ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Το πρόγραμμα «Προσβασιμότητα κατ’ οίκον» στοχεύει στην ουσιαστική πρόσβαση και αυτονομία των ατόμων με αναπηρία μέσα στο σπίτι ή τον χώρο εργασίας τους, ενισχύοντας την ανεξαρτησία, την κοινωνική ένταξη και τη βελτίωση της καθημερινότητας
Η Θεσσαλία, με τις πόλεις της, Λάρισα, Βόλο, Τρίκαλα και Καρδίτσα, αποτελεί μια από τις πιο δυναμικές περιφέρειες της Ελλάδας, με έντονη κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα. Ωστόσο, όπως σε κάθε περιοχή της χώρας, έτσι και εδώ, ένα σημαντικό ποσοστό συμπολιτών μας, ζει με αναπηρία και δυστυχώς βιώνει αρκετές φορές ένα «εχθρικό» περιβάλλον, αντιμετωπίζοντας καθημερινά εμπόδια στην πρόσβαση ακόμα και στο ίδιο τους το σπίτι, στην εργασία ή στις βασικές κοινωνικές υποδομές. Το νέο πρόγραμμα «Προσβασιμότητα κατ’ οίκον», που υλοποιείται από την Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ) και χρηματοδοτείται από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, έρχεται να αλλάξει αυτή την πραγματικότητα.
Γράφει η Έννη Λεβέντη από την «Πολιτεία Θεσσαλών» Κυριακή 9 Νοεμβρίου 2025
Ο βασικός στόχος της δράσης είναι να εξασφαλίσει ουσιαστική πρόσβαση και αυτονομία στα άτομα με αναπηρία μέσα στον ίδιο τους τον χώρο. Μέσω της χρηματοδότησης παρεμβάσεων στις κατοικίες ή στους επαγγελματικούς χώρους, το πρόγραμμα στοχεύει να βελτιώσει την καθημερινότητα και το βιοτικό επίπεδο των ωφελούμενων, προάγοντας ταυτόχρονα τις αρχές της ισότητας και της κοινωνικής ένταξης.
Η προσβασιμότητα, δεν θα έπρεπε να αποτελεί πολυτέλεια ή προνόμιο, αλλάνα αντιμετωπίζεται ως θεμελιώδες δικαίωμα. Το να μπορεί ένας άνθρωπος με κινητική ή αισθητηριακή αναπηρία να μετακινηθεί ανεμπόδιστα μέσα στο σπίτι του ή να φτάσει μέχρι το πεζοδρόμιο της γειτονιάς του, είναι ζήτημα αξιοπρέπειας και ισότιμης συμμετοχής στην κοινωνία.
Οι δικαιούχοι του προγράμματος είναι άτομα με αναπηρία άνω του 67%, κινητική ή αισθητηριακή και θα έχουν δικαίωμα επιδότησης εφόσων πληρούν και συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια. Η δράση απευθύνεται σε φυσικά πρόσωπα που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα και επιθυμούν να προσαρμόσουν την κύρια ή τη δευτερεύουσα κατοικία τους, ή ακόμα και τον χώρο εργασίας τους, στις ανάγκες τους και το ατομικό τους εισόδημα ορίζεται έως 60.000ευρώ
Σύμφωνα με το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, το πρόγραμμα προβλέπει άμεση επιχορήγηση έως 14.500 ευρώ για παρεμβάσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση της προσβασιμότητας σε κατοικίες, κοινόχρηστους χώρους πολυκατοικιών και επαγγελματικά περιβάλλοντα. Η προκαταβολή για την εκκίνηση των εργασιών ορίζεται στο 50%.
Τα ποσά της επιχορήγησης διαμορφώνονται ως εξής:
Έως 12.000 ευρώ για κινητική αναπηρία. Έως 5.000 ευρώ για αισθητηριακή αναπηρία. Έως 14.500 ευρώ για συνδυασμό κινητικής και αισθητηριακής.
Η χρηματοδότηση προέρχεται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η υλοποίηση ανατίθεται στη Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ).
