Οι λέξεις είναι ισχυρά εργαλεία.
Οι βίαιοι εξτρεμιστές το γνωρίζουν αυτό καλύτερα απ’ όλους και συχνά επιλέγουν πολύ προσεκτικά το τι θα πουν, προκειμένου να ενισχύσουν την αφοσίωση των οπαδών τους.
Και όταν οι λέξεις χρησιμοποιούνται με αυτόν τον τρόπο, μπορούν να προκαλέσουν τεράστια ζημιά.
Και ακριβώς το γεγονός αυτό του ότι οι λέξεις τους επιλέγονται τόσο προσεκτικά, δίνει στους ερευνητές την δυνατότητα αναζητήσουν μοτίβα, τάσεις και προειδοποιητικά σημάδια.
Τι είναι αυτό που λένε οι αυταρχικοί ηγέτες που δημιουργεί οπαδούς, υποκινεί το μίσος και τη βία και μπορεί τελικά να οδηγήσει σε θανατηφόρες επιθέσεις;
Η έρευνά του Awni Etaywe, Λέκτορα Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Charles Darwin, που εξετάζει τη ρητορική των εξτρεμιστών έχει εντοπίσει έξι βασικές τακτικές που χρησιμοποιούν για να κινητοποιήσουν τους ανθρώπους.
Με την ικανότητα να εντοπίζουμε τις τακτικές, μπορούμε να αποδομήσουμε τη γλώσσα και να προστατεύσουμε τους ανθρώπους και τις κοινότητες, γράφει ο Etaywe, σε άρθρο του στο The Conversation.
Διαίρει και βασίλευε
Η εργασία ανέλυσε κείμενα τζιχαντιστών. Αυτά περιελάμβαναν τις ομιλίες του πρώην ηγέτη της Αλ Κάιντα Οσάμα Μπιν Λάντεν μετά την 11η Σεπτεμβρίου και τις δηλώσεις του πρώην ηγέτη του Ισλαμικού Κράτους Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάντι στο περιοδικό της οργάνωσης.
Μέσα από την γλωσσική ανάλυση εντοπίστηκαν δύο κύριοι τύποι μηνυμάτων υποκίνησης: εκείνα που ενισχύουν τις συνδέσεις στην ομάδα για να δημιουργήσουν έναν κοινό σκοπό και εκείνα που διαχωρίζουν την ομάδα και παρουσιάζουν τους άλλους ως εχθρούς.
Αυτού του είδους τα μηνύματα μπορούν να διαιρέσουν την κοινωνία και να κάνουν τους ανθρώπους να ταυτιστούν έντονα με την ομάδα.
Ως αποτέλεσμα, η τήρηση των κανόνων της ομάδας – ακόμη και ακραίες ενέργειες – μπορεί να θεωρηθεί ως απόδειξη ότι κάποιος ανήκει πραγματικά στην ομάδα και είναι πιστός.
Ωστόσο, στον βίαιο εξτρεμισμό, οι εντολές από μόνες τους συχνά δεν αρκούν για να εμπνεύσουν βία ή να κινητοποιήσουν υποστήριξη.
Πώς λοιπόν χρησιμοποιούν οι εξτρεμιστές αυτές τις υποκείμενες στρατηγικές για να ωθήσουν τους ανθρώπους σε δράση;
6 ρητορικές τακτικές
Μόλις η βία καθιερωθεί ως ηθικό καθήκον μέσω της απομόνωσης της ομάδας, οι εξτρεμιστές χρησιμοποιούν έξι βασικές τεχνικές.
1. H διαφορά ως όπλο
Οι εξτρεμιστές δεν χαρακτηρίζουν απλώς τους ξένους ως διαφορετικούς. Τους παρουσιάζουν ως ανήθικους και επικίνδυνους.
Το «εμείς» έναντι του «αυτοί» γίνεται το υπόβαθρο για μετέπειτα εκκλήσεις για δράση.
Οι υποκινητές συνδέουν την πίστη και την τιμή με απειλές από ξένους.
Ο Οσάμα Μπιν Λάντεν προέτρεψε τη βία εναντίον των φιλοαμερικανικών αραβικών κυβερνήσεων, αποκαλώντας τις «κυβερνήσεις προδότες και συνεργάτες […] που δημιουργήθηκαν για να εξαλείψουν τη Τζιχάντ».
