Πώς οι σφοδρές καταιγίδες και η κλιματική κρίση προκάλεσαν τις θανατηφόρες πλημμύρες στην Ασία

Τις πληγές τους μετρούν Σρι Λάνκα, Ινδονησία, Ταϊλάνδη, Μαλαισία και Βιετνάμ μετά τις καταστροφικές πλημμύρες και κατολισθήσεις. Χιλιάδες σπίτια έγιναν ερείπια, δρόμοι μετατράπηκαν σε ορμητικά ποτάμια λάσπης και πολλοί άνθρωποι σώθηκαν την τελευταία στιγμή. Οι νεκροί έχουν ξεπεράσει τους 1.750, με εκατοντάδες να αγνοούνται.

Ο κλιματολόγος Fredolin Tangang, παρατηρώντας στον υπολογιστή του τρεις τροπικές καταιγίδες να σχηματίζονται ταυτόχρονα στην Ασία στα τέλη Νοεμβρίου, θυμήθηκε την ταινία «The Day After Tomorrow», όπου τρεις τεράστιες καταιγίδες βυθίζουν τη Γη σε μια νέα εποχή παγετώνων.

Οι καταιγίδες αυτές δεν ήταν οι ισχυρότερες της χρονιάς, αλλά ήταν «ασυνήθιστες», σημειώνει ο Tangang, επίτιμος καθηγητής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Μαλαισίας, μιλώντας στο CNN.

Η μία σχηματιζόταν κοντά στον ισημερινό, στα ανοικτά της Ινδονησίας, η δεύτερη κατευθυνόταν προς περιοχές της Σρι Λάνκα που σπάνια πλήττονται από τροπικές καταιγίδες, και η τρίτη, ήταν έτοιμη να ρίξει ακόμη περισσότερο νερό σε ήδη κορεσμένα εδάφη στο Βιετνάμ και τις Φιλιππίνες.

Η Νότια και Νοτιοανατολική Ασία είναι συνηθισμένη στις μουσώνες και στις πλημμύρες, όμως η έκταση των ανθρώπινων απωλειών και της καταστροφής έχει σοκάρει τους ειδικούς, οι οποίοι προειδοποιούν ότι η κλιματική κρίση θα κάνει τα έντονα ακραία καιρικά φαινόμενα τη νέα κανονικότητα.

Μέρη που δεν έχουν εμπειρία από κυκλώνες

Οι επιστήμονες περιγράφουν τις πλημμύρες που έπληξαν τη Σρι Λάνκα, την Ινδονησία, τη Μαλαισία, την Ταϊλάνδη, το Βιετνάμ και τις Φιλιππίνες ως «ανελέητες», «σπάνιες» και «ρεκόρ».

Η τροπική καταιγίδα Senyar σχηματίστηκε βόρεια του ισημερινού στο Στενό της Μαλάκα, ανάμεσα στη Σουμάτρα και τη χερσόνησο της Μαλαισίας. Πρόκειται για μια σπάνια εμφάνιση, που έκανε την καταστροφή μεγαλύτερη, καθώς οι τοπικές κοινότητες δεν είχαν ξαναζήσει κυκλώνες.

Οι καταιγίδες σπάνια σχηματίζονται τόσο κοντά στον ισημερινό, γιατί η δύναμη Coriolis εκεί είναι πολύ μικρή για να περιστρέψει έναν κυκλώνα. Η Senyar έκανε στροφή προς νότο και ανατολικά, κάτι ασυνήθιστο για την περιοχή, όπου συνήθως οι κυκλώνες κινούνται δυτικά και βόρεια.

Στις αρχές Νοεμβρίου, δύο μεγάλοι τυφώνες μέσα σε λιγότερο από μια εβδομάδα σάρωσαν τις Φιλιππίνες

Την ίδια στιγμή, ο κυκλώνας Ditwah κινήθηκε κατά μήκος των ανατολικών και βόρειων ακτών της Σρι Λάνκα, φέρνοντας ισχυρές βροχοπτώσεις σε παραθαλάσσιες και ορεινές περιοχές.

Ο τυφώνας Koto προκάλεσε πλημμύρες και κατολισθήσεις στις Φιλιππίνες, που είχαν ήδη υποστεί θανατηφόρους τυφώνες και εκτεταμένες πλημμύρες, πριν φτάσει στο κορεσμένο Βιετνάμ.

Παράλληλα, μια ψυχρή μάζα αέρα έφερε ισχυρούς ανέμους από βορρά πάνω από τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, συγκεντρώνοντας υγρασία που μετουσιώθηκε σε έντονες βροχές σε Ταϊλάνδη και Μαλαισία.

Συνολική βροχόπτωση 7 ημερών στη Νότια Ασία (έως 30 Νοεμβρίου 2025) – Πηγή: NASA Global Precipitation Measurement, CNN

Μια ήδη κορεσμένη περιοχή

Στις αρχές Νοεμβρίου, δύο μεγάλοι τυφώνες μέσα σε λιγότερο από μια εβδομάδα σάρωσαν τις Φιλιππίνες. Ο Fung-wong κάλυψε σχεδόν ολόκληρο το αρχιπέλαγος, ενώ ο Kalmaegi σκότωσε τουλάχιστον 200 άτομα πριν φτάσει στο Βιετνάμ, αποτελώντας έναν από τους ισχυρότερους τυφώνες που έχουν καταγραφεί εκεί.

