Εάν δεν υπάρξει σημαντική άνοδος της παραγωγικότητας, τότε δε γίνεται να σημειωθεί και πραγματική άνοδος των μισθών. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν αρκετοί οικονομικοί αναλυτές, αλλά και επικεφαλής θεσμικών οικονομικών και επιχειρηματικών φορέων, όπως ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας και ο πρόεδρος του ΣΕΒ Σπύρος Θεοδωρόπουλος.
Τα στοιχεία που παρέθεσε πριν από λίγο διάστημα ο πρόεδρος του ΣΕΒ από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του Συνδέσμου, δείχνουν ότι στην Ελλάδα η παραγωγικότητα είναι μόλις 25 ευρώ ανά ώρα εργασίας, όταν στην ΕΕ φτάνει τα 46 ευρώ. Σαν χώρα επιμένουμε να κινούμαστε στο 54% του μέσου όρου, με την ελληνική βιομηχανία να βρίσκεται στο 75%, χωρίς ωστόσο να αλλάζει η μεγάλη εικόνα.
Το παραπάνω συμβαίνει παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι παραγωγικές επενδύσεις αυξάνονται και παρά τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης, φού το ύψος των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου στη χώρα μας ανέρχεται στο 15% του ΑΕΠ, όταν στην Ευρώπη είναι 21%.
Από την πλευρά του ο διοικητής της ΤτΕ είχε πει πρόσφατα το εξής: «Τώρα συγκλίνουμε σιγά-σιγά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (σ.σ. εννοεί σε επίπεδο μισθών), με ρυθμό 1,5%. Αν αυξήσουμε 30% τον μισθό αύριο, θα χρεοκοπήσουμε. Θέλω να πω, δεν μπορείς να αυξάνεις τους μισθούς σε μια χώρα, αν δεν αυξάνεις πρώτα την παραγωγικότητα. Παραγωγικότητα σημαίνει μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, καθιστώντας την οικονομία πιο ευέλικτη», κάνοντας σαφές το τι ακριβώς εννοεί.
Η πτώση των επενδύσεων
Το ζήτημα «καίει» και για αυτό η Alpha Bank στο τελευταίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Alpha Bank καταπιάστηκε με το θέμα, αναφέροντας τους τέσσερις βασικούς παράγοντες που «μπλοκάρουν» την παραγωγικότητα.
Ειδικότερα, σε πρώτο παράγοντα αναδεικνύεται η μεγάλη πτώση των επενδύσεων κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και ιδιαίτερα των παραγωγικών επενδύσεων όπως είναι αυτές σε κεφαλαιουχικό εξοπλισμό.
Η παραγωγικότητα της εργασίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις επενδύσεις και η υποχώρησή τους σε επίπεδα χαμηλότερα των αποσβέσεων παγίου κεφαλαίου είχε ως αποτέλεσμα την εξασθένιση του αποθέματος του παραγωγικού κεφαλαίου της χώρας.
Κατά συνέπεια, ο παραγωγικός συντελεστής της εργασίας «συνεργαζόταν» μεχ αμηλότερης ποσότητας και ποιότητας κεφάλαιο (αφού δεν ενσωματωνόταν επαρκώς η νέα τεχνολογία) αποδυναμώνοντας την παραγωγικότητα.
Μολονότι την τελευταία πενταετία οι επενδύσεις έχουν ανακάμψει τόσο σε πραγματικά μεγέθη όσο και ως ποσοστό στο ΑΕΠ, απέχουν σημαντικά τόσο από τα επίπεδα που βρίσκονταν πριν από την οικονομική κρίση όσο και από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Συγκεκριμένα, ενώ το 2008 οι επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ ήταν στο 23,3% στην Ελλάδα έναντι 23% στην ΕΕ-27, το 2024 τα αντίστοιχα ποσοστά στην Ελλάδα ήταν στο 16% (το δεύτερο χαμηλότερο στην ΕΕ-27) έναντι 21,2% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Επιπρόσθετα, το 2024 οι επενδύσεις στην Ελλάδα σε μηχανολογικό και μεταφορικό εξοπλισμό υπολείπονταν κατά περίπου 25% των αντίστοιχων του 2008.
Η δομή της ελληνικής οικονομίας
Η συγκριτικά μεγαλύτερη συμμετοχή των πολύ μικρών επιχειρήσεων στην οικονομική δραστηριότητα της χώρας δυσχεραίνει την επίτευξη οικονομίων κλίμακας, ενώ περιορίζει τη δυνατότητα τεχνολογικού εκσυγχρονισμού.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις τις Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2024, σχεδόν το 47% των απασχολουμένων στην Ελλάδα (ΕΕ-27: 30,1%) εργάζεται σε επιχειρήσεις με λιγότερα από 10 άτομα, με τους αυτοαπασχολούμενους να αντιπροσωπεύουν το 27,1% της συνολικής απασχόλησης στη χώρα μας (ΕΕ-27: 13,7%).
