Κλιματική κρίση και υπερθέρμανση του πλανήτη βρίσκονται πλέον σε οριακό σημείο. Σύμφωνα με την Έκθεση για το Κλιματικό Χάσμα Εκπομπών 2025 (Emissions Gap Report) του Προγράμματος Περιβάλλοντος του ΟΗΕ (UNEP), η μέση θερμοκρασία της Γης αναμένεται να αυξηθεί πάνω από 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Το όριο αυτό θεωρείται το κρίσιμο κατώφλι πέρα από το οποίο οι επιπτώσεις της υπερθέρμανσης γίνονται μη αναστρέψιμες. Για να αποφευχθεί η υπέρβαση, θα πρέπει να μειωθούν οι ετήσιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2035, σε σχέση με τα επίπεδα του 2019. Ωστόσο, όπως τονίζει η Έκθεση, “οι μέχρι σήμερα πολιτικές και δεσμεύσεις των κρατών δεν επαρκούν ούτε στο ελάχιστο”.
Η Συμφωνία του Παρισιού το 2015 είχε θέσει ως στόχο να περιοριστεί η υπερθέρμανση «πολύ κάτω από τους 2°C» και να καταβληθεί κάθε προσπάθεια να παραμείνει στο +1,5°C. Παρ’ όλα αυτά, οι σημερινές δεσμεύσεις οδηγούν σε αύξηση 2,3°C έως 2,5°C. Αν συνεχιστεί αυτή η πορεία, το UNEP προειδοποιεί ότι η θερμοκρασία της Γης μπορεί να ανέβει έως και κατά 2,8°C έως το 2100, με εκτεταμένες περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες.
Η φετινή έκθεση, αν και ελαφρώς πιο αισιόδοξη από εκείνη του 2024 (όπου η πρόβλεψη έφτανε τους +3,1°C), παραμένει εξαιρετικά ανησυχητική. Η μικρή βελτίωση των 0,3 βαθμών οφείλεται κυρίως σε αναθεωρημένες μεθοδολογίες και όχι σε πραγματική πρόοδο. Επιπλέον, η ενδεχόμενη αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού θα μπορούσε να αναιρέσει και αυτή τη μικρή θετική διαφορά.
Οι συνέπειες της υπέρβασης του +1,5°C
Η καθηγήτρια Κίρστεν Ζίκφελντ, ειδική στην κλιματική επιστήμη στο Πανεπιστήμιο Simon Fraser του Καναδά, επισημαίνει ότι η ανθρωπότητα μπορεί να διαχειριστεί τις συνέπειες του +1,5°C, αλλά πέρα από αυτό το σημείο η κατάσταση γίνεται επικίνδυνη, ιδιαίτερα για τα αναπτυσσόμενα κράτη και τα νησιωτικά έθνη.
Η διαφορά μεταξύ +1,5°C και +2°C μπορεί να φαίνεται μικρή, όμως οι επιπτώσεις είναι τεράστιες. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται ο διπλασιασμός του πληθυσμού που θα εκτίθεται σε ακραία κύματα καύσωνα, θερινές περίοδοι χωρίς πάγο στην Αρκτική μία φορά κάθε δέκα χρόνια (αντί για μία κάθε αιώνα), κατάρρευση έως και 29% περισσότερων κοραλλιογενών υφάλων και 38% μεγαλύτερη τήξη του μόνιμου παγετού, που απελευθερώνει επιπλέον μεθάνιο στην ατμόσφαιρα.
Η αδράνεια των κρατών και η φωνή της Βραζιλίας
Η νέα έκθεση δημοσιεύεται λίγες ημέρες πριν από τη Διάσκεψη για το Κλίμα COP30 στη Βραζιλία, όπου θα συγκεντρωθούν εκπρόσωποι σχεδόν 200 χωρών. Ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, δήλωσε στο Reuters ότι “ήρθε η ώρα οι αποφάσεις να εφαρμοστούν, όχι να μείνουν στα χαρτιά”.
Η Βραζιλία σχεδιάζει να προτείνει τη δημιουργία ενός παγκόσμιου συμβουλίου περιβάλλοντος με δικαίωμα επιθεώρησης των χωρών και παρακολούθησης της προόδου τους ως προς τις κλιματικές δεσμεύσεις. “Αλλιώς, τίποτα δεν θα αλλάξει”, πρόσθεσε ο Βραζιλιάνος πρόεδρος.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει το UNEP, “οι νέες δεσμεύσεις χωρών όπως η Κίνα έχουν ελάχιστα επηρεάσει τις συνολικές προβλέψεις”. Ο κόσμος παραμένει μακριά από τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού, με το συμπέρασμα του ΟΗΕ να είναι σαφές: χωρίς ριζική αλλαγή στην ενεργειακή και πολιτική στρατηγική, η υπέρβαση του +1,5°C θεωρείται πλέον σχεδόν αναπόφευκτη μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Ο χρόνος στενεύει, αλλά η επιλογή παραμένει στα χέρια μας. Οι επόμενοι δέκα χρόνοι θα καθορίσουν αν ο πλανήτης θα περιορίσει την κρίση ή αν θα αφήσει τη φωτιά να εξαπλωθεί πέρα από κάθε έλεγχο. Όπως υπενθυμίζει το UNEP, “το κλίμα δεν κάνει εκπτώσεις – μόνο καθυστερήσεις που πληρώνονται με τόκο”.
Πηγή: tanea.gr
