Παραπάνω από τρεις δεκαετίες πριν, το ανατολικό μπλοκ κατέρρευσε. Τότε η Μ. εγκατέλειψε το ερημικό χωριό της στα βαθιά ορεινά της Βουλγαρίας κι έκανε ένα μακρύ ταξίδι για να έρθει στην Ελλάδα να δουλέψει ως καθαρίστρια.
Όποτε την ρωτάνε έκτοτε οι φιλοπερίεργοι εκάστοτε εργοδότες της πώς έμαθε ότι ήρθε το τέλος, η ιστορία που λέει είναι σύντομη και απλή: αυτό που συνέδεε το απόμερο χωριό της με την υπόλοιπη χώρα, ήταν ο ταχυδρόμος που ερχόταν στις αρχές κάθε μήνα· μια μέρα, ο ταχυδρόμος απλά σταμάτησε να έρχεται. Έτσι έζησε την πτώση του σοσιαλισμού.
Για την Μ. το ταχυδρομείο δεν ήταν έκφανση του κράτους, αλλά το κράτος καθ’ εαυτό. Η Σόφια για την καθημερινότητα του χωριού είχε περίπου όση σημασία είχε και το Πεκίνο ή η Ουάσινγκτον – καθοριστική μάλλον, άλλα η εμπειρία αυτού του καθορισμού δεν ήταν και ιδιαίτερα βιωμένη. Ο κόσμος του βουλγαρικού ακριτικού χωριού άρχιζε και τελείωνε σε αυτά που ερχόντουσαν και έφευγαν με τον ταχυδρόμο.
Φυσικά, τόσο η Ελλάδα, όσο και η Βουλγαρία του 2025, ελάχιστη σχέση έχουν με τον κόσμο των αρχών της δεκαετίας του ‘90. Η ψηφιοποίηση πράγματι έχει αλλάξει σε μεγάλο βαθμό τις επικοινωνίες. Και από όταν ανακοινώθηκε -ή πιο σωστά, διαπιστώθηκε- ο αιφνίδιος θάνατος 204 καταστημάτων των ΕΛΤΑ, η επωδός που επαναλαμβάνουν τα ελάχιστα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας που βγαίνουν τις τελευταίες μέρες στα πολιτικά πάνελ, είναι μεταξύ άλλων ότι «έχει μειωθεί το ταχυδρομικό έργο».
Ανοδική πορεία στις ταχυδρομικές υπηρεσίες
Όπως αποδεικνύεται, εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Κι όταν λέμε «εύκολα», εννοούμε με μία απλή αναδρομή στα στοιχεία που υπάρχουν στις εκτενείς -και τακτικές, μέχρι φέτος που ξαφνικά σταμάτησαν- επισκοπήσεις των ταχυδρομικών υπηρεσιών που καταρτίζει η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), αλλά και τις έκτακτες και θεματικά ειδικές έρευνες του οργανισμού.
Στην περσινή επισκόπηση που αναφέρεται στο έτος 2023, για παράδειγμα, φαίνεται ότι το συνολικό ταχυδρομικό έργο συνέχισε την αυξητική του πορεία, φτάνοντας σε τζίρο 729 εκ. ευρώ (αύξηση 11,3% σε σχέση με το 2022) και 316 εκ. διακινηθέντα αντικείμενα (αύξηση 2%). Τα δε έσοδα από τις ταχυδρομικές υπηρεσίες, αυξήθηκαν από το 2015 σχεδόν κατά 200 εκατομμύρια.
Γενικά, όλοι οι δείκτες για το ταχυδρομικό έργο αυξάνονται σταθερά (τζίρος, δέματα, απασχόληση) με εξαίρεση αυτούς που αφορούν την Καθολική Υπηρεσία – και ιδίως τον επίσημο Φορέα της, δηλαδή τα ΕΛΤΑ. Μπορεί η παραδοσιακή αλληλογραφία να έχει περάσει στη σφαίρα του ψηφιακού, όμως το ηλεκτρονικό εμπόριο ανθεί, σε σημείο που έχει αρχίσει να προκαλεί μία μείζονα κρίση στα καταστήματα του λιανεμπορίου. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι υπηρεσίες ταχυμεταφορών που εξυπηρετούν αυτό το εμπόριο και υπόκεινται σε γενική άδεια ανέρχονται πλέον στις 720.
Ωστόσο, ούτε η έτερη διαπίστωση που εξαπολύεται κατά ριπάς στα πάνελ ότι «ο κόσμος δεν στέλνει πια γράμματα» δείχνει να εχει ιδιαίτερη βάση. Το 71% των συνολικών αποστολών εξακολουθούν να αφορούν φακέλους, ενώ ως προς το έργο των ΕΛΤΑ ειδικότερα, οι αποστολές που εμπίπτουν στις υποχρεώσεις της Καθολικής Υπηρεσίας ανέρχονται στο 79% του έργου τους.
