Έναν χρόνο μετά την επανεκλογή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, οι πολιτικές ισορροπίες στην Ευρωβουλή έχουν μεταβληθεί σε σημείο που δεν θα φανταζόταν κανείς το 2019. Οι πρώτες σημαντικές ψηφοφορίες της νέας νομοθετικής περιόδου 2024–2029 έφεραν στην επιφάνεια κάτι βαθύτερο από μεμονωμένες συγκλίσεις: την κατάρρευση του άγραφου κανόνα αποκλεισμού της ακροδεξιάς από τις μεγάλες πλειοψηφίες.
Σύμφωνα με το EFE, η αρχή έγινε στα μέσα Νοεμβρίου, όταν η πρόταση για χαλάρωση των κανόνων βιωσιμότητας των επιχειρήσεων πέρασε με συμμαχία του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), των Πατριωτών για την Ευρώπη του Βίκτορ Όρμπαν και του Vox, των Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών της Τζόρτζια Μελόνι, και της Ευρώπης των Εθνών (ESN) όπου συμμετέχει η AfD. Λίγες ημέρες μετά, η ίδια πλειοψηφία – με τη στήριξη ορισμένων φιλελεύθερων – κατάφερε να αναβάλει για ένα έτος την εφαρμογή της νέας ευρωπαϊκής νομοθεσίας κατά της αποψίλωσης.
Πρόκειται για μια ιστορική τομή: για πρώτη φορά, κεντρικές νομοθετικές πρωτοβουλίες δεν χρειάζονται την παραδοσιακή συμμαχία κεντρώων και κεντροαριστερών για να εγκριθούν.
Με 188 έδρες, το ΕΛΚ γίνεται ο απόλυτος ρυθμιστής της νέας Ευρωβουλής. Τίποτα δεν μπορεί να περάσει χωρίς αυτό — και σχεδόν τίποτα δεν μπορεί να μπλοκαριστεί εάν το ΕΛΚ δεν το επιθυμεί. Αυτή η ενισχυμένη ισχύς επιτρέπει στους Χριστιανοδημοκράτες να συνεργάζονται με το κέντρο όταν το επιβάλλουν ζητήματα όπως ο κοινοτικός προϋπολογισμός, αλλά και να στρέφονται δεξιότερα κάθε φορά που οι διαπραγματεύσεις με τους Σοσιαλιστές ή τους Φιλελεύθερους γίνονται δύσκολες.
Η «εναλλακτική πλειοψηφία» που διαμορφώνεται σήμερα στηρίζεται σε πολιτικές δυναμικές ήδη ορατές σε χώρες όπως η Αυστρία, η Ολλανδία ή, πιο χαρακτηριστικά, η Ιταλία, όπου οι κυβερνητικοί σχηματισμοί μοιράζονται ανάμεσα στο ΕΛΚ, τους ECR και τους Πατριώτες.
Η Ακροδεξιά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία της νέας πραγματικότητας είναι ότι οι δυνάμεις της ριζοσπαστικής δεξιάς δεν περιορίζονται πλέον στην αντιπολίτευση. Παρά το παρελθόν τους ως δυνάμεις καταγγελίας, σήμερα μπαίνουν στις αίθουσες, συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις και επιδιώκουν πραγματικό ρόλο στη διαμόρφωση της νομοθεσίας. «Τώρα έρχονται να δουλέψουν», σχολιάζει χαρακτηριστικά πηγή του Ευρωκοινοβουλίου.
Το αυξημένο ποσοστό τους και η νέα στρατηγική τους μετατρέπει την Ευρωβουλή σε έναν χώρο όπου κάθε ψηφοφορία είναι ανοιχτή: δεν υπάρχει πλέον σταθερό μπλοκ πλειοψηφίας, μόνο μεταβαλλόμενες γεωμετρίες εξουσίας.
Η φον ντερ Λάιεν και η «σιωπηλή κρίση ηγεσίας»
Η πρόεδρος της Επιτροπής δεν έχει τοποθετηθεί επίσημα για τη διάρρηξη του cordon sanitaire. Ωστόσο, οι αναλυτές βλέπουν ένα βαθύτερο πρόβλημα: μια κρίση ηγεσίας χαμηλής έντασης, όπου το ΕΛΚ δεν δρα πλέον ως θεσμικός πυλώνας, αλλά ως πλήρως αυτόνομος πολιτικός παίκτης που δεν διστάζει να διαφοροποιηθεί από την ίδια την πρόεδρο που ανέδειξε.
Από τα δεξιά της Ευρωβουλής, οι φωνές διίστανται: άλλοι πιέζουν για πλήρη ρήξη του ΕΛΚ με το κέντρο, άλλοι – πιο μετριοπαθείς – υπογραμμίζουν ότι αυτή δεν είναι «η νέα κανονικότητα», αλλά απλώς μία από τις πολλές πιθανές πλειοψηφίες σε ένα πλέον αποσπασματικό, πολυκεντρικό Κοινοβούλιο.
Το κέντρο σε άμυνα
Οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι έχουν περιορισμένα περιθώρια αντίδρασης. Χωρίς μια ρεαλιστική προοδευτική πλειοψηφία, οι επιλογές τους είναι διττές:
- να πιέζουν το ΕΛΚ σε συγκεκριμένα νομοθετήματα όπου δεν θέλει να συμμαχήσει με την ακροδεξιά,
- να συντηρούν τη συνεργασία για χάρη της λειτουργίας των ευρωπαϊκών θεσμών.
Η Ιράτσε Γκαρθία, επικεφαλής των Σοσιαλιστών, το είπε ξεκάθαρα: «Θα συνεχίσουμε να τείνουμε χείρα συνεργασίας, από ευθύνη απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Η εμπιστοσύνη έχει τραυματιστεί, όχι όμως και η θητεία φον ντερ Λάιεν
Παρά τις τρεις προτάσεις μομφής που έχει δεχθεί – από άκρα δεξιά και άκρα αριστερά – η θέση της δεν κινδυνεύει. Οι κεντρώες δυνάμεις γνωρίζουν ότι η ανατροπή της προέδρου θα παρέσυρε όλη την Κομισιόν, κορυφαία στελέχη δικών τους οικογενειών και θα βύθιζε την ΕΕ σε θεσμική κρίση χωρίς προηγούμενο.
Η πραγματική απειλή δεν είναι η πτώση της Επιτροπής, αλλά η διάβρωση της εμπιστοσύνης μεταξύ των πολιτικών ομάδων – μια διάβρωση που κάνει κάθε ψηφοφορία πιο αβέβαιη και κάθε διαπραγμάτευση πιο πολιτικά εύθραυστη.
Πλέον, η Ευρώπη μπαίνει σε εποχή «κινούμενων πλειοψηφιών». Οι κοινοβουλευτικές πηγές εκτιμούν πως 8 στις 10 νομοθεσίες θα συνεχίσουν να εγκρίνονται από την παραδοσιακή κεντρώα πλειοψηφία. Αλλά οι υπόλοιπες δύο φτάνουν και περισσεύουν για να αλλάξουν την πορεία της Ένωσης σε κρίσιμους τομείς: περιβάλλον, μετανάστευση, εμπόριο, βιομηχανική πολιτική και διεθνή συνεργασία.
Η Ευρωβουλή δεν έχει απλώς αλλάξει, αλλά βρίσκεται σε μια μεταβατική εποχή βαθιάς πολιτικής αναδιάταξης, όπου τίποτα δεν είναι πια δεδομένο.
Πηγή: tanea.gr
