Αυτήν την Τρίτη, 4 Νοεμβρίου του 2025, οι ψηφοφόροι στη Νέα Υόρκη ετοιμάζονται -εκτός συγκλονιστικού απροόπτου- να γράψουν ιστορία.
Όλες οι τελευταίες δημοσκοπήσεις για την εκλογή νέου δημάρχου στη μεγαλύτερη πόλη των ΗΠΑ και παγκόσμια πρωτεύουσα του καπιταλισμού έδιναν άνετο προβάδισμα στον Ζόραν Μαμντάνι.
Τον 34χρονο αυτοαποκαλούμενο «σοσιαλιστή» και «υπερφήφανο μουσουλμάνο», με μεταναστευτικό υπόβαθρο και φιλοπαλαιστιακές θέσεις υποψήφιο των Δημοκρατικών, σε μια πόλη με την μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα από οποιαδήποτε άλλη στον κόσμο, εκτός του Ισραήλ.
Μέχρι πρότινος άγνωστος στο ευρύ κοινό τοπικός βουλευτής στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, έχει γίνει εδώ και καιρό, από αουτσάιντερ, το απόλυτο φαβορί.
Έχει απέναντί του ως βασικό αντίπαλο έναν αμφιλεγόμενο, ηττημένο από τον ίδιο στις προκριματικές των Δημοκρατικών εκπρόσωπο του παλιού κατεστημένου και γόνο πολιτικής δυναστείας: τον 67χρονο Άντριου Κουόμο, πρώην κυβερνήτη της Νέας Υόρκης, που παραιτήθηκε το 2021 λόγω σκανδάλων σεξουαλικής παρενόχλησης και τώρα διεκδικεί τη δημαρχία της Νέας Υόρκης ως ανεξάρτητος.
«Δεν είμαι οπαδός του Κουόμο, αλλά αν πρόκειται να είναι μεταξύ ενός κακού Δημοκρατικού και ενός κομμουνιστή, θα επιλέγω τον κακό Δημοκρατικό», δήλωσε ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στην εκπομπή «60 Minutes» του δικτύου CBS, την Κυριακή, ενόσω ο υποψήφιος του κόμματός του, ο 71χρονος Κέρτις Σλίουα -ένας θιασώτης του δόγματος «νόμος και τάξη»- αρνείτο να αποσυρθεί από την κούρσα, που είχε χαμένη από χέρι.
Όμως η μεγάλη απήχηση του Μαμντάνι δεν έγκειται στην έλλειψη αξιόμαχων αντιπάλων.
Με κεντρικό του σύνθημα την κοινωνική δικαιοσύνη σε μια πόλη μεγάλων ανισοτήτων και αντιθέσεων, ο Ζόραν Μαμντάνι κομίζει ένα αέρα αλλαγής στην αμερικανική πολιτική σκηνή, έναν χρόνο μετά την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Δεν αποτελεί μόνο αντίπαλο δέος στον τραμπισμό, ενάντια στον οποίο έχει πλέον αναδυθεί το κίνημα «Όχι Βασιλιάδες», αλλά και ενσάρκωση μιας οιονεί εξέγερσης στην εκλογική βάση των Δημοκρατικών.
Μια υπαρξιακή μάχη των πολλών έναντι των λίγων
Λέει πολλά το γεγονός ότι οι Νεοϋορκέζοι είναι πρόθυμοι να εμπιστευτούν το μέλλον της μεγαλούπολής τους και οικονομικής πρωτεύουσας των ΗΠΑ σε έναν γεννημένο στην Ουγκάντα γιό Ινδό μεταναστών, που απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα μόλις το 2018, πρωτοεκλέχθηκε στην πολιτειακή Βουλή της Νέας Υόρκης το 2020 και είναι μέλος της αριστερής πτέρυγας των Δημοκρατικών, καθώς και της πολιτικο-ακτιβιστικής οργάνωσης «Δημοκρατικοί Σοσιαλιστές της Αμερικής».
Πλέον μόνο μια απρόβλεπτη τροπή των γεγονότων θα μπορούσε να στερήσει την ανάδειξη του πρώτου μουσουλμάνου, του νεότερου εδώ και έναν αιώνα και πιο ριζοσπαστικού δημάρχου στο λεγόμενο «Μεγάλο Μήλο», με ώθηση τη στήριξη κυρίως των νέων και της εργατικής τάξης, που δείχνουν να έχουν γυρίσει τα τελευταία χρόνια την πλάτη στους Δημοκρατικούς.
Το μεγαλύτερο πάντως στοίχημα για τον Ζόραν Μαμντάνι -εφόσον πράγματι κερδίσει- θα είναι μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, την 1η Ιανουαρίου του 2026.
Κεντρική προεκλογική υπόσχεσή του είναι ένα χαμηλότερο κόστος διαβίωσης για τους πολλούς, σε μια από τις πιο ακριβές πόλεις του κόσμου, με ισχυρές οικονομικές ελίτ.
