Μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, οι οφειλέτες υποβάλλουν αίτηση, συγκεντρώνουν στοιχεία, λαμβάνουν πρόταση ρύθμισης Δηλώνει ότι «απ’ όλα τα στοιχεία της διοίκησης, περισσότερο αγάπησε την ευθύνη», τονίζοντας το ήθος και την αίσθηση καθήκοντος που καθόρισαν τη θητεία του.
Η οικονομική αβεβαιότητα και οι αυξανόμενες οφειλές έχουν καταστεί μια καθημερινή πρόκληση για πολλούς πολίτες και επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό, ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών έχει αναδειχθεί σε ένα κρίσιμο εργαλείο, προσφέροντας τη δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών χωρίς την προσφυγή στα δικαστήρια και με προστασία από κατασχέσεις ή πλειστηριασμούς. Ο Δικηγόρος Νικόλας Παντελοδήμος εξηγεί πώς λειτουργεί η διαδικασία, ποιες αλλαγές έχουν επέλθει με τη νομοθεσία του 2025, ποιοι μπορούν να ωφεληθούν και ποια είναι τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα αλλά και οι παγίδες που πρέπει να γνωρίζει ο οφειλέτης.
Στο άρθρο παρουσιάζονται τα βασικά στάδια ένταξης στον μηχανισμό, από την υποβολή της αίτησης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, τη συγκέντρωση των οικονομικών και περιουσιακών στοιχείων, έως τη διαπραγμάτευση και την τελική έγκριση της πρότασης ρύθμισης. Επιπλέον, γίνεται αναφορά στις επιλογές ρύθμισης που παρέχει ο μηχανισμός, όπως επιμήκυνση δόσεων, διαγραφή τόκων και προσαυξήσεων ή «κούρεμα» οφειλής, καθώς και στις υποχρεώσεις των πιστωτών και τη διαδικασία διαμεσολάβησης για τυχόν διαφωνίες.
Συνέντευξη στην Έννη Λεβέντη από την «Πολιτεία Θεσσαλών» Κυριακή16 Νοεμβρίου 2025
Η ανάλυση του Νικόλα Παντελοδήμου φωτίζει επίσης τα πιο συνηθισμένα λάθη των οφειλετών, τα σημεία προσοχής για την αποφυγή παγίδων και την ανάγκη νομικής υποστήριξης, ενώ τα στοιχεία χρήσης του μηχανισμού δείχνουν τη σημαντική συμβολή του στην προστασία ευάλωτων νοικοκυριών και τη διευκόλυνση της μεσαίας τάξης. Το άρθρο αποτυπώνει την ουσιαστική λειτουργία του Εξωδικαστικού Μηχανισμού, προσφέροντας στους αναγνώστες μια πλήρη εικόνα για τα δικαιώματα, τις υποχρεώσεις και τα οφέλη των οφειλετών, ενισχύοντας την ενημέρωση και την προσβασιμότητα σε αυτό το κρίσιμο εργαλείο οικονομικής διευθέτησης.
Ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός επιτρέπει στους πολίτες και τις επιχειρήσεις να ρυθμίσουν τις οφειλές τους χωρίς δικαστικές διαδικασίες, προσφέροντας προστασία από κατασχέσεις και πλειστηριασμούς, ιδιαίτερα για την πρώτη κατοικία και ευάλωτα νοικοκυριά
Κύριε Παντελοδήμο, ποια είναι η βασική αποστολή του Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών και πώς εξυπηρετεί τον απλό οφειλέτη;
Ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών, που συστάθηκε με το Ν.4738/2020, αποτελεί μια ηλεκτρονική διαδικασία, η οποία δεν απαιτεί προσφυγή στα δικαστήρια και στοχεύει στην ολιστική, ενιαία και συνεκτική αντιμετώπιση της υπερχρέωσης των φυσικών και νομικών προσώπων. Αποτελεί ταυτόχρονα ένα σημαντικό εργαλείο για την έξοδο από την οικονομική αβεβαιότητα και τον φόβο κατάσχεσης κινητής και ακίνητης περιουσίας, δίνοντας στον οφειλέτη τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει συνολικά όλες τις υποχρεώσεις του με δομημένο τρόπο.
Μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του μηχανισμού μπορούν να ρυθμιστούν οφειλές προς χρηματοδοτικούς φορείς όπως τράπεζες και διαχειριστές δανείων, προς το Δημόσιο (ΑΑΔΕ), προς φορείς κοινωνικής ασφάλισης (ΕΦΚΑ/ΚΕΑΟ) και οφειλές υπέρ τρίτων που εισπράττονται από τη φορολογική διοίκηση. Αυτό γίνεται δυνατό χάρη στην ενοποίηση βάσεων δεδομένων των τραπεζών, των funds, του ΕΦΚΑ, της ΑΑΔΕ και των προσωπικών στοιχείων του δανειολήπτη, ώστε να υπάρχει πλήρης εικόνα των οικονομικών στοιχείων και των υποχρεώσεων του.
Υπό προϋποθέσεις, αίτηση στην πλατφόρμα μπορούν να υποβάλλουν φυσικά και νομικά πρόσωπα, ενδεικτικά ατομικές επιχειρήσεις, αγρότες, ελεύθεροι επαγγελματίες, μισθωτοί, δημόσιοι υπάλληλοι, προσωπικές ή κεφαλαιουχικές εταιρείες.
Ποιες είναι οι πιο πρόσφατες νομοθετικές αλλαγές που έχουν επέλθει στον μηχανισμό και ποιες είναι οι πιο σημαντικές;
Με τον πρόσφατο ν.5193/2025, επήλθαν σημαντικές αλλαγές στον εξωδικαστικό μηχανισμό. Από τις 30.04.2025 τέθηκαν σε ισχύ οι βελτιώσεις στην πλατφόρμα, με στόχο μεταξύ άλλων την επέκταση της ρύθμισης δανείων με εγγύηση Ελληνικού Δημοσίου μέσω της διαδικασίας εξυγίανσης.
Το νομικό και τεχνικό πλαίσιο του Ν.4738/2020 έχει υποστεί βελτιωτικές νομοθετικές τροποποιήσεις, μετατρέποντας τον μηχανισμό σε ένα ισχυρό εργαλείο για την τακτοποίηση των υποχρεώσεων προς θεσμικούς πιστωτές. Οι πιο σημαντικές αλλαγές περιλαμβάνουν τον διπλασιασμό των εισοδηματικών και περιουσιακών ορίων για τον χαρακτηρισμό ενός οφειλέτη ως επιλέξιμου για υποχρεωτική αποδοχή από τους πιστωτές, με όριο μη εξυπηρετούμενων τραπεζικών οφειλών τα 300.000 ευρώ.
Αναλυτικά, τα εισοδηματικά όρια διαμορφώνονται ως εξής: άγαμος από 7.000 σε 14.000 ευρώ, νοικοκυριό δύο μελών από 10.500 σε 21.000 ευρώ, νοικοκυριό τριών μελών ή μονογονεϊκή οικογένεια με ένα ανήλικο μέλος από 14.000 σε 28.000 ευρώ, νοικοκυριό τεσσάρων μελών ή μονογονεϊκή με δύο ανήλικα από 17.500 σε 35.000 ευρώ και νοικοκυριό πέντε μελών και πάνω ή μονογονεϊκή με τρία ή περισσότερα ανήλικα από 21.000 σε 42.000 ευρώ.
Αντίστοιχα, τα όρια περιουσίας διπλασιάζονται: άγαμος από 120.000 σε 240.000 ευρώ, νοικοκυριό δύο μελών από 135.000 σε 270.000 ευρώ, νοικοκυριό τριών μελών ή μονογονεϊκή με ένα ανήλικο από 150.000 σε 300.000 ευρώ, νοικοκυριό τεσσάρων μελών ή μονογονεϊκή με δύο ανήλικα από 165.000 σε 330.000 ευρώ, και νοικοκυριό πέντε μελών και πάνω ή μονογονεϊκή με τρία ή περισσότερα ανήλικα από 180.000 σε 360.000 ευρώ.
Τα όρια καταθέσεων έχουν παρόμοια αύξηση και ισχύουν ανάλογα με το μέγεθος του νοικοκυριού. Οι αυξήσεις αυτές αφορούν την υποχρεωτική αποδοχή του μηχανισμού από τους πιστωτές. Για την προστασία της πρώτης κατοικίας ισχύουν τα προηγούμενα όρια.