Ο δράστης της επίθεσης στο Κράισττσερτς της Νέας Ζηλανδίας, Μπρέντον Τάρραντ, επιτέθηκε σε ΜΚΟ που βοηθούν μετανάστες, αποκαλώντας τους «προδότες».
Αποκάλεσε τους μετανάστες «αντιλευκά αποβράσματα» και τους συνέκρινε με «φωλιά των οχιών» που πρέπει να καταστραφεί.
Η αποανθρωποποίηση των ξένων ενισχύει τους δεσμούς της ομάδας και μπορεί να έχει θανατηφόρες συνέπειες.
Brenton Tarrant’s manifesto went from banned to universally understood reality in just 5 years
No other work on my Real Banned Books List saw its title alone become such a phenomenon so quickly
Even more remarkable because it was never published and was pulled down day 1 online https://t.co/jyUJv4fkDf pic.twitter.com/6rr0qLuuwM
— CatGirl Kulak 😻😿 (Anarchonomicon) (@FromKulak) May 15, 2024
2. Επίκληση ηρώων και εικόνων
Οι εξτρεμιστές χρησιμοποιούν διάσημους ανθρώπους, μέρη ή γεγονότα για να κάνουν το κοινό τους να νιώσει μέρος μιας μεγαλύτερης ιστορίας. Ονόματα όπως «Σαλαντίν» ή μέρη όπως «Αγία Σοφία» και «Λονδίνο» συνδέουν τους οπαδούς με εικόνες ή παλιές μάχες, κάνοντάς τους να νιώθουν υπερασπιστές ή εκδικητές.
Ο Τάρραντ είπε:
αυτός ο πακιστανός μουσουλμάνος εισβολέας είναι τώρα εκπρόσωπος του λαού του Λονδίνου. Το Λονδίνο, η καρδιά των Βρετανικών Νήσων. Τι καλύτερο σημάδι της αναγέννησης των λευκών από την απομάκρυνση αυτού του εισβολέα;
3. Επαναπροσδιορισμός θρησκευτικών κειμένων
Οι εξτρεμιστές δεν χρησιμοποιούν την ίδια τη θρησκεία, αλλά διαστρεβλωμένες και αποσπασματικές εκδοχές θρησκευτικών κειμένων για να δικαιολογήσουν τη βία.
Η αναφορά σε θεϊκές ή θρησκευτικές μορφές κάνει το μήνυμα να φαίνεται δικαιολογημένο και παρουσιάζει τη βία ως ηθικό ή πνευματικό καθήκον.
Αυτό ενισχύει την πίστη και την αφοσίωση των οπαδών ότι οι βίαιες πράξεις εξυπηρετούν τις «κοινές» μας αξίες.
Ο Τάρραντ ανέφερε τον Πάπα Ουρβανό Β΄ της πρώτης Σταυροφορίας, ενώ ο Αλ-Μπαγκντάντι παρέφθεσε τον Αλλάχ.
4. Προκλητική γλώσσα
Οι υποκινητές προσαρμόζουν τα παράπονα πριν τα εκφράσει το κοινό. Λέξεις όπως «ταπείνωση», «αδικία» ή «πολιτιστική απώλεια» βοηθούν να ενώσουν τους οπαδούς σε έναν κοινό σκοπό.
Ο Οσάμα Μπιν Λάντεν μίλησε για τους μουσουλμάνους που ζουν σε «καταπίεση» και «περιφρόνηση».
Ενώ ο δράστης της επίθεσης στο Κράισττσερτς προειδοποίησε για «παιδεραστές πολιτικούς» και ότι η μετανάστευση θα «καταστρέψει τις κοινότητές μας».
Η ονομασία και η επισήμανση ενώνει τους οπαδούς και εξοστρακίζει τους ξένους.
In one of his most disgusting takes (and there are many!), Bowes claimed on RT that the Christchurch mass shooter Brenton Tarrant was «trained by Ukrainian neo-Nazis», a claim without a shred of real evidence. Who comes up with this vile garbage? It’s @M_Simonyan, isn’t it?
14/20 pic.twitter.com/4Hcvy3ydLK— Vatnik Soup (@P_Kallioniemi) March 5, 2024
5. Μεταφορές και μηνύματα αδελφοποίησης
Ο Οσάμα Μπιν Λάντεν χαιρέτισε το ακροατήριό του μέσω μεταφοράς ως «στρατιώτες του Αλλάχ», ενώ περιέγραψε τους εχθρούς ως «υπό τη σημαία του σταυρού». Τέτοιες αντιθέσεις εντείνουν ταυτόχρονα την πίστη και την εχθρότητα.
