Με αφορμή την σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, παρουσιάζουμε την μελέτη του David Gissen “Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ. Κτίρια, πόλεις, και τοπία πέραν της προσβασιμότητας” που εκδόθηκε πρόσφατα στα ελληνικά από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σε επιστημονική επιμέλεια του Στέλιου Γιαμαρέλου και μετάφραση της Ανθής Ροζή.
Η επανεξέταση μιας πόλης από την οπτική γωνία της αναπηρίας είναι κάτι πολύ περισσότερο από τη δημιουργία ραμπών στα πεζοδρόμια, σημειώνει ο David Gissen. Ως αρχιτέκτονας με χρόνια αναπηρία μιλά για την ανάγκη να επανεξετάσουμε τις αξίες που δομούν τις πόλεις μας και προτείνει μια εναλλακτική πολιτική για την ανθρώπινη βλάβη και το δομημένο περιβάλλον σε ένα πλαίσιο σκέψης το οποίο υπερβαίνει τη μονοδιάστατη λογική της χρηστικότητας.
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
“Οι περισσότερες σύγχρονες διερευνήσεις της αναπηρίας επικεντρώνονται αποκλειστικά σχεδόν στο ζήτημα της πρόσβασης: πώς δηλαδή μπορεί αυτή να επιτευχθεί και πώς θα μπορέσουν τα ανάπηρα άτομα να εξυπηρετηθούν καλύτερα μέσα στο δομημένο περιβάλλον. Η αντίληψη ότι η προσβασιμότητα αρκεί για να αποκατασταθούν οι ανισότητες που διαχρονικά βιώνουν τα ανάπηρα άτομα την καθιστούν συνήθως όχι μόνο βασικό αίτημα αλλά και σημείο τερματισμού κάθε είδους αγώνα για τα αναπηρικά δικαιώματα.
Ωστόσο, στην Αρχιτεκτονική της αναπηρίας ο David Gissen προτείνει μια εναλλακτική πολιτική για την ανθρώπινη βλάβη και το δομημένο περιβάλλον, σε ένα πλαίσιο σκέψης το οποίο υπερβαίνει τη μονοδιάστατη λογική της χρηστικότητας. Ο συγγραφέας επανεξετάζει τις υπόρρητες παραδοχές για τη σωματική βλάβη και τη σωματική ικανότητα που λανθάνουν στην ιστορία, τη θεωρία, την εκπαίδευση και την πρακτική των αρχιτεκτόνων. Προσεγγίζοντας τη σωματική βλάβη και την αναπηρία ως εγγενές στοιχείο του δομημένου χώρου, ο Gissen οραματίζεται μάλιστα έναν αρχιτεκτονικό σχεδιασμό που τις ενσωματώνει ήδη από τα πρώτα στάδια της αρχικής σύλληψης. Στο ανά χείρας βιβλίο οι υπόρρητες αυτές παραδοχές αναδεικνύονται, μεταξύ άλλων, μέσα από την εξέταση της ιστορίας εμβληματικών ιστορικών χώρων και μνημείων, με προεξάρχοντα παραδείγματα την Ακρόπολη της Αθήνας και τον ναό του Σαιν-Ντενί στο Παρίσι, την κριτική στη λογική του σχεδιασμού των οδικών δικτύων και των δικτύων υδρολογικής διαχείρισης σε διάφορες πόλεις του κόσμου, ή την ανάδειξη του τεχνητού χαρακτήρα πολλών από τα λεγόμενα «πάρκα άγριας φύσης», που θεωρούνται εγγενώς μη προσβάσιμα από ανθρώπους με αναπηρίες.
Το βιβλίο του Gissen ουσιαστικά θέτει το θεωρητικό πλαίσιο για μια νέα αρχιτεκτονική και σχεδιαστική αντίληψη, ικανή να αντιπροσωπεύει πληρέστερα τις πολιτικές και τις εμπειρίες της αναπηρίας”.
Ο David Gissen (γενν. 1969) είναι καθηγητής ιστορίας της αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Γέιλ. Η έρευνά του επικεντρώνεται στους τρόπους με τους οποίους τα αρχιτεκτονικά έργα μορφοποιούν τις εμπειρίες της υγείας, της σταθερότητας, της σωματικής ικανότητας και της κανονικότητας στον δομημένο χώρο. Έχει εκδώσει επίσης τα βιβλία Subnature: Architecture’s Other Environments (Princeton Architecture Press, 2009) και Manhattan Atmospheres (University of Minnesota Press, 2014). Το αρχιτεκτονικό και σχεδιαστικό του έργο έχει προβληθεί, μεταξύ άλλων, στην Μπιεννάλε της Βενετίας (2016, 2021), στο Καναδικό Κέντρο Αρχιτεκτονικής και στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Νέας Υόρκης. Στην Μπιεννάλε της Βενετίας τού ανατέθηκε το 2021 (σε συνεργασία με την ιστορικό κλασικής τέχνης Τζέννιφερ Στάγκερ και την αρχαιολόγο Μάνθα Ζαρμακούπη), να μελετήσει πιθανούς τρόπους «διατήρησης της αναπηρίας» μέσα από την αρχαιολογική της ιχνηλάτηση στην Ακρόπολη της Αθήνας.
www.ertnews.gr
Πηγή: ertnews.gr