Γιατί η θεσσαλική πραγματικότητα χρειάζεται αυτή τη δράση; Η Θεσσαλία έχει χαρακτηριστικά που καθιστούν την ανάγκη για προσβασιμότητα ακόμη πιο επιτακτική: συγκροτημένες πόλεις αλλά και πολυάριθμες ημιαστικές ή αγροτικές περιοχές, όπου η κατοικία, η μετακίνηση και η κοινωνική συμμετοχή μπορούν να δυσχεραίνουν τη ζωή των ατόμων με αναπηρία. Το σπίτι για όλους χρειάζεται να δημιουργεί την αίσθηση της θαλπωρής, της άνεσης και φυσικά της ευκολίας κίνησης μέσα σ αυτό. Ανθρωποι που ίσως δε γεςννήθηκαν αλλά στην πορεία της ζωή τους αναγκάστηκαν να διαμορφώσουν καινούριες συνθήκες καθημερινότητας μετά από κάποιο περιστατικό που προκάλεσε μόνιμη κινητική ή αισθητηριακή βλάβη, έχουν τώρα τη δυνατότητα να αλλάξουν το χώρο που ζουν με σκοπό την βελτίωση της καθημερινότητάς τους.
Η δυνατότητα να προσαρμόσουν οι ωφελούμενοι το δικό τους σπίτι —παράλληλα με τις παρεμβάσεις σε κοινόχρηστους χώρους– δημιουργεί μια «διπλή διέξοδο»: από τη στέγη προς την κοινωνία και από την κοινωνία πίσω στο σπίτι, χωρίς να υφίστανται εμπόδια.
Είναι πολυάριθμες οι ανάγκες που θα ικανοποιηθούν με την εφαρμογή του μέτρου. Αρχικά θα δώσει καθημερινή αυτονομία για πράγματα που μπορεί να δυσκολεύουν τη ζωή ανθρώπων με αναπηρία, ακόμα και στο ίδιο τους το σπίτι: Το να μπορεί ένας άνθρωπος με αναπηρία να εισέλθει, να κινηθεί, να χρησιμοποιήσει τουαλέτα ή κουζίνα, χωρίς βοήθεια, σημαίνει λιγότερη εξάρτηση από τρίτους, ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της ανεξαρτησίας του. Αυτόματα ο άνθρωπος νιώθει καλύτερα, μπορεί να κινηθεί με αίσθημα ελευθερίας στον προσωπικό του χώρο και με αυτή τη δυνατότητα, να εξελίξει και τις κοινωνικές τους επαφές, «ανοίγοντας» το σπίτρι και σε φίλους. Με προσπελάσιμες κατοικίες και κοινόχρηστους χώρους μειώνονται τα εμπόδια στην κοινωνική επαφή, στη δουλειά και στην εκπαίδευση.
Είναι πολλά τα παραδείγματα του εγκλεισμού και της απομόνωσης, που μοιραία οδηγούν σε αδράνεια και κατάθλιψη. Αν οι άνθρωποι αξιοποίησουν τις δυνατότητες του προγράμματος, είναι μια αρχή εξωστρέφειας,αύξησης της ενεργητικότητας και των δυνατοτήτων τους. Οι κλασσικές κατοικίες που δεν εξυπηρετούν τις περισσότερες φορές μπορούν να αποτελέσουν ένα βασικό λόγο να οδηγήσουν σε αδρανοποίηση, περιχαράκωση ή επιβάρυνση των ανθρώπων με αναπηρία και των οικογενειών τους. Τα οφέλοι του προγράμματος έχουν πιο διευρυμένα χαρακτηριστικά, πέρα από το ανθρώπινο κοινωνικό στοιχείο, δίνοντας ευκαιρία με τις επενδύσεις στην προσβασιμότητα, συνεισφέροντας και στην τοπική οικονομία (εργασία μηχανικών, εγκαταστατών, εξοπλισμού) και ενισχύουν έτσι και την τοπική ανάπτυξη.
Αυτό που χρειάζεται να γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι στη Θεσσαλία είναι η διαδικασία υποβολής αίτησης μέσω της πλατφόρμας prosvasimotita.minscfa.gov.gr. και να πληρούν τις προϋποθέσεις:
•Αναπηρία άνω του 67 %, εισοδηματικό όριο έως 60.000 ευρώ.
•Προκαταβολή: 50% για να ξεκινήσει η παρέμβαση.