Το πρόγραμμά του περιλαμβάνει προσιτή στέγαση και έλεγχο ενοικίων, δωρεάν λεωφορεία, δωρεάν φροντίδα παιδιών ηλικίας έως 5 ετών, δημοτικά παντοπωλεία και ελάχιστο ωρομίσθιο 30 δολαρίων έως το 2030, με χρηματοδότηση μέσω και της αύξησης των φόρων στα υψηλά εισοδήματα και τους οικονομικούς κολοσσούς.
«Φορολογήστε τους πλούσιους!», αναφωνούσε το πλήθος στην τελευταία προεκλογική συγκέντρωσή του στο Κουίνς -ένα αίτημα που πλέον αντηχεί και στη δημοσιονομικά χειμαζόμενη Γαλλία.
Θα χρειαστεί δισεκατομμύρια δολάρια για να χρηματοδοτήσει πολλές από αυτές τις προεκλογικές υποσχέσεις.
Εκφράζονται ωστόσο φόβοι ότι, εφόσον εκλεγεί, η εφαρμογή του προγράμματός του θα σκοντάψει σε προσκόμματα και από τα δύο πολιτικά στρατόπεδα των ΗΠΑ.
Ο Ζόραν Μαμντάνι πλαισιωμένος από δύο κορυφαία στελέχη της αριστερής πτέρυγας των Δημοκρατικών, τον γερουσιαστή του Βερμόντ Μπέρνι Σάντερς και τη βουλευτή της Νέας Υόρκης Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτές, σε προεκλογική συγκέντρωση, στο Κουίνς (REUTERS/Eduardo Munoz)
Σε «Συμπληγάδες», κόντρα στο κατεστημένο
Τα σχέδια του Μαμντάνι για αύξηση των φόρων στο 2% για εισοδήματα άνω του 1 εκατομμυρίου δολαρίων και στο 11,5% για επιχειρήσεις χρειάζονται την έγκριση της νομοθετικής εξουσίας της πολιτείας και τον/την κυβερνήτη της, που ελέγχονται παραδοσιακά από τους Δημοκρατικούς.
Επίκεινται ωστόσο οι ενδιάμεσες εκλογές τον Νοέμβριο του 2026 και η νυν κυβερνήτης, Κάθι Χόκουλ, η οποία έχει υποστηρίξει τον Μαμντάνι, έχει δηλώσει ότι φοβάται πως η αύξηση των φόρων θα οδηγήσει σε φυγή κεφαλαίων από τη Νέα Υόρκη, δημιουργώντας «τρύπα» στα ταμεία, ενόσω η ίδια διεκδικεί την επανεκλογή της.
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει ήδη «παγώσει» περίπου 18 δισεκατομμύρια δολάρια για δύο μεγάλα έργα υποδομής στη Νέα Υόρκη από την πρώτη ημέρα του «λουκέτου» στη χρηματοδότηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ.
Κατηγορεί για το λεγόμενο shutdown τους δύο κορυφαίους Δημοκρατικούς στο Κογκρέσο: τους ηγέτες της μειοψηφίας στη Γερουσία Τσακ Σούμερ και στη Βουλή των Αντιπροσώπων Χακίμ Τζέφρις, που προέρχονται από τη Νέα Υόρκη.
Τώρα ο πρόεδρος Τραμπ, γέννημα θρέμμα Νεοϋορκέζος, απειλεί να κόψει την ομοσπονδιακή χρηματοδότηση για τη Νέα Υόρκη, εάν κερδίσει στις σημερινές εκλογές «ο επικίνδυνος κομμουνιστής».
Απειλεί επίσης να αναπτύξει στην πόλη την Εθνοφρουρά, με πάγιο πλέον πρόσχημα την τήρηση της δημόσιας τάξης και την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης.
Σε αυτόν όμως τον πόλεμο που έχει κηρύξει εναντίον του ο ένοικος του Λευκού Οίκου, ο Μαμντάνι δεν είχε τη στήριξη που θα ανέμενε κανείς από τους Δημοκρατικούς.
Πολλά στελέχη τους πήραν αποστάσεις από την υποψηφιότητά του.
Ο 74χρονος Σούμερ αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις εάν θα ψηφίσει τον υποψήφιο του ίδιου του κόμματός του.
Ο 55χρονος Τζέφρις τον υποστήριξε απρόθυμα στις 24 Οκτωβρίου.
Μόλις το περασμένο Σάββατο τον πήρε τηλέφωνο ο Μπαράκ Ομπάμα, προσφερόμενος να γίνει «άτυπος σύμβουλος» του Μαμντάνι, εάν εκλεχθεί δήμαρχος της Νέας Υόρκης.
Ο Δημοκρατικός υποψήφιος δήμαρχος της Νέας Υόρκης, Ζόραν Μαμντάνι, χαιρετά υποστηρικτές του στη Νέα Υόρκη (REUTERS/Ryan Murphy)
Ζητείται αλλαγή πλεύσης
Κατά τον Ζόραν Μαμντάνι, πολλοί Νεοϋορκέζοι αποξενώθηκαν από το Δημοκρατικό Κόμμα και ψήφισαν στις τελευταίες εκλογές τον Ντόναλντ Τραμπ λόγω των οικονομικών υποσχέσεών του.
