Του Κώστα Κατίκου
Ανοίγει ο δρόμος για αυξήσεις μισθών που θα είναι έως και 20% πάνω από τον σημερινό κατώτατο των 880 ευρώ με τη συμφωνία υπουργείου Εργασίας και κοινωνικών εταίρων για το ξεπάγωμα των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, όπως είχε αποκαλύψει το Capital.gr.
Ταυτόχρονα δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για σημαντική αύξηση του ποσοστού των εργαζομένων που από το 2026 θα καλύπτονται θεσμικά και κυρίως μισθολογικά από συλλογική σύμβαση, γεγονός που θέτει σε ρεαλιστική βάση τον στόχο της ευρωπαϊκής οδηγίας για αύξηση των εργαζομένων που θα έχουν συλλογική σύμβαση στο 80%, από 28% που είναι τώρα στη χώρα μας.
Η συμφωνία για την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων και, μέσω αυτών, αυξήσεων πολύ πάνω από τον κατώτατο μισθό έχει 5 κλειδιά, που είναι τα εξής:
- Η συμμετοχή των τριτοβάθμιων οργανώσεων στη συνυπογραφή μιας κλαδικής σύμβασης που υπογράφουν οι ομοσπονδίες με τις επιχειρήσεις ενός κλάδου. Αν η σύμβαση δεν επεκταθεί στο σύνολο των εργαζομένων του κλάδου, αυτό θα μπορεί να γίνει με τη συνυπογραφή της από την τριτοβάθμια οργάνωση των εργαζομένων, η οποία θα προσκαλείται στις διαπραγματεύσεις.
- Η πλήρης επαναφορά της μετενέργειας, που σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι που μένουν χωρίς σύμβαση, επειδή έληξε, συνεχίζουν να διατηρούν όσα προέβλεπε η παλιά τους σύμβαση, χωρίς να κινδυνεύουν να χάσουν τα οφέλη σε μισθούς και επιδόματα και μπόνους, ακόμη και αν συνάψουν ατομική σύμβαση. Με το σημερινό καθεστώς όταν λήγει μια σύμβαση “μετενεργούν”, δηλαδή συνεχίζουν να επιδρούν στον εργαζόμενο ο βασικός μισθός και 4 επιδόματα (ωρίμανσης, τέκνων, σπουδών και επικίνδυνης εργασίας). Με την πλήρη επαναφορά της μετενέργειας οι εργαζόμενοι θα διατηρούν το σύνολο των όρων της σύμβασης που είχαν και έληξε χωρίς να ανανεωθεί, είτε οι όροι αυτοί αφορούν πρόσθετες αποδοχές είτε ειδικά ωράρια, άδειες κ.λπ.
- Η δυνατότητα των εργαζομένων να προσφεύγουν μόνοι τους στη διαιτησία επιδιώκοντας την υπογραφή σύμβασης, αν δεν τα βρίσκουν με τους εργοδότες. Σήμερα η προσφυγή προϋποθέτει και τη σύμφωνη γνώμη των εργοδοτών.
- Η μείωση του ποσοστού συμμετοχής των εργοδοτών σε μια συμφωνία από 50% σε 40%, προκειμένου η σύμβαση να ισχύσει σε όλους τους εργαζομένους ενός κλάδου.
- Η υποχρεωτική εγγραφή των εργοδοτικών αλλά και συνδικαλιστικών οργανώσεων στα δύο μητρώα του υπουργείου Εργασίας (ΓΕΜΗΟΕ και ΓΕΜΗΣΟΕ) ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή τους στις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
Το υπουργείο Εργασίας αποκωδικοποίησε τη συμφωνία για τις συμβάσεις σε έναν οδηγό συνοψίζοντας τις αλλαγές στα εξής σημεία:
– Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην Ατομική και τη Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΣΣΕ); Η Ατομική Σύμβαση Εργασίας υπογράφεται ανάμεσα σε έναν εργαζόμενο και έναν εργοδότη. Η Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΣΣΕ) υπογράφεται από οργανώσεις εργαζομένων και οργανώσεις εργοδοτών (ή εργοδότη) και καθορίζει μισθούς, ωράρια, άδειες και γενικά τους βασικούς όρους για όλους όσοι καλύπτονται από αυτήν. Η ατομική σύμβαση μπορεί μόνο να βελτιώσει τους όρους της ΣΣΕ, όχι να τους μειώσει. Η ΣΣΕ λειτουργεί ως δίχτυ ασφαλείας.
– Ποιοι καλύπτονται από μια ΣΣΕ; Μια κλαδική ή ομοιοεπαγγελματική ΣΣΕ καλύπτει τους εργαζομένους-μέλη της συνδικαλιστικής οργάνωσης που την υπέγραψε καθώς και τις επιχειρήσεις-μέλη της εργοδοτικής οργάνωσης που την υπέγραψε.
