Οι Γερμανοί οδοντίατροι προχώρησαν, ογδόντα χρόνια μετά το Ολοκαύτωμα, σε μια καθυστερημένη αναγνώριση των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν υπό το ναζιστικό καθεστώς. Η κεντρική τους επαγγελματική οργάνωση, η Γερμανική Εταιρεία Οδοντιατρικής, Στοματικής και Ορθοδοντικής Ιατρικής (DGZMK), πραγματοποίησε την πρώτη της τελετή μνήμης για τα θύματα των φρικαλεοτήτων του επαγγέλματος κατά την περίοδο του Χίτλερ, στο Πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου.
«Έχουμε την ευθύνη να μαθαίνουμε από την ιστορία»
«Ως επάγγελμα, έχουμε την ευθύνη να μαθαίνουμε από την ιστορία και να τηρούμε σταθερή στάση ενάντια σε όλες τις μορφές αντισημιτισμού, αποκλεισμού και περιφρόνησης της ανθρωπότητας», δήλωσε στην εκδήλωση ο Μάρτιν Χέντγκες, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της εθνικής ένωσης οδοντιάτρων που υπόκεινται σε υποχρεωτική ασφάλιση υγείας.
Η τελετή ήρθε έπειτα από σειρά ιστορικών ερευνών που αποκάλυψαν τη μαζική συνενοχή των οδοντιάτρων στο ναζιστικό σύστημα, όχι μόνο σε διοικητικό επίπεδο αλλά και σε άμεσες πράξεις βίας, βασανισμού και κλοπής.
Από τις αίθουσες διδασκαλίας στα στρατόπεδα συγκέντρωσης
Ο καθηγητής Ντόμινικ Γκρος, διευθυντής του Ινστιτούτου Ιστορίας Θεωρίας και Ηθικής της Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Άαχεν, παρουσίασε νέα δεδομένα για το εύρος της εμπλοκής του επαγγέλματος.
«Περισσότερο από το 60% των λέκτορων και καθηγητών οδοντιατρικής υπό το λεγόμενο Τρίτο Ράιχ εντάχθηκαν στο ναζιστικό κόμμα συμπεριλαμβανομένων οκτώ από τους εννέα προέδρους του DGZMK», ανέφερε ο Γκρος. Το ποσοστό αυτό έφτανε το 55% των οδοντιάτρων συνολικά, πολύ υψηλότερο από εκείνο των γιατρών ή των εκπαιδευτικών.
Σύμφωνα με τον ίδιο, «περισσότεροι από 300 οδοντίατροι υπηρετούσαν στη Waffen-SS και περίπου 100 ήταν υπεύθυνοι για την κλοπή οδοντιατρικού χρυσού σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, καθώς και για θανατηφόρες επιλογές και κακομεταχείριση».
Χρυσά δόντια για την πολεμική μηχανή
Η συστηματική αφαίρεση χρυσών στεφανών και σφραγισμάτων από τα πτώματα των κρατουμένων αποτελούσε καθιερωμένη πρακτική. Ο χρυσός επαναχρησιμοποιούνταν σε Γερμανούς ασθενείς ή λιώνονταν για τη χρηματοδότηση της πολεμικής προσπάθειας.
Στις ράμπες του θανάτου
Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι οδοντίατροι στέκονταν στις ράμπες κατά την άφιξη των κρατουμένων, συμβάλλοντας στον διαχωρισμό εκείνων που θα στέλνονταν αμέσως στους θαλάμους αερίων από όσους θα επιλέγονταν για καταναγκαστική εργασία.
Ο Γκέοργκ Κόλντεγουεϊ πραγματοποιούσε εξαγωγές δοντιών χωρίς αναισθησία και έκλεβε χρυσά στέμματα από ζωντανούς και νεκρούς. Ο Βίλι Γέγκερ, οδοντίατρος με φιλοδοξίες να γίνει χειρουργός, ακρωτηρίαζε άκρα από απελάσιμους πριν τους σκοτώσει με θανατηφόρες ενέσεις.
