Σύμβολο της χριστιανικής ορθοδοξίας, αρχιτεκτονικό θαύμα και Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, με ιστορία σχεδόν 1.500 χρόνων, η Αγία Σοφία στάθηκε όρθια μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, αλλά και μυριάδες σεισμούς στο πέρασμα του χρόνου. Τζαμί από το 2020 με απόφαση του τούρκου προέδρου Ερντογάν – εντάσσοντάς την έτσι στο νεοοθωμανικό αφήγημα του – φαίνεται τώρα να μετατρέπεται, στο όνομα εργασιών αποκατάστασης και αντισεισμικής θωράκισης, σε οιονεί… εργοτάξιο.
Σοκ, οργισμένες αντιδράσεις και φόβους για ανεπανόρθωτες φθορές, ακόμη και για κινδύνους στατικότητας στο οικουμενικής αξίας μνημείο προκαλούν οι πρωτοφανείς εικόνες με βαρέως τύπου οχήματα στο εσωτερικό του ιστορικού ναού. Εισερχόμενα από την Πύλη του Αυτοκράτορα, τουλάχιστον ένα γερανοφόρο φορτηγό και ένα δεύτερο βαρύ όχημα απεικονίζονται στο εσωτερικό του ιστορικού ναού, σε φωτογραφίες που κοινοποιήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πυροδοτώντας νέο γύρο ανησυχιών για τον βαθμό προστασίας της Αγίας Σοφίας από την ισλαμοσυντηρητική κυβέρνηση της Αγκυρας.
Μιλώντας ανωνύμως στην «Türkiye Today», ειδικός σε θέματα αποκατάστασης ιστορικών μνημείων εξήγησε ότι το δάπεδο της Αγίας Σοφίας δεν είναι συμπαγές και ενιαίο. Κάτω από την ορατή επιφάνεια υπάρχουν ψηφιδωτά, πέτρινα δάπεδα και, σε ορισμένα σημεία, κενά παρόμοια με κρύπτες. Η χρήση βαρέων οχημάτων και οι δονήσεις, επεσήμανε, θα μπορούσαν να τα παραμορφώσουν ή να τα καταστρέψουν.
Εν μέσω του σάλου, το τουρκικό υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού εξέδωσε χθες ανακοίνωση, διαβεβαιώνοντας ότι έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα προστασίας κατά τις εργασίες ανακαίνισης. Η Γενική Διεύθυνση Βακουφίων ανέφερε ότι προηγήθηκαν αναλύσεις στατικού φορτίου, σάρωση με γεωραντάρ, ανάλυση εδάφους και δοκιμές φέρουσας ικανότητας, που έδειξαν ότι το δάπεδο της Αγίας Σοφίας μπορεί να αντέξει βάρος έως 25 τόνους ανά τετραγωνικό μέτρο. Για ακόμη μεγαλύτερη ασφάλεια, προσθέτει, κατασκευάστηκε προσωρινή πλατφόρμα που αντέχει έως 30 τόνους ανά τ.μ. Το βαρύτερο όχημα που χρησιμοποιείται ζυγίζει 45 τόνους, αλλά – σύμφωνα με την ανακοίνωση – το φορτίο που μεταδίδεται μέσω της προστατευτικής επιφάνειας δεν υπερβαίνει τους 6 τόνους ανά τ.μ.
Προς ενίσχυση δε της θέσης της τουρκικής κυβέρνησης, προστίθεται ότι χρησιμοποιούνται συσκευές δέσμευσης καυσαερίων εντός του ιστορικού μνημείου. Ειδικοί ωστόσο αμφισβητούν την ποιότητα και τη σταθερότητα των προστατευτικών πάνελ, που έχουν τοποθετηθεί στο δάπεδο της Αγίας Σοφίας. Το συγκεκριμένο σύστημα δείχνει σχετικά απλό, επισημαίνουν στην «Türkiye Today», χωρίς παχιά, αλληλοσυνδεόμενα στοιχεία. Αντίθετα, σχολιάζουν, ορισμένες περιοχές φαίνεται να είναι χωρίς κάλυψη. Οπερ σημαίνει ότι το φορτίο από τα βαρέως τύπου οχήματα μπορεί να μην κατανέμεται ομοιόμορφα, ενέχοντας κίνδυνο για το δάπεδο και τα ψηφιδωτά, αλλά και καθίζησης σε σημεία όπου υπάρχουν υπογείως κενά. Οι δε κραδασμοί, τονίζουν, ενδέχεται επίσης να επηρεάσουν τον θόλο και τους τοίχους μέσω μικρορωγμών με την πάροδο του χρόνου.
Με ανάρτηση στο Χ, η ειδικός σε θέματα αρχαιολογικής συντήρησης Μουγκέ Κορτάνογλου κατήγγειλε ότι η χρήση βαρέως τύπου οχημάτων εντός ενός Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς παραβιάζει τις αρχές της UNESCO. «Το υπέρμετρο φορτίο και οι κραδασμοί μπορούν να προκαλέσουν μη αναστρέψιμες ζημιές», έγραψε, προσθέτοντας ότι ακόμη και ο ελάχιστος κίνδυνος δεν θα πρέπει να γίνεται αποδεκτός για μια κατασκευή τόσο πολύτιμη όσο η Αγία Σοφία. Η δε Ενωση Συντηρητών Ιστορικού Περιβάλλοντος και Κτιρίων, με έδρα την Κωνσταντινούπολη, ζήτησε διαφάνεια για την εκτέλεση των έργων, τα οποία έχουν ανατεθεί σε εταιρεία στενού φίλου του προέδρου Ερντογάν.
Πηγή: tanea.gr
