Τα Χριστούγεννα στην Ουκρανία φέτος αποκτούν νέο νόημα, τουλάχιστον στις περιοχές που βρίσκονται μακριά από τη γραμμή του μετώπου. Είναι οι τρίτες γιορτές μέσα στον πόλεμο που ξεκίνησε με τη ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022, όμως για πρώτη φορά η χώρα γιορτάζει επίσημα τη γέννηση του Χριστού στις 25 Δεκεμβρίου, όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη.
Για αιώνες, οι Ουκρανοί τιμούσαν τα Χριστούγεννα στις 7 Ιανουαρίου, σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο, σε πλήρη ευθυγράμμιση με τη ρωσική παράδοση και τις επιταγές της Ορθόδοξης Εκκλησίας των παλαιοημερολογιτών. Φέτος, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας προχώρησε σε μια ιστορική απόφαση, υιοθετώντας την 25η Δεκεμβρίου ως επίσημη ημερομηνία των εορτών – ένα βήμα με θεσμικό, πολιτισμικό και γεωπολιτικό βάρος, που σηματοδοτεί απομάκρυνση από τη Μόσχα.
Η αλλαγή αυτή δεν είναι απλώς ένα «ημερολογιακό» ζήτημα. Συνιστά ακόμη ένα βήμα στον σταδιακό αποχωρισμό της Ουκρανίας από τη ρωσική σφαίρα επιρροής, σε μια περίοδο που ο πόλεμος συνεχίζεται χωρίς ορατό τέλος. Παράλληλα, αποτελεί μια προσπάθεια να ανακτηθεί το εορταστικό πνεύμα μέσα στη δίνη της σύγκρουσης, κάτι που τα προηγούμενα χρόνια δεν είχε επιχειρηθεί με τέτοια ένταση.
Το Κίεβο ντύνεται γιορτινά
Στους δρόμους του Κιέβου, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: η πόλη θέλει να γιορτάσει, ακόμη κι αν οι σειρήνες δεν έχουν σιγήσει. Στολισμένα δέντρα, φωτισμένες αγορές, παγοδρόμια και συναυλίες στο Θέατρο Όπερας επιχειρούν να προσφέρουν μια αίσθηση κανονικότητας. Ένα ιδιαίτερο σύμβολο των ημερών είναι το χριστουγεννιάτικο δέντρο φτιαγμένο από κάλυκες και θραύσματα πυρομαχικών – υπενθύμιση πως η «γιορτή» συνυπάρχει με τον πόλεμο.
Το Κίεβο φιλοδοξεί να αναδειχθεί στη φετινή πιο «χριστουγεννιάτικη» πόλη της Ουκρανίας, με το Λβιβ και την Οδησσό να ακολουθούν. Η μετάβαση στο νέο ημερολόγιο έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από μεγάλο μέρος του πληθυσμού, που τη βλέπει ως ακόμη ένα βήμα προσέγγισης προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και απομάκρυνσης από το ρωσικό παρελθόν. Ωστόσο, δεν λείπουν και οι πιο νοσταλγικοί, που νιώθουν ότι χάνεται ένα κομμάτι της παράδοσης, καθώς η 7η Ιανουαρίου παραμένει για πολλούς μια δεύτερη, πιο «πατροπαράδοτη» γιορτή.
Η γιορτή ως πράξη αντίστασης
Πίσω από τα φώτα και τη λάμψη, η αλλαγή της ημερομηνίας έχει βαθύτερο νόημα. Σύμφωνα με ουκρανικά μέσα όπως το Euromaidan Press, το να «επιστρέψουν» τα Χριστούγεννα εν μέσω πολέμου ισοδυναμεί με πράξη αντίστασης: η ζωή συνεχίζεται, οι γιορτές δεν ακυρώνονται και η ταυτότητα της χώρας δεν ορίζεται μόνο από τις επιθέσεις και τα καταφύγια. Είναι ένα πολιτισμικό αντίβαρο σε μια χρονιά όπου οι ρωσικές επιθέσεις υπήρξαν πιο έντονες από ποτέ.
Παράδοση και ταυτότητα
Στις πλατείες και τις γειτονιές επιστρέφουν οι παραδοσιακοί «didukhs», δεμάτια σιτηρών που συμβολίζουν αφθονία, αλλά και τα «verteps», ομάδες που ψάλλουν τη γέννηση του Χριστού από σπίτι σε σπίτι. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το εμβληματικό «Shchedryk», το ουκρανικό τραγούδι γνωστό διεθνώς ως «Carol of the Bells». Η φετινή του ερμηνεία από τον Μοναστήρι των Σπηλαίων στο Κίεβο έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς ο ναός έχει αποσπαστεί από το Πατριαρχείο Μόσχας μετά την εισβολή.
Για πολλούς Ουκρανούς, οι αλλαγές αυτές αποτελούν τρόπο να αποτινάξουν παραδόσεις που, όπως υποστηρίζουν, επιβλήθηκαν ιστορικά από τη Ρωσία. Η επιλογή της 25ης Δεκεμβρίου, τα φωτισμένα δέντρα από μέταλλο και μνήμες, οι ύμνοι και τα σύμβολα των ημερών συνθέτουν μια νέα σελίδα για τη χώρα: μια Ουκρανία που επιμένει να γιορτάζει και να ορίζει η ίδια την ταυτότητά της, ακόμη και μέσα στη σκιά του πολέμου.
Πηγή: tanea.gr