Απέσπασε πράγματι ασυνήθιστα υψηλά ποσοστά στη Νέα Υόρκη, παραδοσιακό προπύργιο των Δημοκρατικών.
Αλλά «ο Τραμπ είπε ψέματα», διακηρύττει ο Μαμντάνι.
Οι Δημοκρατικοί πρέπει να ξανακερδίσουν τους νέους και την εργατική τάξη.
Με εξαίρεση ωστόσο το «λουκέτο» στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, αρνούμενοι συμβιβασμούς στην υγειονομική περίθαλψη, δείχνουν ακόμη εγκλωβισμένοι στην περσινή εκλογική ήττα τους, ενώ σε ένα χρόνο θα ξανακριθούν οι πολιτικές ισορροπίες στο Κογκρέσο.
Κατά το 68% των Αμερικανών, το Δημοκρατικό Κόμμα παραμένει εκτός πραγματικότητας, σύμφωνα με νέα δημοσκόπηση της Ipsos για την Washington Post και το ABC News-Ipsos, έναντι 61% των ερωτηθέντων που εκφράζουν την ίδια άποψή για το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, ενώ το 59% αποδοκιμάζει τον τρόπο άσκησης της εξουσίας από τον Τραμπ.
Σύμφωνα με το Pew Research Center, οι ψηφοφόροι των Δημοκρατικών είναι πολύ πιο αρνητικοί -συγκριτικά με τους Ρεπουμπλικανούς- απέναντι στο ίδιο τους το κόμμα, με το 67% να δηλώνει σήμερα απογοητευμένο.
Έρευνα της αριστερής δεξαμενής σκέψης Data for Progress κατέδειξε ότι οι Αμερικανοί ψηφοφόροι είναι «εξαιρετικά ανήσυχοι» κυρίως για δύο ζητήματα: το κόστος ζωής (43%) και τον διχασμό στην κοινωνία (42%).
Σε αυτό το φόντο, η εκλογική βάση των Δημοκρατικών δείχνει ζητά αλλαγή σελίδας, με νέο «αίμα» στην ηγεσία, νέα ρητορική, ένα σαφές εναλλακτικό όραμα για τη χώρα και λύσεις στα καθημερινά προβλήματα των απλών ανθρώπων.
Μαθήματα πολιτικής
Με αυτή τη δυναμική κινούνται ο αριστερός Μαμντάνι στη Νέα Υόρκη, αλλά και οι Δημοκρατικές Άμπιγκεϊλ Σπάνμπεργκερ και Μίκι Σέριλ, επικρατέστερες υποψήφιες στις επίσης σημερινές εκλογές για την ανάδειξη κυβερνήτη στις πολιτείες της Βιρτζίνια και του Νιου Τζέρσεϊ.
Ο δε απερχόμενος κυβερνήτης της Καλιφόρνια και επίδοξος προεδρικός υποψήφιος των Δημοκρατικών το 2028, Γκάβιν Νιούσομ, θέτει επίσης σήμερα σε δημοψήφισμα την αλλαγή του εκλογικού χάρτη της πολιτείας, με ανακατανομή των περιφερειών που θα ευνοεί τους Δημοκρατικούς και πιθανόν θα επηρεάσει σημαντικά τις κρίσιμες ενδιάμεσες εκλογές του 2026.
Πρόκειται για μια ευθεία απάντηση στις αντίστοιχες κινήσεις των Ρεπουμπλικανών σε δικού τους ελέγχου πολιτείες, από το Τέξας έως τη Βόρεια Καρολίνα.
Παρ’ όλα αυτά ο Ντόναλντ Τραμπ έχει επικρίνει το δημοψήφισμα στην Καλιφόρνια ως «ανέντιμο», ενώ ο πρώην πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα χαιρέτισε τη σημασία του.
Για τους Δημοκρατικούς θεωρείται ένα κρίσιμο τεστ για το πόσο είναι διατεθειμένοι, και δη οι αιρετοί αξιωματούχοι τους, να αντιμετωπίσουν την τραμπική λαίλαπα στις ΗΠΑ.
Στην Ευρώπη πάντως, γράφει το Politico, τα βλέμματα κομμάτων της Aριστεράς είναι εστιασμένα στον Ζοράν Μαμντάνι.
«Θέλουν να δουν αν η εκστρατεία του, η οποία επικεντρώθηκε σε ζητήματα οικονομικής προσιτότητας, θα έχει την ίδια επιτυχία στις πόλεις και τις περιοχές τους», αναφέρει.
Ορισμένοι, όπως η Μανόν Ομπρί της «Ανυπότακτης Γαλλίας» -με το βλέμμα στις γαλλικές δημοτικές εκλογές το 2026- καθώς και στελέχη του γερμανικού κόμματος της Αριστεράς (Die Linke), έχουν ήδη ταξιδέψει στη Νέα Υόρκη για να τον συναντήσουν.
Πηγή: in.gr