Ένας άλλος δομικός παράγοντας σχετίζεται με τον προσανατολισμό της ελληνικής οικονομίας προς τις υπηρεσίες -των οποίων η πλειονότητα των κλάδων είναι εντάσεως εργασίας- έναντι της βιομηχανίας που είναι περισσότερο εντάσεως κεφαλαίου.
Το ποσοστό της βιομηχανίας στη συνολική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία (ΑΠΑ) ανήλθε το 2024 σε 15,1% και παρά την αύξηση του εν λόγω ποσοστού σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία εξακολουθεί να παραμένει από τα χαμηλότερα στην ΕΕ-27.
Καθυστέρηση στις νέες τεχνολογίες
Σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων το 57% των ελληνικών επιχειρήσεων χρησιμοποιεί προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες, το οποίο είναι το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ-27 μετά από το αντίστοιχο της Κροατίας και είκοσι μονάδες χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Επιπρόσθετα, μόλις το 19% των ελληνικών επιχειρήσεων κάνει χρήση εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), ποσοστό που είναι το χαμηλότερο στην ΕΕ-27.
Σημειώνεται ότι οι χώρες των οποίων οι επιχειρήσεις εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά χρήσεων εφαρμογών ΤΝ, όπως η Φινλανδία, η Δανία και η Ολλανδία, είναι μεταξύ των χωρών που καταγράφουν από τις υψηλότερες επιδόσεις στην παραγωγικότητα της εργασίας.
Το ανθρώπινο κεφάλαιο
Εμπόδιο προς την αύξηση της παραγωγικότητας αποτελούν και παράγοντες που που σχετίζονται με το ανθρώπινο κεφάλαιο όπως οι αναντιστοιχίες των ζητούμενων και προσφερόμενων δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας.
Αναντιστοιχίες, οι οποίες αντανακλώνται στην ταυτόχρονη παρουσία υψηλών επιπέδων διαρθρωτικής ανεργίας και σημαντικής στενότητας στην εύρεση προσωπικού από τις επιχειρήσεις.
Το παράδειγμα εστίασης και καταλυμάτων
Ενδεικτικό της κατάστασης είναι και το τι ισχύει στην περίπτωση της εστίασης και των καταλυμάτων. Τόσο η απασχόληση όσο και ο συνολικός αριθμός ωρών εργασίας στον τομέα εστίασης και καταλυμάτων αυξήθηκαν απότομα μετά το 2009, με σαφώς ταχύτερο ρυθμό από ό,τι τα προηγούμενα έτη.
Το 2023, η συνολική απασχόληση είναι περίπου 87 % υψηλότερη από το επίπεδο του 2009, ενώ οι συνολικές ώρες εργασίας έχουν αυξηθεί κατά περίπου 70%. Από τις περίπου 740.000 θέσεις εργασίας που έχουν δημιουργηθεί από το 2013 και μετά, περίπου 320.000 θέσεις εργασίας ήταν σε εστίαση και καταλύματα.
Σε σύγκριση με το 2009, η συνολική απασχόληση αυξήθηκε κατά περίπου 200.000 θέσεις εργασίας, ενώ η απασχόληση σε Εστίαση-Καταλύματα αυξήθηκε κατά 324.000. Σύμφωνα με έρευνα του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, ο τομέας της μεταποίησης απώλεσε πάνω από 260.000 θέσεις εργασίας το διάστημα 2009-2023, σχεδόν το 1/4 των θέσεων εργασίας που είχε πριν την κρίση.
Ενώ ο κλάδος της εστίασης και των καταλυμάτων διογκώθηκε σε αριθμό απασχολούμενων, η παραγωγικότητά του, που ήταν ήδη χαμηλή, κατέρρευσε.
Ωστόσο, η παραγωγικότητα της εργασίας σε εστίαση-καταλύματα μειώθηκε σχεδόν κατά 41%, έναντι πτώσης 16% στο σύνολο των οικονομικών δραστηριοτήτων. Οι μόνοι τομείς της οικονομίας που είχαν ακόμα μεγαλύτερη κάθοδο της παραγωγικότητας ήταν οι δραστηριότητες μεταφορών-αποθήκευσης και οι διαχείρισης ακινήτων κατά -47% και -49% αντίστοιχα.
Πηγή: ot.gr