Στο κεντρικό Βιετνάμ, οι κοινότητες μόλις είχαν ανακάμψει από προηγούμενες πλημμύρες και κατολισθήσεις που σκότωσαν τουλάχιστον 90 άτομα, βύθισαν ιστορικές γειτονιές και κατέστρεψαν καλλιέργειες. Μια μετεωρολογική σταθμός κατέγραψε 1.739 χιλιοστά βροχής σε 24 ώρες — ρεκόρ για τη χώρα.

Το έδαφος, σαν σφουγγάρι γεμάτο νερό, δεν μπορούσε να απορροφήσει άλλη υγρασία. Οι άνθρωποι είχαν ήδη χάσει σπίτια και αντιμετώπιζαν νέες απώλειες. Οι καταιγίδες Koto, Senyar και Ditwah έπεσαν πάνω σε κορεσμένες κοίτες ποταμών, προκαλώντας πλημμύρες και κατολισθήσεις που αιφνιδίασαν τους κατοίκους.

Παράλληλα, δύο φυσικά φαινόμενα που ενισχύουν τη βροχόπτωση -η La Niña και το αρνητικό Δίπολο του Ινδικού Ωκεανού (IOD)- συνέβησαν ταυτόχρονα, εντείνοντας τις έντονες βροχοπτώσεις. Ωστόσο, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι μόνο η ανθρώπινη επίδραση στο κλίμα καθιστά αυτά τα φαινόμενα τόσο έντονα και καταστροφικά.

Σοβαρές επιπτώσεις σε υποδομές και ανθρώπους

Στη Σουμάτρα, τη χειρότερα πληγείσα περιοχή με τουλάχιστον 883 νεκρούς, οι ομάδες διάσωσης προσπαθούν να φτάσουν σε χωριά που έχουν αποκοπεί. Στη Σρι Λάνκα, γειτονιές παρασύρθηκαν και οι κάτοικοι συνεχίζουν να αναζητούν αγνοούμενους.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η Ασία θερμαίνεται σχεδόν δύο φορές πιο γρήγορα από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες των ωκεανών ενισχύουν την ισχύ των καταιγίδων, ενώ η κλιματική αλλαγή αυξάνει τις βροχοπτώσεις, καθώς ο θερμός αέρας συγκρατεί περισσότερη υγρασία που στη συνέχεια εκτονώνεται πάνω σε πόλεις και χωριά.

Στρατιώτες μεταφέρουν ξύλα ανάμεσα σε παρασυρμένους κορμούς, ενώ ανακατασκευάζουν γέφυρα που κατέρρευσε από τις πλημμύρες στη Βόρεια Σουμάτρα

«Συσσώρευση καταστροφικών γεγονότων»

Οι ερευνητές παρατηρούν, πλέον, ένα μοτίβο στη Νοτιοανατολική Ασία: «συσσώρευση καταστροφικών γεγονότων».

«Βλέπουμε έναν ασταμάτητο κύκλο καταιγίδων: εβδομάδες έντονων βροχοπτώσεων κατά τη διάρκεια ακραίας μουσώνας, με ρεκόρ να επαναλαμβάνονται ξανά και ξανά», λέει ο Davide Faranda από το Γαλλικό Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας στο CNN.

Οι ειδικοί επισημαίνουν την ανάγκη άμεσης κατάργησης των ορυκτών καυσίμων και μεγαλύτερων επενδύσεων σε υποδομές, συστήματα προειδοποίησης και λύσεις βασισμένες στη φύση για να περιοριστούν οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης.

Επιπλέον, η περιβαλλοντική υποβάθμιση και η αποψίλωση των δασών έχουν επιδεινώσει την καταστροφή.

Στη Σουμάτρα, δεκαετίες παράνομης υλοτομίας, εξορύξεων και φυτειών φοινικόδεντρων έχουν κάνει τις πλαγιές πιο ευάλωτες σε πλημμύρες και κατολισθήσεις, ενώ στις Φιλιππίνες χιλιάδες άνθρωποι διαμαρτύρονται για την κακή διαχείριση των αντιπλημμυρικών έργων.

Στην COP30 στη Βραζιλία αποφασίστηκε να τριπλασιαστούν τα κονδύλια για να βοηθηθούν οι χώρες να προσαρμοστούν στις ολοένα πιο έντονες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, χωρίς όμως δεσμεύσεις για μείωση των ορυκτών καυσίμων ή για την προστασία των δασών.

«Η επιστήμη είναι σαφής: τα πράγματα χειροτερεύουν», λέει ο Tangang. «Οι κυβερνήσεις πρέπει να πάρουν σοβαρά μέτρα για το κλίμα και να εξασφαλίσουν ότι οι κοινωνίες είναι έτοιμες για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής», προσθέτει.

Αυτή την εβδομάδα αναμένονται νέες βροχοπτώσεις στη Σουμάτρα και τη Σρι Λάνκα, ενώ μια νέα καταιγίδα σχηματίζεται ανατολικά των Φιλιππίνων.