– Τι σημαίνει “επέκταση” μιας ΣΣΕ και τι αλλάζει με την επαναφορά των συμβάσεων εργασίας; Επέκταση σημαίνει ότι οι όροι που συμφωνήθηκαν με τη ΣΣΕ ισχύουν πλέον για όλον τον κλάδο ή το επάγγελμα, ακόμη και για εργαζομένους και εργοδότες που δεν είναι μέλη των οργανώσεων που την υπέγραψαν, δημιουργώντας ένα ενιαίο πλαίσιο. Αυτό που αλλάζει είναι ότι αντί του ποσοστού κάλυψης 50% που ισχύει σήμερα, πλέον θα αρκεί η ΣΣΕ να καλύπτει το 40% των εργαζομένων ενός κλάδου ή επαγγέλματος, για να μπορεί να επεκταθεί σε όλους τους εργαζομένους του κλάδου ή του επαγγέλματος με απόφαση της υπουργού Εργασίας. Ως αποτέλεσμα, περισσότερες ΣΣΕ θα επεκτείνονται εύκολα και γρήγορα και θα προστατεύουν μεγαλύτερο αριθμό εργαζομένων.
– Πώς θα επεκτείνεται μια σύμβαση, αν δεν εξασφαλιστεί το 40%; Δημιουργείται μια νέα πολύ σημαντική δυνατότητα επέκτασης, χωρίς το κριτήριο ποσοστού κάλυψης 40%, όταν η ΣΣΕ συνυπογράφεται από Εθνικούς Κοινωνικούς Εταίρους, αλλαγή η οποία θα επιτρέπει την άμεση επέκταση πολλών περισσότερων ΣΣΕ και την κάλυψη σημαντικά μεγαλύτερου αριθμού εργαζομένων. Η ΓΣΕΕ θα μπορεί πλέον να συνυπογράφει κλαδικές ΣΣΕ, εφόσον προσκληθεί από μια οργάνωση μέλος της, αξιοποιώντας αυτομάτως τη δυνατότητα επέκτασης της ΣΣΕ χωρίς το κριτήριο του 40%.
– Τι σημαίνει “πλήρης προστασία μετά τη λήξη μιας ΣΣΕ”; Από εδώ και πέρα, μετά τη λήξη της ΣΣΕ και της αυτόματης τρίμηνης παράτασης της ισχύος της, όλοι οι όροι της ΣΣΕ θα συνεχίζουν να ισχύουν για τους εργαζομένους στους οποίους εφαρμοζόταν, μέχρι να συναφθεί νέα συλλογική σύμβαση ή να υπογράψουν μια ατομική σύμβαση. Με άλλα λόγια, καταργείται το μνημονιακό καθεστώς της μερικής μετενέργειας και επανέρχεται η πλήρης μετενέργεια. Οι νεοπροσλαμβανόμενοι κατά την τρίμηνη παράταση της ΣΣΕ καλύπτονται κανονικά από όλα όσα ορίζονται σε αυτήν χωρίς εξαιρέσεις.
Προσδοκίες για επαναφορά κλαδικών συμβάσεων στον ιδιωτικό τομέα
Το νέο πλαίσιο στο οποίο συμφώνησαν η υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, και οι εθνικοί κοινωνικοί εταίροι (ΣΕΒ, ΓΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ και ΣΒΕ) δημιουργεί ήδη σε συνδικαλιστικούς φορείς προσδοκίες για υπογραφή μεγάλων κλαδικών συλλογικών συμβάσεων όπως αυτή της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Υπαλλήλων, που κάλυπτε περισσότερους από 700.000 εργαζομένους. Η τελευταία σύμβαση που είχε υπογραφεί σε αυτόν τον κλάδο ήταν το 2009, με τον τότε βασικό μισθό να ξεκινά από τα 950 ευρώ, όταν ο κατώτατος βρισκόταν τότε στα 750 ευρώ. Κλαδικός μισθός της τότε σύμβασης δηλαδή ξεκινούσε για τις νέες προσλήψεις με μπόνους 200 ευρώ πάνω από τον τότε κατώτατο μισθό.
Το ίδιο θα γίνει και τώρα που ξεπαγώνουν οι συλλογικές συμβάσεις. Η συμφωνία θα αποτελέσει τη βάση για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης που ετοιμάζει το υπουργείο, για να ενθαρρύνει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και στις αρχές του 2026 τα μέτρα του Σχεδίου θα μπουν σε έναν νέο εργασιακό νόμο.
Πηγή: capital.gr
