«Θέλω η κόρη μου να βλέπει μια δυνατή, ελεύθερη μητέρα»: Πώς οι γυναίκες του Ιράν κρατούν την ελπίδα ζωντανή

Πριν από τρία χρόνια, ξέσπασαν διαμαρτυρίες σε ολόκληρο το Ιράν μετά το θάνατο της Μαχσά Τζίνα Αμίνι, μιας 22χρονης γυναίκας που είχε συλληφθεί από την αστυνομία ηθών επειδή δεν φορούσε σωστά το χιτζάμπ της.

Η Ισλαμική Δημοκρατία καταστέλλει σκληρά αυτές τις διαμαρτυρίες, οδηγώντας το κίνημα «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία» στην παρανομία.

Ωστόσο, ακόμα και υπό αυτές τις συνθήκες, οι Ιρανές γυναίκες συνεχίζουν να αντιστέκονται με διάφορους τρόπους κάθε μέρα, διατηρώντας ζωντανό το πνεύμα του κινήματος.

Παρά τις δυσκολίες τους, ορισμένες γυναίκες διατήρησαν την ελπίδα, θεωρώντας τον εαυτό τους ικανό να επιφέρει μικρές αλλά σημαντικές αλλαγές.

Η Shadi Rouhshahbaz, Ερευνητική Συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Ντίκιν της Αυστραλίας, σε άρθρο της στο The Conversation παραθέτει τον τρόπο με τον οποίο οι συνεντεύξεις της με Ιρανές γυναίκες αποκάλυψαν τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν και τα οράματά τους για ένα καλύτερο μέλλον στο Ιράν.

Islamic Republic oppressive forces turn #MahsaAmini‘s funeral into a blood bath. They fired live ammo and tear gas at protesters to Mahsa’s murder by regime «Hijab Commanders!» Clashes ongoing…
22yo ‘s body was taken to Saqez by regime forces in secret.#مهسا_امینی#IranTruth pic.twitter.com/Ntgt9eVPzy

— IranTrue (@iran_true) September 17, 2022

Γυναίκες, ζωή, ελευθερία ως καθημερινή αντίσταση

Λίγες μέρες μετά το θάνατο της Αμίνι τον Σεπτέμβριο του 2022, Ιρανές γυναίκες κατέκλυσαν τους δρόμους σε περισσότερες από 160 πόλεις σε όλο το Ιράν, διαδηλώνοντας ενάντια στις διακρίσεις λόγω φύλου, τις οικονομικές ανισότητες και την κρατική βία κατά των πολιτών.

Η ιρανική διασπορά συμμετείχε επίσης σε διαδηλώσεις αλληλεγγύης, με περισσότερους από 80.000 ανθρώπους να διαδηλώνουν στο Βερολίνο σε μία μόνο μέρα.

Οι διαδηλώσεις στο Ιράν αντιμετωπίστηκαν με βίαιη καταστολή.

Σύμφωνα με αποστολή διερεύνησης των Ηνωμένων Εθνών, περίπου 60.000 άτομα συνελήφθησαν και 550 άτομα σκοτώθηκαν.

Χρησιμοποιήθηκαν τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου και κάμερες κυκλοφορίας για τον εντοπισμό γυναικών που αρνήθηκαν να φορέσουν το χιτζάμπ σε δημόσιους χώρους.

Μέχρι σήμερα, η Ισλαμική Δημοκρατία συνεχίζει να καταστέλλει κάθε διαφωνία μέσω της χρήσης σεξουαλικής βίας, της θανατικής ποινής, των αυθαίρετων συλλήψεων, της παρακολούθησης των δημόσιων χώρων και των εικονικών δικών.

Διακεκριμένοι ακτιβιστές και φοιτητές έχουν συλληφθεί ή εξαναγκαστεί σε εξορία με ανησυχητικά υψηλό ρυθμό, ειδικά μετά τον πόλεμο μεταξύ Ιράν και Ισραήλ νωρίτερα φέτος.

Μια γυναίκα συμμετέχει σε διαδήλωση κατά του ισλαμικού καθεστώτος του Ιράν μετά τον θάνατο της Μαχσά Αμίνι, στην Κωνσταντινούπολη της Τουρκίας, στις 10 Δεκεμβρίου 2022. REUTERS/Dilara Senkaya/File Photo

Εναλλακτικοί χώροι και δημιουργική διαφωνία

Ωστόσο, η καθημερινή αντίσταση συνεχίζεται και τώρα παίρνει πολλές μορφές.

Σε πολλές πόλεις του Ιράν, οι γυναίκες δεν φορούν πλέον το υποχρεωτικό χιτζάμπ και μποϊκοτάρουν τις επιχειρήσεις που το απαιτούν.

Μια 30χρονη γυναίκα από την Ισφαχάν είπε:

Η κόρη μου γεννήθηκε το 2023. Πώς μπορώ να συνεχίσω να ζω αυτή τη διπλή ζωή τώρα που είμαι μητέρα;

Παρόλο που η Ισφαχάν είναι μια θρησκευτική πόλη, δεν φοράω πλέον το μαντίλι [χιτζάμπ].

