Ενώ οι Αμερικανοί και Ουκρανοί διπλωμάτες αποχωρούσαν χθες (30/11) από την κρίσιμη συνάντηση στη Φλόριντα, προβάλλοντας μια εικόνα συγκρατημένης αισιοδοξίας, η αντίδραση από τη Μόσχα υπήρξε άμεση, αιχμηρή και σαφώς λιγότερο ελπιδοφόρα μια τελική συμφωνία για την Ουκρανία.
Καθώς ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ ετοιμάζεται να προσγειωθεί στη ρωσική πρωτεύουσα για μια καθοριστική συνάντηση με τον Βλαντιμίρ Πούτιν αύριο, οι δηλώσεις ανώτατων Ρώσων αξιωματούχων που έγιναν χθες και σήμερα υποδηλώνουν ότι το Κρεμλίνο δεν έχει καμία διάθεση για συμβιβασμούς.
Το χάσμα μεταξύ των διπλωματικών ελιγμών της Δύσης και της ρητορικής της Μόσχας αναδεικνύει την ευθραυστότητα της τρέχουσας ειρηνευτικής διαδικασίας.
Παρά την πίεση της Ουάσιγκτον για ένα «αναθεωρημένο» πλαίσιο τερματισμού του σχεδόν τετραετούς πολέμου, η Ρωσία μοιάζει έτοιμη να απορρίψει οποιοδήποτε αποτέλεσμα δεν ισοδυναμεί με πλήρη επικύρωση των κερδών της επί του πεδίου και αποδοχή των μαξιμαλιστικών πολιτικών της απαιτήσεων.
Για τον Πούτιν, όσα διημείφθησαν στη Φλόριντα δεν δύνανται να οδηγήσουν σε λύση
Χθες, η αμερικανική αντιπροσωπεία υπό τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και τον Γουίτκοφ συναντήθηκε με Ουκρανούς αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του γραμματέα του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας Ρουστέμ Ουμέροφ, σε ιδιωτική λέσχη στο Χαλαντέιλ Μπιτς της Φλόριντα.
Στόχος των συνομιλιών ήταν η επίτευξη συναίνεσης σε ένα «αναθεωρημένο ειρηνευτικό σχέδιο 19 σημείων» – μια πιο λιτή, εστιασμένη στην ασφάλεια, εκδοχή του αμφιλεγόμενου σχεδίου «28 σημείων» που είχε διαρρεύσει εβδομάδες νωρίτερα.
Βγαίνοντας από τη συνάντηση, ο Ρούμπιο υιοθέτησε έναν ελπιδοφόρο τόνο, χαρακτηρίζοντας τη συνάντηση «παραγωγική» και κάνοντας λόγο για ένα «κοινό όραμα» γύρω από τη μελλοντική κυριαρχία της Ουκρανίας.
«Δεν πρόκειται μόνο για τους όρους τερματισμού των συγκρούσεων, αλλά και τη διασφάλιση του μέλλοντος της Ουκρανίας», δήλωσε ο Ρούμπιο στους δημοσιογράφους.
Ωστόσο, καθώς ο ήλιος έδυε στη Φλόριντα και οι Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούσαν πως έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, η διάθεση στη Μόσχα παρέμενε παγερή.
Το Κρεμλίνο παρακολουθεί στενά αυτές τις εξελίξεις και η αντίδρασή του τις τελευταίες 48 ώρες δείχνει ότι η Ουάσιγκτον και το Κίεβο ίσως διαπραγματεύονται μια συμφωνία που το τρίτο και κρισιμότερο εμπλεκόμενο μέρος -η Ρωσία- δεν έχει καμία πρόθεση να προβεί σε υπογραφές.
«Το καθεστώς του Κιέβου καταρρέει»
Η πρώτη ψυχρή αντίδραση της Ρωσίας ήρθε χθες, ακριβώς την ώρα που ξεκινούσαν οι συνομιλίες στη Φλόριντα. Εμφανιζόμενος στη ρωσική κρατική τηλεόραση, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ προέβη σε μια ζοφερή εκτίμηση της κατάστασης, με σαφή στόχο να μετριάσει κάθε δυτικό ενθουσιασμό για μια συμβιβαστική συμφωνία.
