Με επιστολή του στις 6 Οκτωβρίου ο ευρωπαίος επίτροπος Όλιβερ Βαρχέλι κάλεσε την ηγεσία του ΥπΑΑΤ να αναθεωρήσει τη στάση της άρνησης εμβολιασμού κατά της ευλογιάς των αιγοπροβάτων θέτοντας ζήτημα επιβολής εμβολιαστικού προγράμματος από την Ε.Ε.
Η ζωονόσος της ευλογιάς των αιγοπροβάτων ανέδειξε με οδυνηρό για τους κτηνοτρόφους τρόπο τις παθογένειες του κρατικού μηχανισμού (υποστελεχωμένες υπηρεσίες, ανεπαρκή οργάνωση των Περιφερειών κ.α.) αλλά και τη διοικητική αβελτηρία διαχείρησης μίας επιζωοτίας που σε καμία φάση της εκδήλωσης της δεν εκτιμήθηκε σωστά. Με τη συζήτηση περί του εμβολίου να εξελίσσεται εδώ και μήνες σε έναν ατέρμονο κύκλο δυσπιστίας για τις κυβερνητικές προθέσεις, η Κομισιόν δείχνει αποφασισμένη να παρέμβει επιβάλλοντας από μόνη της το εμβολιαστικό πρόγραμμα!
Από καιρό η έλλειψη συντονισμού μεταξύ Αθήνας και Βρυξελλών είχε γίνει λίγο-πολύ αντιληπτή. Στις αρχές του Σεπτέμβρη ήρθε το «άδειασμα».
Γράφει ο Τάσος Κουρκούμπας από την «Πολιτεία Θεσσαλών» Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2025
Τις μέρες εκείνες που το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων μαζί με τους Περιφερειάρχες κήρυσσαν «έφοδο δέκα ημερών» για την ανάσχεση της ευλογιάς, η αναφορά του επιτρόπου της Κομισιόν για την Υγεία και την Ευημερία των Ζώων, Όλιβερ Βαρχέλι, ότι τα κράτη-μέλη -επομένως και η Ελλάδα- μπορούν να εφαρμόσουν εμβολιασμό ως πρόσθετο μέτρο αναχαίτισης ζωονόσου, υπογραμμίζοντας ότι η ενωσιακή τράπεζα εμβολίων θα μπορούσε να αποστείλει αμέσως έως και 500.000 δόσεις εμβολίων δωρεάν, έφερε την ηγεσία του ΥπΑΑΤ σε θέση απολογίας απέναντι στους απεγνωσμένους κτηνοτρόφους. Ηταν το τέλος του αφηγήματος περί μη ύπαρξης εμβολίου.
Προειδοποίηση της Κομισιόν για επέκταση της ήδη ισχύουσας μέχρι το τέλος του 2025 απαγόρευσης εξαγωγής ζώντων αιγοπροβάτων και στα γαλακτοκομικά προϊόντα, οπότε και της φέτας, μέχρις ότου ολοκληρωθεί η διαδικασία εμβολιασμού
Προτάσσοντας την ασφάλεια των εξαγωγών, η κυβέρνηση επιχείρησε να υποβαθμίσει την αναφορά, επικαλούμενη τον χαμηλό δείκτη εμβολιαστικής απολεσματικότητας και κλείνοντας τα αυτιά της στις φωνές του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας υπέρ του εμβολίου. Το ΥπΑΑΤ άλλωστε εκτιμούσε ότι με την επιστράτευση της πανεπιστημιακής κοινότητας, θα μπορούσε να διαχειριστεί την ασκούμενη πίεση. Όλα αυτά όμως μέχρι τις αρχές του Οκτώβρη, όταν στις 6 του προηγούμενου μήνα έφτασε στο υπουργείο επιστολή του επιτρόπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Υγεία και την Ευζωία των Ζώων, Όλιβερ Βαρχέλι.