Άλλες σημαντικές αλλαγές περιλαμβάνουν την υποχρέωση των πιστωτών να καταθέτουν γραπτή πρόταση ρύθμισης τουλάχιστον τρεις μήνες πριν από πλειστηριασμό, την απαλλαγή οφειλετών που δεν ανοίγει πτωχευτική διαδικασία αλλά καταχωρίζεται στο Μητρώο Φερεγγυότητας, την επέκταση προθεσμιών για ευάλωτους οφειλέτες ώστε να ενταχθούν στο ενδιάμεσο πρόγραμμα, και τη δυνατότητα ρύθμισης δανείων με εγγύηση Ελληνικού Δημοσίου μέσω διαδικασίας εξυγίανσης.
Επιπλέον, δημιουργείται μόνιμος μηχανισμός αποζημίωσης ζημιωθέντων της «ΑΣΠΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑ», επιλύοντας ζητήματα αποζημιώσεων σε δικαιούχους απαιτήσεων από ασφάλειες ζωής.
Ο Ν.5193/2025 διπλασίασε τα εισοδηματικά και περιουσιακά όρια για υποχρεωτική αποδοχή ρύθμισης από τους πιστωτές, ενώ επεκτάθηκαν οι δυνατότητες ρύθμισης δανείων, συμπεριλαμβανομένων αυτών με εγγύηση Ελληνικού Δημοσίου
Ποια είναι η διαδικασία για έναν οφειλέτη –φυσικό ή νομικό πρόσωπο να υποβάλει αίτηση και ποια τα βασικά στάδια;
Η διαδικασία ξεκινά με είσοδο στην πλατφόρμα με κωδικούς Taxisnet και δημιουργία αίτησης. Ακολουθεί η άρση τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου όλων των εμπλεκομένων, άντληση δεδομένων και συμπλήρωση ελλιπών στοιχείων. Ο αιτών περιμένει 15 ημέρες για άντληση στοιχείων από όλους τους φορείς.
Σε περίπτωση σφάλματος, υποβάλλεται αίτημα διόρθωσης. Όταν όλα τα στοιχεία είναι σωστά, συμπληρώνονται τα απαιτούμενα και επισυνάπτονται δικαιολογητικά, όπως πιστοποιητικό φερεγγυότητας και αντίγραφο ποινικού μητρώου. Από την οριστικοποίηση της αίτησης αναστέλλονται τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης, εκτός πλειστηριασμών εντός τριών μηνών.
Ακολουθεί έλεγχος ύπαρξης περιουσιακών στοιχείων από τους πιστωτές και παραγωγή αυτοματοποιημένης πρότασης ρύθμισης οφειλών βάσει αλγορίθμου πλατφόρμας. Η πρόταση επισκοπείται από πιστωτές και πραγματοποιείται ηλεκτρονική ψηφοφορία. Η πλειοψηφία των ιδιωτών πιστωτών επιβάλλει την απόφαση σε όλους, ενώ το Δημόσιο ψηφίζει πάντοτε θετικά.
Ο οφειλέτης αξιολογεί τη συμφωνία και μπορεί να ζητήσει διαπραγμάτευση παρουσία πιστοποιημένου διαμεσολαβητή. Σε 10 ημέρες από λήψη της πρότασης, μπορεί να καταθέσει αίτηση για υπαγωγή σε διαμεσολάβηση, η οποία πρέπει να ολοκληρωθεί σε 30 ημέρες. Η σύμβαση αναδιάρθρωσης υπογράφεται εντός δύο μηνών και δεσμεύει όλους τους πιστωτές. Αν δεν υπάρξει συμφωνία, η διαδικασία περατώνεται άκαρπα, με δυνατότητα νέας αίτησης μετά από 12 μήνες.
Ποιες επιλογές ρύθμισης υπάρχουν μέσω του μηχανισμού και ποιοι είναι οι πιο συνηθισμένοι όροι;
Η πλατφόρμα προσφέρει διακανονισμό σε έως και 420 δόσεις, δυνατότητα «κουρέματος» οφειλών έως 80% για όσους δεν διαθέτουν περιουσία, διαγραφή τόκων και προσαυξήσεων, και μακροχρόνιο πλάνο αποπληρωμής για Δημόσιο έως 240 δόσεις. Στόχος είναι η απλοποίηση της διαδικασίας και η αποφυγή δικαστικής οδού, με αυτοματοποιημένη σειρά ενεργειών πιο γρήγορη και λιγότερο δαπανηρή.