Ο Πεσκόφ απέρριψε την ιδέα ότι η Ουκρανία διαπραγματεύεται από θέση ισχύος, παρουσιάζοντας, αντ’ αυτού, τη χώρα ως ένα κράτος υπό διάλυση που αναζητά απεγνωσμένα μια παύση των εχθροπραξιών. «Τα προβλήματα της Ουκρανίας επί του πεδίου, αλλά και στο εσωτερικό της, επιδεινώνονται καθημερινά», δήλωσε ο Πεσκόφ.
Παράλληλα, κατηγόρησε την ουκρανική κυβέρνηση πως «καθυστερεί» τη διαπραγματευτική διαδικασία, υπονοώντας ότι η απροθυμία του Κιέβου να αποδεχθεί τους προηγούμενους ρωσικούς όρους ήταν τακτική καθυστέρησης και όχι νόμιμη διπλωματική στάση.
«Η δυναμική στο μέτωπο είναι ξεκάθαρη σε όλους», πρόσθεσε ο Πεσκόφ, αναφερόμενος στη αργή αλλά συνεχή ρωσική προέλαση στο Ντονμπάς. «Το καθεστώς του Κιέβου καταρρέει και κανένα δυτικό έγγραφο που συντάσσεται στη Φλόριντα δεν μπορεί να αλλάξει αυτήν την πραγματικότητα», προσέθεσε.
Αυτή η ρητορική εξυπηρετεί έναν διπλό σκοπό: Στο εσωτερικό, καθησυχάζει το ρωσικό κοινό πως η νίκη είναι αναπόφευκτη. Διπλωματικά, στέλνει μήνυμα στον Γουίτκοφ -προτού καν προσγειωθεί στη Μόσχα- ότι η Ρωσία δεν αισθάνεται καμία πίεση να υποχωρήσει.
Παρουσιάζοντας τις διαπραγματεύσεις ως αποστολή διάσωσης ενός ετοιμοθάνατου ουκρανικού κράτους, ο Πεσκόφ προετοιμάζει το έδαφος για μια συνάντηση τύπου «take it or leave it» την Τρίτη.
Οι λεπτομέρειες που κρίνουν τα πάντα
Κι ενώ ο Πεσκόφ ήταν άκρως επιθετικός στις δηλώσεις του για τη σταθερότητα της Ουκρανίας, ο Πούτιν υιοθέτησε μια ελαφρώς πιο προσεκτική, αν και εξίσου άκαμπτη, στάση σε σχόλια που μεταδόθηκαν σήμερα.
Μιλώντας εν όψει της προγραμματισμένης συνάντησής του με τον Γουίτκοφ, ο Πούτιν αναγνώρισε πως η αμερικανική προσπάθεια θα μπορούσε να αποδώσει καρπούς. Σε μια δήλωση που αρχικά φάνηκε ελπιδοφόρα, παρατήρησε ότι οι προτάσεις των ΗΠΑ «θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση» για μια μελλοντική διευθέτηση του ουκρανικού ζητήματος.
Ωστόσο, αυτή η διπλωματική ευγένεια ακολουθήθηκε αμέσως από έναν καταιγισμό αδιαπραγμάτευτων όρων που καθιστούν τη «βάση» ουσιαστικά ανεφάρμοστη για το Κίεβο.
Ο Πούτιν επανέλαβε το δόγμα της «εδαφικής πραγματικότητας»: την απαίτηση πως η Ουκρανία θα πρέπει να αποσύρει τα στρατεύματά της από το σύνολο των τεσσάρων προσαρτημένων περιοχών -Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια- προτού ξεκινήσει οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός.
«Εάν τα ουκρανικά στρατεύματα εγκαταλείψουν τα εδάφη που κατέχουν [σε αυτές τις περιοχές], τότε θα σταματήσουμε να πολεμάμε. Εάν δεν το κάνουν, τότε θα επιτύχουμε τους στόχους μας στρατιωτικά. Αυτό είναι όλο», δήλωσε σήμερα ο Πούτιν.
Αυτή η δήλωση έρχεται σε θεμελιώδη αντίθεση με τη θέση ΗΠΑ-Ουκρανίας που διαμορφώθηκε στη Φλόριντα, η οποία φέρεται να ζητεί κατάπαυση του πυρός κατά μήκος των τρεχουσών γραμμών επαφής και παραπομπή του καθεστώτος των κατεχόμενων εδαφών σε μελλοντική διπλωματική επίλυση.