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ «Η επιστολή του επιτρόπου Όλιβερ Βαρχέλι 06/10/2025»
Απευθυνόμενος στον Κώστα Τσιάρα ο Μαγυάρος κομισάριος απαίτησε την άμεση έναρξη μαζικού εμβολιασμού των ελληνικών αιγοπροβάτων κατά της ευλογιάς των αιγοπροβάτων. Σύμφωνα με τον κ. Βαρχέλι, η επιδημιολογική κατάσταση στην Ελλάδα ήταν «δυσμενής» και αποδείκνυε την αδυναμία των ελληνικών αρχών στη διαχείριση της νόσου, επικαλούμενος «τον περιορισμένο αριθμό επίσημων κτηνιάτρων που εμπλέκονται στον έλεγχο της ζωονόσου, τα κενά που εντοπίστηκαν στη βιοασφάλεια, την πιθανή υποαναφορά υποψίας νόσου, την καθυστερημένη ανίχνευση της νόσου και την πιθανή παράνομη μετακίνηση ζώων».
Κι αφού υπενθύμιζε στην ηγεσία του ΥπΑΑΤ την αποστολή των εμπειρογνωμόνων της Κτηνιατρικής Ομάδας Εκτακτης Ανάγκης της ΕΕ (EU-VET) τον περασμένο Μάιο και την ισχυρή σύσταση για εμβολιασμό (είχατε διαβάσει σχετικά στο φύλλο της «ΠΘ» στις 28 Σεπτεμβρίου) ο κ. Βαρχέλι προειδοποιούσε ότι εάν η ελληνική κυβέρνηση δεν προχωρούσε άμεσα στον εμβολιασμό, η Κομισιόν θα επέκτεινε την ήδη ισχύουσα -μέχρι το τέλος του 2025- απαγόρευση εξαγωγής ζώντων αιγοπροβάτων και στα γαλακτοκομικά προϊόντα, οπότε και της φέτας, μέχρις ότου ολοκληρωθεί η διαδικασία εμβολιασμού. «Σε περίπτωση που ο εμβολιασμός, φτάνοντας στο απαραίτητο επίπεδο εμβολιαστικής κάλυψης, δεν αναπτυχθεί γρήγορα και η επιδημική κατάσταση δεν βελτιωθεί δραστικά, η Επιτροπή θα χρειαστεί να παρατείνει αυτήν την απαγόρευση, και να επεκτείνει επίσης το πεδίο εφαρμογής της, ώστε να συμπεριλάβει περισσότερα προϊόντα ζωικής προέλευσης που παρουσιάζουν ειδικούς κινδύνους (δηλαδή, ακατέργαστα δέρματα, μη επεξεργασμένο μαλλί και γαλακτοκομικά προϊόντα) προκειμένου να προστατεύσει την υπόλοιπη ΕΕ από πιθανές εισβολές της νόσου» σημείωνε χαρακτηριστικά.
Το ηχηρότερο μήνυμα προειδοποίησης όμως, ο κ. Βαρχέλι το κρατούσε για τον επίλογο της επιστολής του προς τον κ. Τσιάρα. «Θα ήθελα επίσης να τονίσω, πως αν η Ελλάδα δεν διαχειριστεί σωστά την κατάσταση, είναι υποχρέωση της Επιτροπής να διασφαλίσει πως όλα τα απαραίτητα μέτρα έχουν ληφθεί, για την προστασία των άλλων κρατών μελών και για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ενωσης» σημείωνε και κατέληγε με την παρότρυνση του η Ελλάδα «να αναθεωρήσει την εκπεφρασμένη στάση της άρνησης εμβολιασμού κατά της ευλογιάς των αιγοπροβάτων». Επί της ουσίας έθετε θέμα ευρωπαϊκής απαίτησης για την εφαρμογή εμβολιαστικού προγράμματος ώστε να διασφαλιστεί ότι η ευλογιά δεν θα εξελιχθεί σε διασυνοριακή απειλή. Το μήνυμα του Βάρχελι είναι σαφές: «Αν δεν εμβολιάσετε εσείς, θα το κάνουμε εμείς».