Βασικός στόχος των νέων ρυθμίσεων είναι η διεύρυνση της βάσης δικαιούχων, με έμφαση όχι μόνο στα ευάλωτα νοικοκυριά αλλά και στη μεσαία τάξη. Οι οικονομικές προϋποθέσεις για υποχρεωτική πρόταση ρύθμισης από όλους τους πιστωτές ισχύουν για οφειλές έως 300.000 ευρώ και καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερών.
Η πλατφόρμα καλύπτει φυσικά και νομικά πρόσωπα με οφειλές άνω των 10.000 ευρώ προς Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες, διαχειριστές δανείων και οφειλές υπέρ τρίτων. Μεταξύ των πλεονεκτημάτων είναι η αναστολή μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης, η υποχρεωτική αποδοχή προτάσεων αναδιάρθρωσης από πιστωτές για ευάλωτους, και η δυνατότητα διαγραφής οφειλής, τόκων και προστίμων σε περιπτώσεις οικονομικής αδυναμίας.
Υπάρχουν περιορισμοί ή παγίδες που πρέπει να γνωρίζει ο οφειλέτης πριν ενταχθεί στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό;
Ναι, υπάρχουν σημαντικά σημεία προσοχής. Ο οφειλέτης πρέπει να γνωρίζει ότι η διαδικασία απαιτεί πλήρη διαφάνεια σε σχέση με την περιουσία, τα εισοδήματα και τις τρέχουσες υποχρεώσεις του. Όλες οι πληροφορίες ελέγχονται από πιστωτές και Δημόσιο, και τυχόν απόκρυψη στοιχείων μπορεί να ακυρώσει τη διαδικασία ή να οδηγήσει σε ποινικές ευθύνες.
Επιπλέον, η συμμετοχή στον μηχανισμό δεν προστατεύει από όλα τα είδη οφειλών. Πρέπει να ελέγξει κανείς ποιες οφειλές μπορούν να ενταχθούν. Οι οφειλές από φόρους, εισφορές ή πρόστιμα εντάσσονται, αλλά εξαιρούνται εν γένει οφειλές σε τρίτους με ρητή συμφωνία ή δάνεια με εγγύηση τρίτων.
Άλλο θέμα είναι οι πλειστηριασμοί. Ενώ η αίτηση στην πλατφόρμα αναστέλλει μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης, υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι πλειστηριασμοί μπορεί να συνεχιστούν, ιδίως αν αφορούν περιουσία εκτός των ορίων προστασίας πρώτης κατοικίας ή αν η αίτηση υποβλήθηκε καθυστερημένα.
Η ψήφος των πιστωτών επίσης μπορεί να προκαλέσει καθυστερήσεις. Αν η πλειοψηφία ιδιωτών πιστωτών δεν αποδεχτεί την πρόταση ρύθμισης, η διαδικασία μπορεί να μην ολοκληρωθεί. Σε αυτή την περίπτωση, ο οφειλέτης πρέπει να περιμένει 12 μήνες για νέα αίτηση, κάτι που μπορεί να αφήσει εκτεθειμένη την περιουσία και να δημιουργήσει ψυχολογική πίεση.
Ποιο είναι το κόστος συμμετοχής και ποια η οικονομική επιβάρυνση για τον οφειλέτη;
Η συμμετοχή στον μηχανισμό έχει σχετικά χαμηλό κόστος σε σχέση με τις παραδοσιακές δικαστικές διαδικασίες, αλλά δεν είναι μηδενική. Υπάρχει αμοιβή πιστοποιημένου διαμεσολαβητή, η οποία κυμαίνεται ανάλογα με την πολυπλοκότητα της υπόθεσης και τον αριθμό των πιστωτών. Το κόστος συνήθως καλύπτει τα στάδια προετοιμασίας, ελέγχου των στοιχείων και διαπραγμάτευσης, αλλά μπορεί να αυξηθεί αν χρειαστούν επιπλέον επαφές ή συμπληρωματικά δικαιολογητικά.
