Ο πληθυσμός της ΕΕ θα μειωθεί κατά ένα τρίτο μέχρι το τέλος του αιώνα χωρίς τη μετανάστευση, χάνοντας το ισοδύναμο ενός εκατομμυρίου εργαζομένων ετησίως τα επόμενα 25 χρόνια, καθώς η Ιταλία και η Ισπανία αντιμετωπίζουν επικείμενη δημογραφική κατάρρευση, με την Ελλάδα να τις ακολουθεί, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία.
Σύμφωνα με τις επίσημες προβλέψεις της Eurostat, ο πληθυσμός της ΕΕ θα μειωθεί κατά περίπου 9% έως το 2050 σε σύγκριση με το 2025, εάν η μετανάστευση σταματήσει εντελώς. Η μείωση προβλέπεται να συνεχιστεί τις επόμενες δεκαετίες, φθάνοντας το 23% έως το 2075 και το 34% έως το 2100.
Η έλλειψη εργατικού δυναμικού αποτελεί βασικό στοιχείο της δημογραφικής αλλαγής. Σύμφωνα με τον Peter Bosch, ανώτερο ερευνητικό συνεργάτη στο Ινστιτούτο Egmont, γράφει το Euronews, η ΕΕ αναμένεται να χάσει περίπου 1 εκατομμύριο εργαζομένους κάθε χρόνο μέχρι το 2050.
Εάν τα ποσοστά συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό ανά ηλικία και φύλο παραμείνουν στα μέσα επίπεδα που παρατηρήθηκαν μεταξύ 2011 και 2022, το εργατικό δυναμικό προβλέπεται να μειωθεί κατά 20,2% έως το 2070. Αυτό ισοδυναμεί με περίπου 42,8 εκατομμύρια λιγότερους εργαζομένους, σύμφωνα με έκθεση του Κοινού Κέντρου Ερευνών (Joint Research Centre – JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σε λιγότερο ευνοϊκά σενάρια, η μείωση θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο απότομη, φθάνοντας το 26,7% ή 55,9 εκατομμύρια άτομα.
Οι ερευνητές του JRC τονίζουν ότι «η μετανάστευση μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της αγοράς εργασίας της ΕΕ κατά τις επόμενες δεκαετίες, ιδίως εάν οι μετανάστες απασχοληθούν με επιτυχία και ενταχθούν στο εργατικό δυναμικό».
Αρκετές μελέτες έχουν διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο η πιθανή διεύρυνση της ΕΕ θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση της προβλεπόμενης έλλειψης εργατικού δυναμικού. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει ότι η ιστορική διεύρυνση του 2004, γνωστή ως «Big Bang», έφερε σημαντικά οφέλη και ισχυρή οικονομική ανάπτυξη τόσο στα νέα κράτη μέλη όσο και στην ΕΕ στο σύνολό της.
Πώς αναμένεται να μεταβληθεί ο πληθυσμός της Ευρώπης έως το 2050 και το 2100; Ποιες χώρες θα σημειώσουν τη μεγαλύτερη μείωση; Και πώς συγκρίνεται η μέση ηλικία μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και των υποψηφίων χωρών;
Οι προβλέψεις της Eurostat δείχνουν σαφώς ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ θα αντιμετωπίσουν απότομη μείωση του πληθυσμού τους κατά τις δεκαετίες που θα προηγηθούν του 2100.
Εάν το 2025 ο πληθυσμός της ΕΕ είναι 100 εκατομμύρια, ο αριθμός αυτός θα μειωθεί σε 91 εκατομμύρια το 2050, σε 77 εκατομμύρια το 2075 και σε μόλις 66 εκατομμύρια το 2100, εφόσον δεν υπάρξει μετανάστευση. Με άλλα λόγια, ένας στους τρεις ανθρώπους θα… εξαφανιστεί τα επόμενα 75 χρόνια.
Ιταλία και Ισπανία θα χάσουν το μισό πληθυσμό ως το 2100 – Η Ελλάδα;
Σύμφωνα με την Eurostat, εάν δεν υπάρξει μετανάστευση, η Ιταλία και η Ισπανία προβλέπεται να χάσουν περίπου το ήμισυ του πληθυσμού τους έως το 2100. Ο πληθυσμός της Ιταλίας αναμένεται να μειωθεί κατά 52% και της Ισπανίας κατά 49% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2025.
Αρνητικές προβλέψεις για μείωση άνω του 40% υπάρχουν και για άλλες χώρες, όπως η Μάλτα (48%), η Πορτογαλία (44%), η Ελλάδα (44%) και η Κροατία (40%).
Μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, η Γαλλία και η Ιρλανδία αναμένεται να επηρεαστούν λιγότερο από τη μείωση του πληθυσμού, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Eurostat. Ο πληθυσμός της Γαλλίας προβλέπεται να μειωθεί κατά μόλις 13% και της Ιρλανδίας κατά 15% έως το 2100.
Στην πραγματικότητα, η Ιρλανδία αναμένεται να είναι η μόνη χώρα της ΕΕ της οποίας ο πληθυσμός προβλέπεται να αυξηθεί έως το 2050, με αύξηση περίπου 4% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2025.
Πώς συγκρίνεται η ΕΕ ηλικιακά με τις υποψήφιες χώρες;
Γενικά, οι υποψήφιες χώρες της ΕΕ έχουν νεότερο πληθυσμό από τον μέσο όρο της Ένωσης, με εξαίρεση τη Σερβία και την Ουκρανία. Σύμφωνα με την Eurostat, το 2024, το 30,8% του πληθυσμού της ΕΕ ήταν ηλικίας 0-29 ετών. Μόνο η Σερβία (30,1%) και η Ουκρανία (30,4%) υπερέβαιναν αυτό το ποσοστό.
Οι άλλες επτά υποψήφιες χώρες έχουν σημαντικά νεότερο πληθυσμό, με το ποσοστό των νέων να υπερβαίνει το 40% στην Τουρκία (44,3%) και στο Κοσσυφοπέδιο (48,3%).
Ως προς την Τουρκία, πάντως, πρέπει να σημειωθεί ότι αν και ξεχωρίζει με πληθυσμό άνω των 85 εκατομμυρίων το 2024, οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της με την ΕΕ βρίσκονται σε αδιέξοδο, λόγω της αναθεωρητικής πολιτικής του καθεστώτος Ερντογάν απέναντι και στην Ελλάδα, αλλά και του δημοκρατικού ελλείμματος στο εσωτερικό της χώρας.
Δεδομένου ότι η γήρανση του πληθυσμού είναι επίσης μια πραγματικότητα στις υποψήφιες χώρες και ότι οι περισσότερες από αυτές έχουν σχετικά μικρό πληθυσμό, με εξαίρεση την Τουρκία, ο αντίκτυπος της ενδεχόμενης διεύρυνσης της ΕΕ παραμένει αβέβαιος.
Σε πρόσφατη έκθεση του Carnegie Endowment, ο Stefan Lehne και οι συνεργάτες του σημείωσαν ότι «οι υποψήφιες χώρες, όπως και μεγάλο μέρος της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, αντιμετωπίζουν επίσης μείωση του πληθυσμού και έλλειψη εργατικού δυναμικού».
Σύμφωνα με την έκθεση του JRC, «Μια δημογραφική προοπτική για το μέλλον της συμμετοχής του ευρωπαϊκού εργατικού δυναμικού», η μετανάστευση μπορεί να αυξήσει το μέγεθος του μελλοντικού πληθυσμού σε ηλικία εργασίας.
Η διεύρυνση από μόνη της μπορεί να μην αντιστρέψει πλήρως τη δημογραφική μείωση της Ευρώπης, αλλά θα μπορούσε να δώσει την ώθηση που χρειάζεται η ΕΕ για να την αντιμετωπίσει.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει την ιστορική διεύρυνση του 2004 ως μια επιτυχία: «Τα τελευταία 20 χρόνια, τόσο η ΕΕ όσο και οι νέες χώρες που προσχώρησαν γνώρισαν ανάπτυξη και ευημερία», τόνισε η Κομισιόν.
ΕΚΤ: Οι αλλοδαποί εργαζόμενοι θα μπορούσαν να βοηθήσουν
Μια πρόσφατη ανάλυση εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) τόνισε επίσης ότι οι αλλοδαποί εργαζόμενοι διαδραματίζουν έναν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στις αγορές εργασίας της ευρωζώνης.
Σημείωσαν ότι η γήρανση του πληθυσμού της περιοχής θέτει σοβαρές προκλήσεις στην επέκταση του εργατικού δυναμικού και, κατά συνέπεια, στην οικονομική ανάπτυξη.
«Όπως δείχνουν τα στοιχεία μας, οι αλλοδαποί εργαζόμενοι θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση και την υπέρβαση αυτών των προκλήσεων. Η εισροή αλλοδαπών εργαζομένων τα τελευταία χρόνια έχει υποστηρίξει την ισχυρή ανάπτυξη του εργατικού δυναμικού στην ευρωζώνη, αντισταθμίζοντας σε κάποιο βαθμό τις αρνητικές δημογραφικές τάσεις», ανέφερεαν οι εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ.
Πηγή: in.gr