Κοινώς, από την επισκόπηση της ΕΕΤΤ φαίνεται πως τα ΕΛΤΑ και οι 10 μικρότερες εταιρείες Ειδικής Άδειας που καλύπτουν την Καθολική Υπηρεσία παρουσιάζουν μειούμενους τζίρους και εργασίες, ενώ η προσοδοφόρα αγορά των ταχυμεταφορών έχει ανεξαρτητοποιηθεί πλήρως.
Ας σημειωθεί, επίσης, ότι σε έρευνα που πραγματοποίησε η συμβουλευτική εταιρεία DBC για την ΕΕΤΤ το 2019, το 42,3% των ιδιωτών παραλάμβανε ακόμα μέσω ταχυδρομείου κάποιου είδους προσωπική αλληλογραφία, πέρα από τις συνδρομές, τα διαφημιστικά και τους λογαριασμούς.
Ρέκβιεμ για τα Ελληνικά Ταχυδρομεία
Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει η εν λόγω έρευνα του 2019 και ως προς τη συμπεριφορά των χρηστών των ταχυδρομικών υπηρεσιών απέναντι στα καταστήματα. Ζητήματα που συζητήθηκαν αρκετά τις τελευταίες ημέρες όπως η χρήση των ταχυδρομείων για την παραλαβή των συντάξεων ή η σημασία του να υπάρχει κοντινό κατάστημα έχουν σχετικά χαμηλά ποσοστά της τάξης του 2,4 – 4,5%, ωστόσο αυτά αφορούν το γενικό κοινό σε μία χώρα με πολύ υψηλά ποσοστά συγκέντρωσης του πληθυσμού στα μεγάλα αστικά κέντρα. Στην επαρχία, αυτά τα ποσοστά ενδέχεται να έχουν πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα.
Οι περιοχές με ελάχιστο πληθυσμό, από την άλλη, εξαιρούνται από την Καθολική Υπηρεσία, με την αλληλογραφία να παραλαμβάνεται από άλλα σημεία. Στις εξαιρούμενες περιοχές οι ιδιώτες δηλώνουν κατά 64,3% και οι επιχειρήσεις κατά 85,7% ότι δεν έχουν κανένα πρόβλημα με την εξαίρεση, που ιδωμένο διαφορετικά, αφήνει ένα διόλου ευκαταφρόνητο 14,3% των επιχειρήσεων και 35,7% των ιδιωτών που αντιμετωπίζει ζητήματα με απώλειες και καθυστερήσεις.
Ωστόσο, ακόμα και στα ποσοστά που αφορούν τη χώρα από άκρη σ’ άκρη, οι ιδιώτες, αλλά και σε πολύ μεγαλύτερα ποσοστά οι επιχειρήσεις ζητούν περισσότερο προσωπικό στα καταστήματα, μικρότερες ουρές και χρόνους αναμονής, αλλά και επέκταση του ωραρίου λειτουργίας, ενώ «το εκτενές δίκτυο καταστημάτων» βαθμολογείται με 4,38 στα 5 ως παράγοντας στην ικανοποίηση των χρηστών των ΕΛΤΑ.
Η συνολική εικόνα που διαμορφώνουν τα στοιχεία είναι αρκετά ευκρινής. Οι ταχυδρομικές υπηρεσίες που αφορούν την κάθε είδους επικοινωνία βαίνουν μεν μειούμενες, παρότι εξακολουθούν να αποτελούν κρίσιμο μέγεθος της συνολικής δραστηριότητας.
Από την άλλη, καλπάζει η ταχυδρομική αποστολή δεμάτων από ηλεκτρονικές αγορές, αλλά αυτή έχει διαχωριστεί από την Καθολική Υπηρεσία, με αποτέλεσμα το κερδοφόρο κομμάτι να αφορά μία απελευθερωμένη αγορά 720 εταιριών που δεν έχει να επωμιστεί τις λιγότερο προσοδοφόρες, πλην αναγκαίες δραστηριότητες. Η δε τάση που διαφαίνεται γενικά, με τον ετήσιο αριθμό των δεμάτων να αυξάνεται με πολύ πιο αργό ρυθμό από το κόστος τους, είναι ότι το κόστος αποστολής μάλλον ακριβαίνει.
Τα δε καταστήματα, εξακολουθούν να επηρεάζουν τη σχέση των πολιτών με τα ΕΛΤΑ, ενώ τα μόνα στοιχεία που έχουμε για τη χρήση τους είναι πριν την απόφαση της διοίκησης του οργανισμού το 2023 να κλείσει 141 καταστήματα και προφανώς, χωρίς να ξέρουμε ακόμα τις επιπτώσεις του κλεισίματος των άλλων 204 που ανακοινώθηκε πρόσφατα.
Εκτός από τις κοινωνικές επιπτώσεις, ενδιαφέρον παρουσιάζει και το μέλλον των ΕΛΤΑ γενικότερα, δεδομένου ότι το στάτους τους ως επίσημου Φορέα Καθολικής Υπηρεσίας που μέχρι στιγμής αποτελεί τη ραχοκοκκαλιά των υπηρεσιών που παρέχουν, λήγει το 2028.
Πηγή: in.gr
