Κλιματική σύνοδος χωρίς τους μεγάλους ρυπαντές

Στην πόλη Μπελέμ στον Αμαζόνιο περίπου τρεις εβδομάδες εκδηλώσεων (από 10 έως 21 Νοεμβρίου) που συνδέονται με την ετήσια σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα COP30 η οποία σηματοδοτεί τριάντα χρόνια διεθνών διαπραγματεύσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, φέρνουν στο ίδιο τραπέζι ηγέτες, επιστήμονες, ΜΚΟ και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών. Οι στόχοι – όπως κάθε χρόνο άλλωστε – είναι τουλάχιστον φιλόδοξοι.

Η φετινή COP θέτει στο επίκεντρο τη μετάβαση σε οικονομίες χαμηλών εκπομπών, τη χρηματοδότηση για το κλίμα και την ανθεκτικότητα των κοινοτήτων, με στόχο τη μείωση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη στον 1,5°C. Παρά το γεγονός ότι έχει καταγραφεί συγκράτηση των παγκόσμιων εκπομπών, εν μέρει σε σύγκριση με τις αρχικές προβλέψεις, η πρόοδος κρίνεται ανεπαρκής για την αποφυγή ακραίας υπερθέρμανσης μέσα στις επόμενες δεκαετίες.

Η Βραζιλία, ως προεδρεύουσα χώρα, φιλοδοξεί να κάνει την COP30 την «COP της Υλοποίησης», μετατρέποντας τις δεσμεύσεις σε πρακτικά αποτελέσματα και γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών, μεταξύ φιλοδοξίας και ισότητας, με ιδιαίτερη έμφαση στη σύνδεση οικονομικής ανάπτυξης και προστασίας της φύσης. Στην ατζέντα περιλαμβάνονται η ενίσχυση των εθνικών δεσμεύσεων για το κλίμα (NDCs), η αναδιάρθρωση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, η προστασία των δασών και των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων πληθυσμών, η προώθηση βιώσιμων γεωργικών πρακτικών και η αποκατάσταση υποβαθμισμένων εκτάσεων.

Παρά τις προκλήσεις της γεωπολιτικής αβεβαιότητας, των αντιφατικών πολιτικών ορισμένων χωρών και της αύξησης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, η COP30 θεωρείται κρίσιμη ευκαιρία για να επιταχυνθεί η παγκόσμια δράση. Η Βραζιλία αναδεικνύει τον ρόλο των αναδυόμενων οικονομιών, όπως η Κίνα και η Ινδία, που πρωτοστατούν στην ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και συνδέουν την οικονομική ανάπτυξη με την προστασία του περιβάλλοντος.

Νέοι φόροι στους υπερπλούσιους, στα ορυκτά καύσιμα, στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές και σε δραστηριότητες με υψηλά επίπεδα ρύπανσης και έντονη εκπομπή άνθρακα θα πρέπει να εξεταστούν ως βασικοί τρόποι συγκέντρωσης των απαραίτητων πόρων για τη βοήθεια των φτωχών χωρών, σύμφωνα με όσα αναφέρονται σε μια επιδραστική έκθεση.

Η πρόταση αποτελεί μία από τις κορυφαίες συστάσεις ενός νέου σχεδίου για την παγκόσμια χρηματοδότηση του κλίματος, του «οδικού χάρτη από το Μπακού στο Μπελέμ», που συντάχθηκε από τις κυβερνήσεις της Βραζιλίας και του Αζερμπαϊτζάν, οι οποίες αποτελούν την τωρινή και την προηγούμενη προεδρία της διαδικασίας της COP. Σε μια εντυπωσιακά ισχυρή παρέμβαση, ζητούν ενισχυμένη διεθνή συνεργασία στη φορολόγηση και πειραματισμούς με εθελοντικές συνεργασίες μεταξύ χωρών σε μια σειρά από κρίσιμους τομείς.

Οι παγκόσμιοι ηγέτες συγκεντρώθηκαν στο Μπελέμ για διήμερες συνομιλίες (6-7 Νοεμβρίου) πριν ξεκινήσει επίσημα η σύνοδος. Παρά τις δεκάδες παρουσίες, εντυπωσιάζει η απουσία των ηγετών τεσσάρων από τις πέντε πιο ρυπογόνες οικονομίες του πλανήτη: Κίνας, Ηνωμένων Πολιτειών, Ινδίας και Ρωσίας, με μόνο την Ευρωπαϊκή Ενωση να εκπροσωπείται σε επίπεδο ηγεσίας. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, μάλιστα, επέλεξε να μη στείλει ούτε αντιπροσωπεία, γεγονός που αναλυτές είδαν και ως μια ευκαιρία που θα επέτρεπε πιο ισότιμο διάλογο χωρίς κυριαρχία ενός ισχυρού δρώντα.

Κεντρικό ζήτημα της όλης συζήτησης αποτελεί η μείωση των εκπομπών μεθανίου, ενός ισχυρού αερίου του θερμοκηπίου. Η συμφωνία COP26 για μείωση κατά 30% έως το 2030 παραμένει εκτός πορείας, καθώς οι εκπομπές έχουν αυξηθεί από το 2021. Σε αυτό το πλαίσιο, ο πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης και δισεκατομμυριούχος Μάικλ Μπλούμπεργκ ανακοίνωσε επένδυση 100 εκατ. δολαρίων για την παρακολούθηση εκπομπών μεθανίου μέσω δορυφόρων και τη στήριξη πολιτικών ανά τον κόσμο.

Παράλληλα, η Βραζιλία προωθεί τη δημιουργία του χρηματοδοτικού μηχανισμού «Tropical Forest Forever Facility» για την προστασία των τροπικών δασών. Η ίδια έχει ήδη δεσμεύσει 1 δισ. δολάρια, με την Ινδονησία να δηλώνει ότι θα συνεισφέρει αντίστοιχο ποσό και την Κίνα να υπόσχεται μελλοντική οικονομική συμμετοχή.

Τραγική ειρωνεία: ακόμη και για να φτιαχτεί η απαραίτητη υποδομή για τη μετάβαση στο Μπελέμ (μεγάλες οδικές αρτηρίες και δίκτυα) καταγγέλθηκε αποψίλωση του Αμαζονίου.

Πηγή: tanea.gr