Ο Γκρος αποκάλυψε ότι «οδοντίατροι και στοματικοί χειρουργοί διέταζαν την αναγκαστική στείρωση ασθενών με λαγόχειλο ή σχιστία χειλιών».
Μετά τον πόλεμο, μόνο δεκαπέντε οδοντίατροι καταδικάστηκαν σε θάνατο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Η συντριπτική πλειοψηφία είτε τιμωρήθηκε ελάχιστα είτε συνέχισε ανενόχλητα την επαγγελματική της πορεία στη μεταπολεμική Γερμανία.
Ο Γκρος εξήγησε ότι μεγάλο μέρος της έρευνας της ομάδας του δημοσιεύθηκε ήδη από το 2019, ωστόσο η επίσημη τελετή μνήμης «καθυστέρησε λόγω της πανδημίας» και τώρα περιλαμβάνει νέα αποκαλυπτικά στοιχεία.
Η εκπρόσωπος της DGZMK Κέρστιν Άλμπρεχτ, υπενθύμισε πως η ένωση είχε ήδη ζητήσει συγγνώμη κατά τη δημοσίευση της προκαταρκτικής έρευνας, τονίζοντας ότι η πρόσφατη τελετή «τόνισε τη σημασία μιας ανοιχτής και αυτοκριτικής εξέτασης του παρελθόντος μας».
Η έρευνα φέρνει στο φως και τις διώξεις των Εβραίων οδοντιάτρων στη ναζιστική Γερμανία. Περίπου τα δύο τρίτα διέφυγαν στο εξωτερικό, κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Παλαιστίνη και τη Βρετανία.
Ήδη από το 2012, ο Γερμανικός Ιατρικός Σύλλογος είχε ζητήσει επίσημα συγγνώμη για τον ρόλο των γιατρών στο Ολοκαύτωμα, συμπεριλαμβανομένων των πειραμάτων και της «ευθανασίας» χιλιάδων ασθενών που θεωρούνταν «ανάξιοι για ζωή». Ωστόσο, η DGZMK χρειάστηκε ακόμη περισσότερο χρόνο για να αναγνωρίσει τις αδικίες των μελών της.
«Ο τομέας εξειδίκευσης των οδοντιάτρων θεωρούνταν πως περιοριζόταν στην οδοντική υγεία και δεν ήταν ζήτημα ζωής και θανάτου», σημείωσε ο Γκρος. Αυτή η αντίληψη, σε συνδυασμό με την «ευγνωμοσύνη της μεταπολεμικής γενιάς προς τους πολιτικά συμβιβασμένους ακαδημαϊκούς δασκάλους και μέντορές της», εμπόδισε για δεκαετίες την πλήρη ιστορική αποτίμηση του παρελθόντος.
Απόκρυψη και αποκαλύψεις
Χρειάστηκε να φτάσει η δεκαετία του 2000 για να αποκαλυφθεί ότι ο Χέρμαν Όιλερ, πρόεδρος της DGZMK τόσο στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης όσο και επί ναζισμού και στη μεταπολεμική Δυτική Γερμανία, είχε συνυπεύθυνη για την εκκαθάριση Εβραίων μελών του Πανεπιστημίου του Μπρεσλάου (σημερινού Βρότσλαβ στην Πολωνία).
Ένα νέο κεφάλαιο μνήμης
Κατά την τελετή μνήμης απονεμήθηκε για πρώτη φορά το Βραβείο Hans Türkheim, αφιερωμένο στην έρευνα της ιστορίας του οδοντιατρικού επαγγέλματος κατά τη ναζιστική εποχή. Το βραβείο φέρει το όνομα του Χανς Τουρκχάιμ, Εβραίου οδοντιάτρου που αναγκάστηκε το 1936 να εγκαταλείψει το Αμβούργο για την Αγγλία, όπου ξανά έχτισε το ιατρείο του.
Τέλος, νικήτρια του φετινού βραβείου ήταν η Λίζα Μπίτεριχ, για την έρευνά της σχετικά με Γερμανούς οδοντιάτρους που δικάστηκαν για εγκλήματα πολέμου από βρετανικά δικαστήρια μετά το 1945.
Με πληροφορίες από Guardian
Πηγή: tanea.gr