Όταν η κόρη μου μεγαλώσει, θέλω να με βλέπει και τις πραγματικές μου πεποιθήσεις ως πρότυπο: μια δυνατή και ελεύθερη μητέρα.

Οι Ιρανές προσπαθούν επίσης να υποστηρίξουν τις οικογενειακές επιχειρήσεις που ανήκουν σε γυναίκες, ως έναν τρόπο να ανακουφίσουν τη φτώχεια.

Άλλες καταγράφουν την παρενόχληση των γυναικών από την αστυνομία ηθών και παρακολουθούν την παρουσία των αστυνομικών χρησιμοποιώντας εφαρμογές όπως το Gershad (παρακολούθηση της αστυνομίας ηθών) και πλατφόρμες όπως το HarassWatch.

Η χρήση της τεχνολογίας

Η χρήση των πλατφορμών κοινωνικών μέσων έχει υπάρξει καθοριστική για την δημιουργία του κινήματος.

Αυτοί οι χώροι παρέχουν ευκαιρίες στις γυναίκες να συζητήσουν ιδέες και να ευαισθητοποιήσουν το κοινό για διάφορα ζητήματα.

Μια σημαντική εκστρατεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η #StopHonourKillings, έχει συμβάλει καθοριστικά στην ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τις γυναικοκτονίες στο Ιράν.

Σε απάντηση, η κυβέρνηση έχει αυξήσει την επιτήρηση στο διαδίκτυο και έχει στοχεύσει γυναίκες ακτιβίστριες με μεγάλο αριθμό ακολούθων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με κλήσεις σε δικαστήρια, αναστολές λογαριασμών κυβερνοεπιθέσεις.

Η κυβέρνηση έχει επίσης επιβάλει προσωρινές διακοπές λειτουργίας του διαδικτύου σε εθνικό επίπεδο.

Η αντίσταση της τέχνης

Το τραγούδι και ο χορός έχουν επίσης αναδειχθεί ως μορφή αντίστασης. Αυτές οι δραστηριότητες απαγορεύονται στις γυναίκες μπροστά σε άνδρες και σε δημόσιους χώρους, αλλά πολλές γυναίκες παραβιάζουν τους κανόνες, διακινδυνεύοντας τη σύλληψή τους.

Τον περασμένο Δεκέμβριο, η Ιρανή τραγουδίστρια Παραστού Αχμαντί και η μπάντα της μεταδόθηκαν ζωντανά στο YouTube χωρίς άδεια, ενώ η ίδια δεν φορούσε χιτζάμπ. Στη συνέχεια, συνελήφθη και κρατήθηκε για λίγο.

Η Αχμαντί είπε για τη συναυλία:

Αυτό είναι ένα δικαίωμα που δεν μπορούσα να αγνοήσω: να τραγουδάω για τη χώρα που αγαπώ βαθιά.

Υποστήριξη των γυναικών της διασποράς

Οι Ιρανοί της διασποράς αντιμετωπίζουν επίσης απειλές. Το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) έχει παρενοχλήσει δημοσιογράφους, πολιτικούς και απλούς Ιρανούς σε πολλές χώρες.

Τέτοιες δραστηριότητες οδήγησαν πρόσφατα στην απέλαση του Ιρανού πρέσβη από την Αυστραλία.

Ωστόσο, πολλοί στην διασπορά συνεχίζουν να ενισχύουν τις φωνές των Ιρανών γυναικών.

Έχουν γράψει σε πολιτικούς, έχουν δημιουργήσει ομάδες αλληλεγγύης, έχουν οργανώσει συγκεντρώσεις και εκδηλώσεις συγκέντρωσης χρημάτων, έχουν δημοσιεύσει άρθρα και έχουν δημιουργήσει έργα τέχνης διαμαρτυρίας.

Οι επιχειρηματίες της διασποράς προσλαμβάνουν επίσης γυναίκες ελεύθερες επαγγελματίες στο Ιράν για να τις βοηθήσουν να συντηρήσουν τον εαυτό τους και τις οικογένειές τους. Μια επιχειρηματίας που ζούσε μεταξύ Βελγίου και Ιράν μοιράστηκε την εμπειρία της από την απασχόληση και την καθοδήγηση νεαρών Ιρανών γυναικών:

Αν δεν μπορώ να πληρώσω τους υπαλλήλους μου αμέσως ή απευθείας στο Ιράν, θα αγοράσω συνδρομές για αυτούς (όπως ChatGPT, Midjourney, Adobe ή Grammarly).

Μερικές χρειάζονται αυτές τις συνδρομές για τη δουλειά τους, αλλά δεν μπορούν να τις αγοράσουν εύκολα στο Ιράν.

Για τις Ιρανές γυναίκες εντός και εκτός Ιράν, η ζωή δεν θα επιστρέψει στην κατάσταση που ήταν πριν από την έναρξη του κινήματος «Γυναίκες, Ζωή, Ελευθερία».