Δεν υπάρχει δικαστική αίθουσα που να έχει φωτογραφιστεί περισσότερο από την αίθουσα 600 του δικαστικού μεγάρου της Νυρεμβέργης, όπου πριν από 80 χρόνια εκδικάστηκε η ιστορική Δίκη της Νυρεμβέργης. Η πρώτη κίνηση του επισκέπτη σήμερα είναι μια φωτογραφία ή μια σέλφι, ειδικά μια φθινοπωρινή μέρα με τον ήλιο να φωτίζει τη βαριά ξύλινη επένδυση, τον μεγάλο σταυρό πάνω από την έδρα και την πόρτα του ανελκυστήρα που μετέφερε τους κατηγορουμένους. Από το 2020 η αίθουσα λειτουργεί ως μουσειακός χώρος, τμήμα του Memorium Nürnberger Prozesse.
Το επιβλητικό νεοαναγεννησιακό κτίριο στην Μπέρενσαντς-στράσε, εγκαινιασμένο το 1916, προϊδεάζει τον επισκέπτη για την ιστορικότητα του χώρου. Το συγκρότημα έμεινε σχεδόν άθικτο στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, γεγονός που συνέβαλε στην επιλογή της Νυρεμβέργης για τη μεγάλη δίκη των ναζί ηγετών, όπως εξηγεί η διευθύντρια του μουσείου Νίνα Λουτς στους ανταποκριτές της ένωσης VAP. Η αίθουσα 600 ήταν η μεγαλύτερη δικαστική αίθουσα της Βαυαρίας, με φυλακές δίπλα και εύκολη πρόσβαση από το αεροδρόμιο.
Μια μιντιακή εγκατάσταση μεταφέρει την εικόνα της αίθουσας στον χρόνο: οι 24 κατηγορούμενοι κατά μήκος του αριστερού τοίχου, απέναντί τους οι δικαστές και οι εισαγγελείς. Ο πίσω τοίχος είχε αφαιρεθεί και είχε προσαρμοστεί ο χώρος για δημοσιογράφους και παρατηρητές. Στο βάθος, ακριβώς αριστερά από τους κατηγορουμένους και δεξιά από το εδώλιο των μαρτύρων, ήταν τέσσερις ομάδες των τριών για τους 400 διερμηνείς. Ηταν η πρώτη δίκη στην Ιστορία που έγινε με ταυτόχρονη διερμηνεία σε τέσσερις γλώσσες, αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά, γερμανικά.
Η πρώτη δίκη
Στις 20 Νοεμβρίου 1945 – πέντε μήνες και δώδεκα ημέρες μετά την άνευ όρων παράδοση της ναζιστικής Γερμανίας – ξεκίνησε η πρώτη μεγάλη δίκη για εγκλήματα πολέμου, με κατηγορουμένους κορυφαία στελέχη του ναζιστικού καθεστώτος που δεν είχαν αυτοκτονήσει: από τον στρατάρχη Γκέρινγκ και τον Ρούντολφ Ες μέχρι τον ιδεολόγο Ρόζενμπεργκ και τον εκδότη Στράιχερ. Το κατηγορητήριο περιελάμβανε τέσσερις βασικές κατηγορίες: 1. Συνωμοσία για διεξαγωγή επιθετικού πολέμου. 2. Εγκλήματα κατά της ειρήνης. 3. Εγκλήματα πολέμου. 4. Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ολοι οι κατηγορούμενοι αρνήθηκαν οποιαδήποτε ευθύνη. Η Δίκη της Νυρεμβέργης ολοκληρώθηκε σε σχεδόν έναν χρόνο, την 1η Οκτωβρίου 1946. Από τους 24 κατηγορουμένους καταδικάστηκαν 21, από αυτούς 12 εκτελέστηκαν δι΄ απαγχονισμού, οι άλλοι φυλακίστηκαν, ο Ες έμεινε στις φυλακές του Σπάνταου μέχρι το 1987 που αυτοκτόνησε, τρεις κατηγορούμενοι αθωώθηκαν.
Στην αρχή οι Γερμανοί παρακολουθούσαν εντατικά τη δίκη, αποδέχτηκαν την ετυμηγορία για τους κατηγορουμένους, αλλά αντιδρούσαν στη συλλογική ευθύνη. Αργότερα μιλούσαν για δικαιοσύνη των νικητών και το ενδιαφέρον ατόνησε. Ωστόσο σήμερα αναγνωρίζεται πλήρως η σημασία της ως θεμέλιο για την επεξεργασία των ναζιστικών εγκλημάτων και ως καθοριστικό βήμα για τη διαμόρφωση του διεθνούς ποινικού δικαίου. Από τότε, οι ισχυροί δεν θεωρούνται στο απυρόβλητο· αυτή είναι η κληρονομιά που συνδέει τη Νυρεμβέργη με το σημερινό Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης.
Στο ίδιο πνεύμα κινείται και η Διεθνής Ακαδημία Αρχών της Νυρεμβέργης (INPA), που από το 2014 στηρίζει την έρευνα και την εκπαίδευση δικαστών και εισαγγελέων σε χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Ευρώπης. Μεταξύ άλλων, εκπαίδευσε το 2022 περίπου 30 δικαστές από το Ιράκ.
Ο αρμενικής καταγωγής διεθνολόγος Πετροσιάν μέλος της ομάδας που στελεχώνει την ΙΝPA πιστεύει πως παρότι σήμερα το διεθνές ποινικό δίκαιο συχνά αμφισβητείται, οι πολιτικές συνθήκες θα αλλάξουν. Αλλωστε ούτε η Δίκη της Νυρεμβέργης προέκυψε εν μια νυκτί, λέει. «Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι Σύμμαχοι ασχολήθηκαν επανειλημμένα με το ερώτημα τι θα γίνει στο τέλος του πολέμου, δεν υπήρχε προηγούμενο της Δίκης της Νυρεμβέργης αλλά δημιουργήθηκε. Το διεθνές ποινικό δίκαιο χρειάζεται τον χρόνο του».
Από το 2010, το δικαστικό μέγαρο φιλοξενεί το μουσείο Memorium Nürnberger Prozesse και δέχεται περίπου 160.000 επισκέπτες τον χρόνο, τους μισούς από το εξωτερικό. Στα σχέδια βρίσκεται η επέκταση της μόνιμης έκθεσης – μια «μουσική του μέλλοντος», όπως λέει η Νίνα Λουτς.
Πηγή: tanea.gr