Επιπλέον, αν η διαδικασία αποτύχει ή ακυρωθεί λόγω απόκρυψης στοιχείων ή μη αποδοχής των όρων από την πλειοψηφία των πιστωτών, ο οφειλέτης μπορεί να επιβαρυνθεί με δικαστικά έξοδα ή τόκους καθυστέρησης που συνεχίζουν να τρέχουν. Για αυτό είναι σημαντικό να προγραμματίζεται η αίτηση με πλήρη τεκμηρίωση και ακριβή στοιχεία.
Ποια είναι τα οφέλη από τη συμμετοχή στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό σε σχέση με άλλες διαδικασίες όπως πτώχευση ή ατομική διαπραγμάτευση;
Το βασικό όφελος είναι η προστασία από κατασχέσεις και η σταδιακή αποπληρωμή των οφειλών με προγραμματισμένο τρόπο, χωρίς να χρειάζεται να κινηθεί δικαστικά. Επιπλέον, η διαδικασία είναι ταχύτερη και πιο φιλική για τον οφειλέτη σε σχέση με την πτώχευση, η οποία απαιτεί δικαστική απόφαση, δημοσιότητα και ενδεχομένως μεγαλύτερη κοινωνική και επαγγελματική επίπτωση.
Η αυτοματοποίηση της πλατφόρμας παρέχει διαφάνεια και αντικειμενικότητα, μειώνοντας τις πιθανότητες αθέμιτων απαιτήσεων ή παρανοήσεων από τους πιστωτές. Η πρόταση ρύθμισης είναι προκαθορισμένη από αλγόριθμο βάσει οικονομικών δεδομένων, με αποτέλεσμα να υπάρχει δίκαιη κατανομή των ποσών και διαγραφή επιπλέον χρεών όπου δικαιολογείται.
Μακροπρόθεσμα, η ενσωμάτωση στον μηχανισμό μπορεί να προστατεύσει το credit score του οφειλέτη και να διευκολύνει την πρόσβαση σε μελλοντική χρηματοδότηση, ενώ η ατομική διαπραγμάτευση χωρίς πλατφόρμα συχνά οδηγεί σε άνιση διαπραγμάτευση και περιορισμένη προστασία.
Υπάρχουν ειδικές προβλέψεις για ευάλωτους οφειλέτες;
Ναι, ο μηχανισμός περιλαμβάνει ειδικές κατηγορίες προστασίας για ευάλωτους οφειλέτες, όπως μονογονεϊκές οικογένειες, άτομα με σοβαρά προβλήματα υγείας, χαμηλό εισόδημα ή περιορισμένη περιουσία. Για αυτούς, η πλατφόρμα προβλέπει αυξημένη πιθανότητα αποδοχής πρότασης ρύθμισης από πιστωτές, μακρύτερη περίοδο αποπληρωμής και μεγαλύτερο ποσοστό διαγραφής οφειλών και τόκων.
Επιπλέον, ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός συνεργάζεται με φορείς κοινωνικής προστασίας, ώστε οι δικαιούχοι να ενημερώνονται για επιδόματα και άλλες μορφές στήριξης, συνδυάζοντας την οικονομική ρύθμιση με κοινωνική προστασία.
Ποιο είναι το μέλλον του μηχανισμού και ποιοι στόχοι τίθενται για τα επόμενα χρόνια;
Οι στόχοι περιλαμβάνουν περαιτέρω αυτοματοποίηση της διαδικασίας, διεύρυνση της συμμετοχής, καλύτερη ανάλυση δεδομένων για ακριβέστερες προτάσεις ρύθμισης και διασύνδεση με άλλα εργαλεία κοινωνικής και οικονομικής στήριξης. Η πρόβλεψη είναι ότι στο μέλλον θα μπορεί να διαχειρίζεται ακόμα μεγαλύτερο πλήθος υποθέσεων, με ταχύτερη, πιο ασφαλή και δίκαιη διαδικασία, ελαχιστοποιώντας τη γραφειοκρατία και τα δικαστικά έξοδα.
Με αυτόν τον τρόπο, ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός διαμορφώνεται ως το κύριο εργαλείο για τη ρύθμιση οφειλών στην Ελλάδα, αντικαθιστώντας σταδιακά πολύπλοκες και αργές διαδικασίες, και παρέχοντας στους πολίτες και τις επιχειρήσεις ένα ασφαλές πλαίσιο για την οικονομική τους σταθεροποίηση.
