Η κρίση της φοιτητικής οφειλής στις Ηνωμένες Πολιτείες, που πολλοί πίστευαν ότι είχε ξεπεραστεί, επιστρέφει με ορμή. Μετά από πέντε χρόνια αναστολής πληρωμών, η κυβέρνηση Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε να απαιτήσει εκ νέου την αποπληρωμή των πανεπιστημιακών δανείων — με τόκους.
Το αποτέλεσμα ήταν μια έκρηξη αθετήσεων: μέσα σε λίγους μήνες, το ποσοστό καθυστερήσεων εκτινάχθηκε από 1% στο 10%, φέρνοντας τα φοιτητικά δάνεια στη δεύτερη θέση των χρεών με τα περισσότερα «κόκκινα» υπόλοιπα, πίσω μόνο από τις πιστωτικές κάρτες (13%).
Τα δάνεια αυτά, που θεσπίστηκαν το 1958 για να διευκολύνουν την πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση, λειτουργούσαν για δεκαετίες ως κοινωνικό εργαλείο κινητικότητας. Όμως το οικονομικό περιβάλλον των τελευταίων ετών —από τη χρηματοπιστωτική κρίση έως την πανδημία και τον πληθωρισμό— έχει καταστήσει πολλούς δανειολήπτες ανήμπορους να αποπληρώσουν. Σύμφωνα με τη Fed της Νέας Υόρκης, ο αριθμός των δανειοληπτών σε καθυστέρηση έχει αυξηθεί κατά 13% μόνο στο τελευταίο τρίμηνο, ποσοστό υψηλότερο από αυτό των καθυστερήσεων σε δάνεια αυτοκινήτου ή στεγαστικά.
Χρέη δεκαετιών
Περισσότερα από 6,1 εκατομμύρια Αμερικανοί βρίσκονται σήμερα σε κατάσταση αθέτησης πληρωμών, σύμφωνα με στοιχεία της Fair Isaac. Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι ότι το μεγαλύτερο ποσοστό ανήκει σε ανθρώπους άνω των 50 ετών, πολλοί εκ των οποίων κουβαλούν χρέη δεκαετιών. Περίπου 1,5 εκατομμύριο άτομα αυτής της ηλικιακής ομάδας έχουν σταματήσει να πληρώνουν τα φοιτητικά τους δάνεια, ενώ σημαντικά ποσοστά καθυστερήσεων εμφανίζονται και στις ηλικίες 40-49 (13%) και 30-39 (11%). Οι πιο ευάλωτοι είναι όσοι δεν ολοκλήρωσαν ποτέ τις σπουδές τους — έχοντας τη χρέωση, αλλά όχι το πτυχίο που θα τους εξασφάλιζε υψηλότερο εισόδημα.
Η κρίση αυτή έχει τις ρίζες της στα χρόνια της πανδημίας, όταν η κυβέρνηση Τραμπ, σε συνεργασία με το Κογκρέσο, ανέστειλε προσωρινά την αποπληρωμή. Ο Τζο Μπάιντεν προσπάθησε να επεκτείνει και τελικά να διαγράψει μέρος των οφειλών, αλλά τα αμερικανικά δικαστήρια ακύρωσαν το σχέδιό του. Με την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, η αναστολή τερματίστηκε οριστικά και οι πληρωμές επανεκκίνησαν από τον Μάιο του 2025.
Παρότι οικονομικά το πρόβλημα θεωρείται μη συστημικό, καθώς αντιστοιχεί μόλις στο 0,3% του ΑΕΠ, ο κίνδυνος είναι κοινωνικός και περιφερειακός. Η κρίση χτυπά συγκεκριμένες περιοχές και ηλικιακές ομάδες, απειλώντας να βαθύνει τις ανισότητες σε μια ήδη εύθραυστη οικονομία, που υποφέρει από πληθωρισμό, εμπορικούς δασμούς και επιβράδυνση της αγοράς εργασίας.
Το μήνυμα είναι σαφές: η φοιτητική οφειλή, που για χρόνια θεωρούνταν ένα «προσωρινό» βάρος, μετατρέπεται ξανά σε χρονική βόμβα για την αμερικανική οικονομία — και αυτή τη φορά, φαίνεται έτοιμη να εκραγεί.
Πηγή: tanea.gr