Το ποσό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για υλοποίηση τεχνικών εργασιών: Ράμπες, αναβατόρια, αλλαγές σε εσωτερικούς χώρους, ειδικός εξοπλισμός και για αισθητηριακά προβλήματα.
Αφού γίνει ο έλεγχος από μηχανικό η διαδικασία προχωράει με κοινοποίηση προς την ΕΕΤΑΑ και διασφάλιση ότι οι παρεμβάσεις έχουν γίνει σύμφωνα με τις προδιαγραφές.
Οπωσδήποτε είναι θετική η πραγματοποίηση της δράσης, ωστόσο για τη Θεσσαλία υπάρχουν και προκλήσεις:
Η γεωγραφική διάσπαση: Οι πιο απομακρυσμένες κοινότητες ίσως έχουν λιγότερη πληροφορία ή δυσκολία στην υποβολή αίτησης.
Οι τεχνικές δυσκολίες: Παλαιά σπίτια, με περιορισμένο χώρο ή δομικά προβλήματα, χρειάζονται ειδικές λύσεις.
Η ενημέρωση: Η ανάγκη για μεγαλύτερη ενημέρωση τόσο στους δήμους όσο και στους φορείς για να γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι τη δυνατότητα.
Η ταχύτητα υλοποίησης: Η προκαταβολή βοηθά, αλλά η ολοκλήρωση των παρεμβάσεων απαιτεί συντονισμό μηχανικών, προμηθευτών και αναθεώρηση διαδικασιών.
Η Θεσσαλία έχει ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων με κινητικές και αισθητηριακές αναπηρίες και για να μπορέσει συντονισμένα να πραγματοποιηθεί το πρόγραμμα, χρειάζεται υποστήριξη, ενημέρωση και συντονισμό από δήμους και περιφερειακούς φορείς για ενημερωτικές δράσεις: σε Λάρισα, Βόλο, Τρίκαλα και Καρδίτσα. Συνεργασία με τοπικούς συλλόγους και οργανώσεις ατόμων με αναπηρία για εντοπισμό των πιο επείγοντων κατοικιών.
Δημιουργία «ομάδων υποστήριξης» (μήπως με μηχανικούς/κοινωνικούς λειτουργούς) για διευκόλυνση της διαδικασίας υποβολής. Παρακολούθηση της εξέλιξης των αιτήσεων στην περιοχή ώστε να διασφαλιστεί η ισόρροπη κατανομή ωφελουμένων σε όλους τους νομούς της Θεσσαλίας.
Στη Θεσσαλία, το «σπίτι» ενός ατόμου με αναπηρία δεν πρέπει να παραμένει εμπόδιο ούτε σημείο περιορισμού. Το πρόγραμμα «Προσβασιμότητα κατ’ οίκον» προσφέρει τη δυνατότητα – με τη σωστή υποστήριξη – εκεί όπου ζει ένας άνθρωπος να είναι χώρος ελευθερίας, όχι περιορισμού.
Η υλοποίηση στην πράξη δεν είναι απλώς τεχνική διαδικασία, είναι κοινωνική πράξη ένταξης, ισότητας και αξιοπρέπειας. Και όπως έχει τονίσει η υπουργός: «Η προσβασιμότητα δεν είναι απλώς μια τεχνική πρόβλεψη. Είναι θεμελιώδες δικαίωμα». Σε μια περιφέρεια με ιστορία συλλογικής αλληλεγγύης και αγροτική παράδοση όπως η Θεσσαλία, η επιτυχία του προγράμματος μπορεί να λειτουργήσει ως παράδειγμα ότι «όλοι είμαστε μαζί» — και ότι μια κοινωνία συμπερίληψης, χτίζεται εκεί που τα σπίτια δεν έχουν εμπόδια γιατί ο κόσμος ξεκινά από το ίδιο το σπίτι.
*Η αίτηση υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω της πλατφόρμας prosvasimotita.minscfa.gov.gr
Οι συμπολίτες μας με αναπηρία μπορούν να υποβάλουν αίτηση για επιχορήγηση έως 14.500€
Η προσβασιμότητα δεν είναι απλώς μια τεχνική πρόβλεψη. Είναι θεμελιώδες δικαίωμα και προϋπόθεση για μια ανοιχτή και συμπεριληπτική κοινωνία.