Η απαίτηση του Πούτιν υποχρεώνει την Ουκρανία να παραχωρήσει οικειοθελώς βασικές πόλεις όπως η Ζαπορίζια και η Χερσώνα -πόλεις που η Ρωσία δεν ελέγχει στρατιωτικά αυτήν τη στιγμή- ως προϋπόθεση για τη διακοπή της αιματοχυσίας.
Μια περαιτέρω επιπλοκή που αναδεικνύεται σήμερα από τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης είναι το φλέγον θέμα της νομιμότητας.
Τα ρωσικά κρατικά μέσα έχουν ενισχύσει την επαναλαμβανόμενη επισήμανση του Πούτιν ότι η θητεία του Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει λήξει και ότι, επομένως, είναι ένας μη νομιμοποιημένος αρχηγός κράτους με τον οποίο η Ρωσία δεν μπορεί να υπογράψει μια νομικά δεσμευτική συνθήκη.
Προωθώντας την εν λόγω πραγματικότητα, το Κρεμλίνο επικαλείται έναν νομικό κώλυμα που θα αιτιολογούσε την απόρριψη οποιουδήποτε εγγράφου υπογραφεί από την τρέχουσα ουκρανική διοίκηση ή την απαίτηση από τις ΗΠΑ να «τοποθετήσουν» έναν νέο συνομιλητή.
Αυτή η τακτική όχι μόνο υπονομεύει τις συνομιλίες της Φλόριντα· υποδηλώνει επίσης πως το τελικό παιχνίδι της Ρωσίας περιλαμβάνει αλλαγή καθεστώτος στο Κίεβο και όχι μόνον εδαφική επέκταση.
Καθώς ο Γουίτκοφ ταξιδεύει στη Μόσχα για τις αυριανές συνομιλίες, η πιθανότητα η Ρωσία να αποδεχθεί το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων ΗΠΑ-Ουκρανίας φαντάζει ελάχιστη έως ανύπαρκτη.
Η απόκλιση είναι δομική, όχι απλά τακτική:
Εδαφικό: Το σχέδιο ΗΠΑ/Ουκρανίας βασίζεται στο «πάγωμα» της σύγκρουσης (ουσιαστικά «γη για ειρήνη», αλλά χωρίς νομική αναγνώριση της προσάρτησης). Η Ρωσία απαιτεί «γη πριν από την ειρήνη» – την παράδοση μη κατεχόμενων εδαφών.
Ασφάλεια: Το αμερικανικό σχέδιο προσφέρει «ακλόνητες» εγγυήσεις ασφαλείας, πιθανώς συμπεριλαμβανομένης της παρουσίας ξένων στρατευμάτων ή «δυνάμεων διασφάλισης της ειρήνης» (όπως είχε προτείνει ο Εμανουέλ Μακρόν). Η Ρωσία απαιτεί την πλήρη αποστρατικοποίηση και να διασφαλιστεί ότι δεν θα ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ.
Momentum: Αυτήν τη στιγμή, η Ρωσία κερδίζει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο Πούτιν δεν έχει κανένα κίνητρο να δεχτεί οποιονδήποτε συμβιβασμό εφόσον έχει αυτό το momentum.
Οι δηλώσεις των τελευταίων 48 ωρών επιβεβαιώνουν πως η Μόσχα αντιμετωπίζει την ειρηνευτική προσπάθεια των ΗΠΑ όχι ως ευκαιρία διευθέτησης, αλλά ως ένδειξη δυτικής αδυναμίας.
Εκτός εάν ο Γουίτκοφ λάβει εντολή να προσφέρει παραχωρήσεις πολύ πέρα από αυτές που συμφωνήθηκαν στη Φλόριντα -ουσιαστικά μια συνθηκολόγηση με τους ρωσικούς όρους- το Κρεμλίνο πιθανότατα θ’ ακούσει ευγενικά, θα κάνει λόγο για «εποικοδομητικό κλίμα» και στη συνέχεια θα συνεχίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι «εξελίξεις» αυτής της εβδομάδας δεν φέρνουν τα εμπλεκόμενα μέρη πιο κοντά· απλώς ξεκαθαρίζουν πόσο μακριά παραμένουν. Για τον Πούτιν, όσα διημείφθησαν στη Φλόριντα δεν δύνανται να οδηγήσουν σε λύση – αποτελούν απλά μιαν αρχική προσφορά της Δύσης σε μια διαπραγμάτευση παράδοσης που εν πολλοίς υπαγορεύει ο ίδιος.
Πηγή: in.gr