Από την άλλη πλευρά, οι όροι συγγένειας προσελκύουν τους ανθρώπους.
Λέξεις όπως «αδελφοί», «αδελφές», «εμείς» και «μας» κάνουν τους ξένους να αισθάνονται σαν οικογένεια. Το να αποκαλείς τους οπαδούς «τους μουσουλμάνους αδελφούς μας» μετατρέπει το πολιτικό καθήκον σε προσωπικό, ηθικό καθήκον — όπως η προστασία της οικογένειας.
Το ίδιο έκανε και ο Τάρραντ. Η φράση του «γιατί να έχετε ειρήνη όταν οι άλλοι αδελφοί σας στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν σίγουρο πόλεμο;» συνδέει τη βία με την ασφάλεια της οικογένειας και τις μελλοντικές γενιές.
Αντίθετα, οι όροι «αυτοί» και «τους» χαρακτηρίζουν τους ξένους ως μη συγγενείς. Αυτή η απότομη γραμματική «εμείς εναντίον αυτών» αφαιρεί την ενσυναίσθηση και κάνει τον αποκλεισμό ή τη βλάβη πιο εύκολο να δικαιολογηθεί.
6. Εξαναγκασμός σε βίαιες ενέργειες
Εκτός από τις εντολές, τις συστάσεις ή τις προειδοποιήσεις που δίνουν ρητά οδηγίες σε κάποιον να κάνει κάτι, υπάρχει και ο εξαναγκασμός. Κάνει τη βία να μοιάζει με φροντίδα για την ομάδα.
Οι εξτρεμιστές το κάνουν αυτό παρουσιάζοντας τη βία ως καθήκον.
Φράσεις όπως «είναι επιτρεπτό» σε τζιχαντιστικά κείμενα μετατρέπουν τη βία από ταμπού σε υποχρέωση, όπως στο «είναι επιτρεπτό να αφαιρέσετε την περιουσία τους και να χύσετε το αίμα τους».
Πλαισιώνουν επίσης την εξωομάδα ως υπαρξιακή απειλή. Αυτό δικαιολογεί την προληπτική βία ως αυτοάμυνα ή αναγκαιότητα, όπως στο «η μαζική μετανάστευση θα μας στερήσει τα δικαιώματά μας, θα υπονομεύσει τα έθνη μας, θα καταστρέψει τις κοινότητές μας, θα καταστρέψει τους εθνοτικούς μας δεσμούς […]» του Τάρραντ.
Πώς μπορούν να αξιοποιηθούν αυτά τα στοιχεία;
Η εξτρεμιστική ρητορική δεν υπάρχει μόνο στο διαδίκτυο. Αντηχεί σε διαμαρτυρίες, φόρουμ και πολιτικές συζητήσεις.
Η «θεωρία της Μεγάλης Αντικατάστασης», που κάποτε περιοριζόταν σε εξτρεμιστικά μανιφέστα, τώρα εμφανίζεται σε mainstream διαμαρτυρίες κατά της μετανάστευσης, (κυρίως) στις ΗΠΑ.
Η ASIO έχει προειδοποιήσει ότι η «προώθηση της κοινοτικής βίας» αυξάνεται, με την πολιτικά υποκινούμενη βία να «ανάβει κόκκινα λαμπάκια» στις αρχές.
Η καταπολέμηση του εξτρεμισμού σημαίνει κατανόηση των τακτικών του.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, οι εκπαιδευτικοί και οι ηγέτες των κοινοτήτων μπορούν να βοηθήσουν εντοπίζοντας και αποδομώντας αυτές τις τακτικές όταν τις συναντούν.
Μπορούν επίσης να δημιουργηθούν αντι-μηνύματα που επιβεβαιώνουν την ένταξη χωρίς να τροφοδοτούν την πόλωση.
Η εξτρεμιστική γλώσσα καταχράται τις κοινές αξίες, μετατρέποντάς τες σε υποχρεώσεις μίσους και βίας.
Εν τέλει, το να αποτρέψουμε τη βία σημαίνει να αποδομήσουμε αυτή τη γλώσσα.
Πηγή: in.gr
