εφοδιαστική και τις εξαγωγές
Αγρότες και παραγωγοί ενδέχεται να μην μπορούν να πωλήσουν προϊόντα ή να τα πουλήσουν σε πολύ χαμηλές τιμές λόγω μπλόκων, έλλειψης χρηματοδότησης και ανασφάλειας για αποζημιώσεις. Αυτό σημαίνει πτώση εισοδημάτων στον πρωτογενή τομέα, μειωμένη παραγωγή και περαιτέρω επιβάρυνση για εισαγωγές και διακίνηση προϊόντων.
Πόσο μπορεί να «κοστίσει» συνολικά αυτή η κρίση πραγματικά και δυνητικά
Είναι δύσκολο να υπολογιστεί με ακρίβεια ένα συνολικό «κόστος» για όλη την Ελλάδα. Ωστόσο, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία και τις παραμέτρους, μπορούμε να δώσουμε ενδεικτικές εκτιμήσεις:
Μεταφορές – logistics: αύξηση κόστους +10–25%. Για εταιρείες που κινούν καθημερινά φορτίο, αυτό μπορεί να σημαίνει δεκάδες έως εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ επιπλέον, τα οποία τελικά μετακυλίονται στην τιμή των προϊόντων.
Εμπόριο – λιανεμπόριο: πιθανές απώλειες εσόδων λόγω έλλειψης προϊόντων και πιθανή αύξηση τιμών, ειδικά σε τυποποιημένα ή ευπαθή αγαθά.
Τουρισμό: με ακυρώσεις πτήσεων και εμπόδια στην πρόσβαση, μπορεί να υπάρξουν σημαντικές απώλειες εσόδων, ειδικά σε νησιωτικές ή τουριστικές περιοχές με κιμρότερες απώλειες αν τα μπλόκα αρθούν γρήγορα.
Νοικοκυριά – καταναλωτές: αύξηση κόστους ειδών πρώτης ανάγκης, πιθανές ελλείψεις και μείωση της κατανάλωσης, κάτι που ήδη διαφαίνεται στην κάμψη της καταναλωτικής εμπιστοσύνης.
Μεγάλο το κόστος και για τον πρωτογενή τομέα. Αισθητή η μείωση ρευστότητας, καθυστερήσεις στην παραγωγή, αβεβαιότητα και απελπισία που μπορεί να οδηγήσουν σε μείωση παραγωγής ή ακόμη και εγκατάλειψη καλλιεργειών και κτηνοτροφίας. Αν συνυπολογίσουμε όλα αυτά, είναι πιθανό ότι το οικονομικό κόστος έμμεσα και άμεσα, υπερβαίνει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, ειδικά αν οι κινητοποιήσεις συνεχιστούν για εβδομάδες ή ακόμα περισσότερο χρονικό διάστημα.
Τι ζητούν οι αγρότες και τι πρέπει να γίνει
Οι αγρότες δεν διεκδικούν μόνο χρήματα, διεκδικούν αναδιάρθρωση του αγροτικού μοντέλου, ο πρωτογενής τομέας χρειάζεται σχεδιασμό και βιώσιμο πρόγραμμα ενεργειών ανάκαμψης. Οι αγρότες ζητούν Εγγυημένες τιμές παραγωγής που να καλύπτουν πραγματικό κόστος. Μείωση του ενεργειακού κόστους (ρεύμα, πετρέλαιο). Άμεσες και διαφανείς πληρωμές επιδοτήσεων και αποζημιώσεων. Διασφάλιση ότι όσοι είναι «ειλικρινείς παραγωγοί» δεν θα τιμωρούνται για τις πράξεις άλλων. Σταθερό θεσμικό πλαίσιο που να προστατεύει αγρότες και κτηνοτρόφους.
Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, έχει δεσμευτεί ότι έως το τέλος του 2025 θα καταβληθούν συνολικά περίπου 3,7 δισ. ευρώ σε παραγωγούς, όμως πολλοί αγρότες επισημαίνουν ότι αυτό δεν είναι αρκετό, αν δεν συνοδευτεί από μέτρα ελέγχου τιμών και ρύθμιση του κόστους παραγωγής.
Οι σημερινές αγροτικές κινητοποιήσεις έχουν ιστορικά χαρακτηριστικά γιατί δεν είναι απλώς «ένα από τα πολλά» μπλόκα που θυμόμαστε. Οι κλιμάκωση των κινητοποιήσεων, οι συσπείρωση των συλλόγων, φορέων και απλών ανθρώπων της ελληνικής υπαίθρου, αποτελούν κορύφωση μιας συσσωρευμένης κρίσης εμπιστοσύνης, διαχείρισης και αύξησης προβλημάτων στον αγροτικό τομέα, δίχως αποτέλεσμα στα καίρια αιτήματα που απειλούν τη βιωσιμότητα του πρωτογενούς τομέα. Οι επιπτώσεις είναι ήδη ορατές στις μεταφορές, στο εμπόριο, στον τουρισμό, στην καθημερινότητα των πολιτών. Αν η πολιτεία δεν αντιδράσει γρήγορα και με σοβαρό σχεδιασμό, η κρίση μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες για ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα, την παραγωγή και την οικονομία της χώρας.
Κάθε κρίση δεν αφορά μόνο τους άμεσα εμπλεκόμενους όπως τώρα τους αγρότες, αφορά όλους μας για αυτό και η αντιμετώπιση της κρίσης στον αγροτικό τομέα απαιτεί ρεαλιστικές αποφάσεις που θα δώσουν σήμα επανεκκίνησης σε ολόκληρη τη χώρα.
