Του Τάσου Δασόπουλου
Άμεσες λύσεις, οι οποίες θα διατηρήσουν τον ρυθμό αύξησης των επενδύσεων χρειάζεται η Ελλάδα, αν δεν θέλει να συνεχίσει τα επόμενα χρόνια με χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, οι οποίοι θα κινούνται κοντά στο 1,5% από έναν ρυθμό πάνω από 2% που είναι σήμερα.
Με βάση τις προβλέψεις του Πολυετούς Δημοσιονομικού Προγραμματισμού υπάρχουν δύο εικόνες για την ανάπτυξη της οικονομίας. Αυτή που έχουμε ενώ υλοποιείται το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δηλαδή την περίοδο 2024-2026, και αυτή που προβλέπεται ότι θα ισχύει από το 2027 μέχρι και το 2029. Ο ΠΔΠ προβλέπει ανάπτυξη 2,15 για το 2024, 2,2% για το 2025 και 2,4% για το 2026. Στη μετά το ΤΑΑ εποχή προβλέπεται 1,7% για το 2027, 1,6% για το 2028 και 1,3% για το 2029. Αν και χαμηλές οι προβλέψεις για τη δεύτερη τριετία είναι σημαντικά αναθεωρημένες σε σχέση με το Μεσοπρόθεσμο Διαρθρωτικό και Δημοσιονομικό Σχέδιο 2025-2028, το οποίο προέβλεπε ανάπτυξη 2,0% για το 2026, 1,5% για το 2027, 1,3% για το 2028 και 0,4% για το 2029.
Επίσης η αύξηση των επενδύσεων επιβραδύνει απότομα μετά το τέλος του ΤΑΑ. Το 2026 οι επενδύσεις αναμένεται να καταγράψουν αύξηση κατά 10,2% που αναμένεται για να αυξηθούν οι δημόσιες επενδύσεις. Συγκεκριμένα το ΠΔΠ 2026-2029 προβλέπει αύξηση επενδύσεων 5,7% το 2025, 10,2% για το 2026, 4,1% για το 2027 και στη συνέχεια 0,9% και 0,8% αντίστοιχα για τα έτη 2028 και 2029.
Τα αναχώματα
Τα αναχώματα απέναντι στο σοβαρό ενδεχόμενο να γυρίσουμε ξανά στις εποχές των μνημονίων με στάσιμες ή αρνητικές επενδύσεις είναι κάποιες πρώτες κινήσεις για να εξασφαλίσει ένα μέρος από τη χρηματοδότηση που θα χάσει όταν ολοκληρωθεί το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Οι κινήσεις αυτές αφορούν:
1. Την εξασφάλιση της χρηματοδότησης της Ελλάδας από τρία νέα προγράμματα χρηματοδότησης τα οποία αντλούν πόρους από το κοινό ευρωπαϊκό ταμείο όπου συγκεντρώνονται τα έσοδα από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων ρύπων. Πρόκειται για το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, το Ταμείο Εκσυγχρονισμού και το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων, από τα οποία θα χρηματοδοτηθούν κατά την επόμενη επταετία (2026-2032) –μεταξύ άλλων– πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών, την προστασία του περιβάλλοντος, την επιτάχυνση της ανάπτυξης και την ενίσχυση των φτωχών νοικοκυριών. Η Ελλάδα θα χρηματοδοτηθεί από τα τρία ταμεία με κοινοτικούς πόρους ύψους 8 δισ. ευρώ. Με το ποσό αυτό η Ελλάδα εξασφαλίζει σχεδόν το μισό από τις επιχορηγήσεις ύψους 18,2 δισ. ευρώ που δικαιούται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Τα δε έτη κατά τα οποία η Ελλάδα θα υλοποιήσει έργα με χρήματα από τα ταμεία αυτά συμπίπτουν με το τέλος της υλοποίησης του ΤΑΑ.
2. Τα δάνεια του ΤΑΑ. Μια ακόμη πηγή χρηματοδότησης μετά το τέλος του 2026 θα είναι τα ίδια τα δάνεια ύψους 17,6 δισ. ευρώ που έχει εξασφαλίσει η Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης. Τα δάνεια αυτά κινούνται με άλλο χρονοδιάγραμμα από ό,τι οι επιχορηγήσεις. Θα συνεχίσουν να εκταμιεύονται και μετά το τέλος του 2026 και του 2027. Οι επιχειρήσεις θα συνεχίσουν να έχουν δικαίωμα δανείων από το ΤΑΑ μέχρι και το τέλος του 2028.
Η αύξηση του ΠΔΕ
Παράλληλα ένα μέρος των χρηματοδοτήσεων που θα πάψει να υπάρχει μετά το τέλος του ΤΑΑ θα καλυφθεί από τη μόνιμη αύξηση του εθνικού σκέλους των δημοσίων επενδύσεων κατά 500 εκατ. ευρώ. Με τα χρήματα αυτά θα καλύπτονται μικρότερες τοπικές παρεμβάσεις αλλά και απαλλοτριώσεις που απαιτεί η υλοποίηση των έργων του τωρινού και του επόμενου ΕΣΠΑ.
Το επόμενο ΕΣΠΑ
Το επόμενο χρηματοδοτικό εργαλείο που αναμένει η Ελλάδα είναι το επόμενο ΕΣΠΑ, δηλαδή το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2028-2034, το οποίο σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν θα φτάσει τα 49,2 δισ. ευρώ, δηλαδή όσο περίπου είναι και το τρέχον πρόγραμμα.
Τα ποσά βεβαίως είναι ακόμη υπό διαπραγμάτευση και η συμφωνία είναι πιθανό να κλείσει επί ελληνικής προεδρίας το δεύτερο εξάμηνο του 2027. Οι διαπραγματεύσεις έχουν μόλις ξεκινήσει και το κρίσιμο θέμα για την ελληνική πλευρά θα είναι η διατήρηση της πολιτικής συνοχής στα σημερινά επίπεδα, αφού υπάρχουν ιδέες για μείωση των κονδυλίων με στόχο να αυξηθούν τα κονδύλια για την ψηφιακή μετάβαση αλλά και έρευνα της άμυνας.
Πηγή: capital.gr
