Ο κύβος ερρίφθη και επισήμως: νωρίτερα απ’ όσο αναμενόταν, στην πρώτη παρουσίαση της «Ιθάκης» στην Αθήνα, ο Αλέξης Τσίπρας άνοιξε τα χαρτιά του για το «κίνημα» που θέλει να φτιάξει, το οποίο θα έχει στόχο τη διατύπωση ενός εναλλακτικού προοδευτικού σχεδίου διακυβέρνησης της χώρας. Αυτό στην πράξη εύλογα σημαίνει πως όλος ο σχεδιασμός επιταχύνεται – δεν αποκλείεται, μόλις ολοκληρωθούν οι περιοδείες ανά την Ελλάδα, σε περίπου ένα δίμηνο, ο πρώην πρωθυπουργός να ανακοινώσει το πρόγραμμά του, ενώ η επίσημη ανακοίνωση του κόμματος τοποθετείται χρονικά κατά τον Μάρτιο.
Η δύσκολη εξίσωση του «εξώστη»
Η εικόνα του «Παλλάς» δείχνει και τη συνέχεια: ο Τσίπρας βρέθηκε σε μια αίθουσα γεμάτη μέλη και στελέχη του ενιαίου, κυβερνητικού ΣΥΡΙΖΑ, που σήμερα είναι μοιρασμένα κυρίως μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Νέας Αριστεράς. Η εικόνα του «εξώστη» έδειξε πως τα περασμένα (τα όσα δηλαδή αναφέρονται στην «Ιθάκη» για τις εσωκομματικές ισορροπίες) δεν είναι ακριβώς και ξεχασμένα για τον πρώην πρωθυπουργό, που «έδειξε» ως ανεπαρκείς τις ηγεσίες των υφιστάμενων κομμάτων, απευθύνθηκε όμως στη βάση του. Στόχος του, με βάση τα δεδομένα, είναι η επανασυσπείρωση των ψηφοφόρων που, για τελευταία φορά το 2019, έδωσαν την υπόσχεση επαναφοράς στην εξουσία, με 32% – αυτό το ποσοστό, βέβαια, μοιάζει σήμερα αποδεκατισμένο και διασκορπισμένο σε διαφορετικές πλευρές.
Θέλει τα μέλη, αλλά θέλει τα στελέχη; Στον συμβολισμό του εξώστη και στην αντιμετώπιση που επεφύλαξε ο Τσίπρας στις ηγεσίες «τσουβαλιάστηκαν» όλοι μαζί, και εκείνοι που θεωρείται πως έχουν πάρει το «πράσινο φως» για τη συμμετοχή τους – γεγονός που δεν πέρασε απαρατήρητο και προκάλεσε αμηχανία ακόμα και από εκείνους που είναι διατεθειμένοι να παραβλέψουν τη μεταχείριση και να δηλώσουν παρόντες στο νέο εγχείρημα χωρίς «θέση ρεζερβέ». Από τον ΣΥΡΙΖΑ απουσίαζε μόνο ο Παύλος Πολάκης, που έχει αποφασίσει να ακολουθήσει σκληρή γραμμή απέναντι στον πρώην πρωθυπουργό («Θεωρώ ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει τον οργανωτικό ιστό, το στελεχιακό δυναμικό και την εμπειρία να διατυπώσει ένα εναλλακτικό σχέδιο που θα αποτελέσει βάση για συνεργασία», είπε χθες), ενώ βουλευτές του περιβάλλοντός του μίλησαν ακόμα και για την ανάγκη σύγκλησης της Πολιτικής Γραμματείας για να υπάρξει αντίδραση απέναντι στην άδικη κριτική Τσίπρα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, πάντως, έχει χωριστεί στα τρία, χωρίς ακόμα να έχει γίνει η μεγάλη σύγκρουση (αυτοί που δεν είναι ευπρόσδεκτοι ή δεν θέλουν να πάνε στο κίνημα Τσίπρα, αυτοί που βρίσκονται με το ένα πόδι εκεί και αυτοί που κρατούν ισορροπίες), αποδεικνύοντας πως μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Τσίπρα κυριαρχεί το μότο «ο θάνατός σου, η ζωή μου» – αν και υπάρχουν δημοσκοπικά ευρήματα που δείχνουν πως το 1/3 των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ του 2023 δεν θα ήθελε να ακολουθήσει τον πρώην πρωθυπουργό. Χωρίς βέβαια κανείς να γνωρίζει αν όντως αυτοί οι ψηφοφόροι βρίσκονται ακόμα και σήμερα στον ΣΥΡΙΖΑ ή αν έχουν μετακομίσει σε κόμματα όπως το Κίνημα Δημοκρατίας και η Πλεύση Ελευθερίας, των οποίων οι ηγεσίες όχι μόνο αναφέρονται στην «Ιθάκη», αλλά έχουν ήδη εκφραστεί απέναντι στον Τσίπρα.