Η «άγνωστη» πρώτη επιστολή του Βαρχέλι
Η επιστολή της 6ης Οκτωβρίου, δεν ήταν η πρώτη του Όλιβερ Βαρχέλι προς τον Κώστα Τσιάρα, καθώς όπως αναφέρεται είχε προηγηθεί επιστολή στις 2 Σεπτεμβρίου με την οποία προειδοποιούσε για τη ραγδαία επιδείνωση της κατάστασης. Στις 23 Σεπτεμβρίου Βαρχέλι και Τσιάρας συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες, και μία ημέρα αργότερα ο υπουργός φέρεται να απάντησε γραπτώς. Το περιεχόμενο αυτής της αλληλογραφίας ωστόσο παραμένει άγνωστο, με πολλούς να αποδίδουν την καθυστέρηση της δημοσιοποίησης του στη… ζύγιση του πολιτικού κόστους και των οικονομικών συνεπειών μιας απόφασης μαζικού εμβολιασμού, υπό τον φόβο ενός -έστω και προσωρινού- πλήρους εμπάργκο στην ελληνική κτηνοτροφία και γαλακτοβιομηχανία.
Και πως να μην υπάρχει ο φόβος της λανθασμένης απόφασης όταν οι συνολικές εξαγωγές ελληνικής φέτας παγκοσμίως σημειώνουν σταθερή αύξηση την τελευταία πενταετία συνεισφέροντας σημαντικά στο ΑΕΠ: σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΒΓΑΠ το 2020 οι εξαγωγές της φέτας διαμορφώνονταν σε 422 εκατ. ευρώ, το 2021 σε 466 εκατ. ευρώ και ακολούθως σε 607 εκατ. ευρώ το 2022, 736 εκατ. ευρώ το 2023 και 786 εκατ. ευρώ πέρσι. Παραδοσιακά, η Γερμανία παραμένει ο σημαντικότερος προορισμός για την ελληνική φέτα, με εξαγωγές που άγγιξαν τα 227,3 εκατ. ευρώ το 2024 και «παρότι καταγράφεται οριακή μείωση (-1,6%) σε σχέση με το 2023, η αγορά παραμένει σταθερά ισχυρή. Την ίδια στιγμή, η Ιταλία αναδεικνύεται σε ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά, σημειώνοντας εντυπωσιακή αύξηση 18,9%, φτάνοντας τα 103,3 εκατ. ευρώ.
Την τριάδα των κορυφαίων αγορών συμπληρώνει το Ηνωμένο Βασίλειο, με εξαγωγές ύψους 90 εκατ. ευρώ (+4,1%). Αξιοσημείωτη είναι η πορεία και στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι εξαγωγές φέτας άγγιξαν τα 61,9 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας άνοδο σχεδόν 16% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Την επιστολή της 6ης Οκτωβρίου την γνωρίζουν άπαντες οι εμπλεκόμενοι στην κρίση της ευλογιάς. Για αυτή ενημερώθηκε στο ταξίδι του στις Βρυξέλλες ο Δημήτρης Κουρέτας κι αυτή επικαλείται χωρίς να τη δίνει στη δημοσιότητα. Η απόκρυψή της είναι το μόνο σημείο σύμπτωσης απόψεων είτε των κατά είτε των υπέρ του εμβολιασμού, συνοπολογίζοντας προφανώς τους κινδύνους για την αγορά.
Τα γεγονότα όμως πιέζουν από μόνα τους, με την κυβέρνηση να καλείται να αποφασίσει εάν θα υιοθετήσει πρόγραμμα εμβολιασμού, με παράλληλη αποζημίωση των κτηνοτρόφων και στήριξη της εξαγωγικής δραστηριότητας, ή αν θα επιδιώξει διαπραγμάτευση για περιορισμένα προγράμματα σε εστίες μόλυνσης. Σε κάθε περίπτωση, οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί…