Για τη Νέα Αριστερά, η προαναγγελία Τσίπρα επιταχύνει το ρήγμα που έχει δημιουργηθεί – το συνέδριο του κόμματος έρχεται τον Ιανουάριο. Σε αντίθεση με την Κοινοβουλευτική Ομάδα, η πλειοψηφία της οποίας βρέθηκε στον «εξώστη», περίπου οι μισοί σε επίπεδο στελεχών, με προσωπικότητες όπως ο Ευκλείδης Τσακαλώτος και ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, αρνείται τη συμπόρευση και είδε ενοχλημένη τη στάση που επιφυλάχθηκε στην ηγεσία του κόμματος στο «Παλλάς». Η μετριοπαθής στάση της Εφης Αχτσιόγλου δείχνει μια διαφορετική διάθεση – παρότι για εκείνη ο Τσίπρας επεφύλαξε την πιο σκληρή κριτική στην «Ιθάκη», αφήνοντας τις πόρτες ανοιχτές για μια μελλοντική συμπόρευση, με τους όρους προφανώς που επιλέγει ο πρώην πρωθυπουργός.
Σε δημοσκοπικό επίπεδο, ίσως φαίνεται πως τα δύο κόμματα δεν έχουν άλλη ρεαλιστική επιλογή. Σε πρώτη φάση, πάντως, συνεχίζουν να συνομιλούν και να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες μεταξύ τους (και με το ΠΑΣΟΚ), ακόμα κι αν ο Τσίπρας κατήγγειλε αυτή τη στάση ως «τεχνητή συγκόλληση». Στην απάντησή του για τον εξώστη, ο Αλέξης Χαρίτσης ήταν ιδιαίτερα αιχμηρός απέναντι στον Τσίπρα, υπερασπιζόμενος την επιλογή δημιουργίας της Νέας Αριστεράς: «Οταν υιοθετεί τη φράση που έχει πληγώσει πιο βαθιά τον προοδευτικό χώρο (σ.σ.: εννοώντας τη φράση Τσίπρα πως “δεν υπάρχει αντίπαλος στον Μητσοτάκη”), υιοθετεί τη φράση που φτάνει ως τον ίδιο προσωπικά: το “όλοι ίδιοι είναι” (…) Οταν όλοι παρουσιάζονται ως “ανεπαρκείς”, χωρίς διάκριση, τελικά αθωώνεται το πραγματικό πρόβλημα που είναι η Δεξιά (…) Οταν όλοι παρουσιάζονται ως “ιδιοτελείς” τότε αθωώνονται και οι επιλογές των κάθε λογής “μαϊντανών” που στελέχωσαν ψηφοδέλτια», τόνισε. «Τι θα έκανε, άραγε, ο Αλέξης Τσίπρας αν ήταν βουλευτής σήμερα στον προϋπολογισμό που έρχεται σε λίγες μέρες; Θα υπερψήφιζε, όπως έκανε πέρυσι, τους υπέρογκους εξοπλισμούς;», αναρωτήθηκε – σχολιάζοντας δηκτικά και την επιλογή παραίτησης.
Η αμφίρροπη μάχη με το ΠΑΣΟΚ
Για το ΠΑΣΟΚ, η σύγκρουση με την πλευρά Τσίπρα μοιάζει σχεδόν αναπόφευκτη: με την εμφάνισή του στο «Παλλάς», ο πρώην πρωθυπουργός περιέγραψε ένα «κίνημα» που προσομοιάζει στον τρόπο που φτιάχτηκε το ΠΑΣΟΚ το 1974 – αυτο-οργάνωση «από τα κάτω», με στόχο την «Αλλαγή» και τη ριζική αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού, σε μια «νέα Μεταπολίτευση».
Για τον εαυτό του, σε αυτή την ανάγνωση, ο Τσίπρας κράτησε τον ρόλο του Ανδρέα Παπανδρέου – ξεχνώντας, πάντως, πως για τις πολιτικές αλλαγές της Μεταπολίτευσης είχε προηγηθεί μια επταετής χούντα που τις καθιστούσε επιβεβλημένες. Το μήνυμα του Τσίπρα την Τετάρτη, που επί της ουσίας πρότεινε αυτοδιάλυση των υπαρχουσών δομών, ήταν πολύ καθαρό: οι «περιχαρακωμένες» ηγεσίες των σημερινών προοδευτικών κομμάτων απέτυχαν γιατί προτίμησαν «να είναι πρώτες στο χωριό», η ΝΔ δεν έχει αντίπαλο.
Κι ενώ το ΠΑΣΟΚ απάντησε μέσα από σχόλιο του γραφείου Τύπου πως ο Τσίπρας υιοθετεί το επιχείρημα της ΝΔ και πως η ιστορία δεν ξαναγράφεται, η «γραμμή» που περνάει είναι αυστηρή μεν, αλλά προσεκτική απέναντι στον πρώην πρωθυπουργό. Μεμονωμένα στελέχη, όπως ο Θανάσης Γλαβίνας, η Αννα Διαμαντοπούλου, ο Μανώλης Χριστοδουλάκης, ο Δημήτρης Μάντζος και ο Παύλος Χρηστίδης έχουν χρησιμοποιήσει σκληρή γλώσσα για τον Τσίπρα, επικαλούμενα τη μνήμη της περιόδου ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και την έλλειψη πολιτικού σχεδίου που να δικαιώνει τα συνθήματά του εκ μέρους του πρώην πρωθυπουργού.
Στην τελευταία του συνέντευξη στο Mega, ο Νίκος Ανδρουλάκης μίλησε κυρίως για την «ανακατωσούρα» που θα δημιουργηθεί στον χώρο λόγω Τσίπρα και τη «φιλοδοξία αυτοδικαίωσης» του Τσίπρα, που δεν αλλάζουν τον στόχο του ΠΑΣΟΚ, που δεν είναι άλλος από την ήττα της ΝΔ.
Μια οπτική θέλει το ΠΑΣΟΚ εγκλωβισμένο στο αφήγημα «νίκη έστω και με μία ψήφο διαφορά», που, από τη στιγμή που η Χαριλάου Τρικούπη κλείνει την πόρτα στη ΝΔ (με ή χωρίς Μητσοτάκη στο τιμόνι) φέρνει αναπόφευκτα τη συζήτηση για σχηματισμό κυβέρνησης με τις υπόλοιπες δυνάμεις του προοδευτικού χώρου, άρα και με τον Τσίπρα. Σε αυτή τη φάση, ωστόσο, ο Τσίπρας δεν ανοίγει διαύλους με τα υφιστάμενα κόμματα. Με τη στάση της Χαριλάου Τρικούπη να παραμένει η ίδια («αν έρθουμε πρώτοι, θα υπάρχει κυβέρνηση Κεντροαριστεράς στη βάση του προγράμματός μας») και την επιθετική παρουσία Τσίπρα να εντείνεται, επισημαίνεται και η πιθανότητα αντιστροφής του σκηνικού των εκλογών του 2023 – τότε ήταν ο Τσίπρας που άφηνε ανοιχτά παράθυρα στο ΠΑΣΟΚ λόγω μετεκλογικού τοπίου, και η Χαριλάου Τρικούπη τον απέρριπτε.
Η μάχη, πάντως, μεταξύ του επικείμενου κινήματος Τσίπρα και του ΠΑΣΟΚ είναι η πιο αμφίρροπη – και η Χαριλάου Τρικούπη είδε με ικανοποίηση το γεγονός πως κανένα μικρότερο ή μεγαλύτερο στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, όσο αριστερόστροφο ή απογοητευμένο κι αν είναι, δεν παρέστη στο «Παλλάς».
Επειδή ακριβώς αυτή είναι η μάχη για την πολιτική ηγεμονία στον προοδευτικό χώρο, κανείς δεν μπορεί να κάνει ακριβή πρόβλεψη για τον νικητή και τον ηττημένο, μέχρι να έχει όλα τα στοιχεία στα χέρια του – στην περίπτωση Τσίπρα, τα πρόσωπα, τη δομή και το πρόγραμμά του, στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ την καθαρή μετάδοση του πολιτικού μηνύματος, της αξιοποίησης της πολυφωνίας και της εμπιστοσύνης στο εσωτερικό του κόμματος, με δεδομένο πως το συνέδριο θα λειτουργήσει ως βασικό πολιτικό γεγονός.
Πηγή: tanea.gr
