Πάνω από 300.000 παιδιά διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να πληγούν από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα. Η UNICEF επισημαίνει σε έκθεσή της για το 2024 ότι η κλιματική κρίση είναι «κρίση των δικαιωμάτων των παιδιών».
Τα παιδιά αντιμετωπίζουν ξεχωριστούς και αυξημένους κινδύνους από τις κλιμακούμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και την μεγέθυνση των καταστροφών. Καθώς οι καταστροφές αυξάνονται σε αριθμό και σοβαρότητα σε όλο τον κόσμο, τα παιδιά και οι νέοι σε αρκετές χώρες αλλά και στην Ελλάδα φέρουν τα μεγαλύτερα βάρη που μπορεί να διαρκέσουν μια ζωή.
Στα σχολεία στην Ελλάδα δεν είναι επαρκώς εξοπλισμένα για την αντιμετώπιση ακραίων καιρικών φαινομένων
Συχνά επηρεάζονται πρώτα και πιο σοβαρά από την κρίση στην εκπαίδευση, τα μέσα διαβίωσης, την υγεία και την ευημερία τους. Τα κορίτσια, οι γυναίκες, τα άτομα με αναπηρία, τα εκτοπισμένα παιδιά και οι οικογένειες που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας είναι ιδιαίτερα ευάλωτα.
Οι καταστροφές απειλούν τα εγγενή δικαιώματα όλων των παιδιών που εγγυάται η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού αναφορικά με το δικαίωμα στη ζωή, επιβίωση, προστασία, ανάπτυξη, συμμετοχή και ελεύθερη έκφραση.
Βασικά ευρήματα και συμπεράσματα
Σύμφωνα με τα βασικά ευρήματα και συμπεράσματα της έκθεσης, το 2023 ήταν το θερμότερο έτος των τελευταίων 30 ετών και το τρίτο ξηρότερο έτος από το 1991, ενώ 25 Δήμοι κήρυξαν κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω ξηρασίας και υδατικής πίεσης την περίοδο Μαΐου-Σεπτεμβρίου 2024.
Το υφιστάμενο εθνικό πολιτικό και κανονιστικό πλαίσιο για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή στερείται συγκεκριμένων μέτρων και προβλέψεων που έχουν διαμορφωθεί από και για τα παιδιά, ενώ η Πελοπόννησος, η Θεσσαλία και η Δυτική Ελλάδα είναι οι τρεις Περιφέρειες της Ελλάδας με υψηλότερο κίνδυνο καταστροφών.
Πάνω από 300.000 παιδιά, συγκεκριμένα 307.763, εκτιμάται ότι διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να πληγούν από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα, ενώ το 80% των εκπαιδευτικών που συμμετείχαν στη συζήτηση της ομάδας εστίασης δήλωσαν ότι τα σχολεία στα οποία εργάζονται (ή έχουν εργαστεί στο παρελθόν) δεν είναι επαρκώς εξοπλισμένα για την αντιμετώπιση ακραίων καιρικών φαινομένων.
Σχεδόν το 70% των μαθητών που συμμετείχαν στη δημοσκόπηση του U-Report ανέφεραν ότι δεν μπόρεσαν να παρακολουθήσουν τα μαθήματά τους σύμφωνα με το πρόγραμμα λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους.
Τέλος, το αυξημένο άγχος, ακολουθούμενο από τον περιορισμό του πρασίνου και των δασών, ήταν οι δύο επικρατέστερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που έχουν απασχολήσει τους νέους, όπως ανέφεραν στη δημοσκόπηση του U-Report.
Η κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα
Η κλιματική αλλαγή ήδη επηρεάζει σημαντικά την Ελλάδα και οι επιπτώσεις της αναμένεται να ενταθούν στο μέλλον, αν δεν ληφθούν άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα. Η χώρα μας θεωρείται ένα από τα κλιματικά «hotspots» της Ευρώπης, με σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία.
Η μέση ετήσια θερμοκρασία στην Ελλάδα αυξάνεται σταθερά από τη δεκαετία του 1960. Ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, η αύξηση είναι ακόμα μεγαλύτερη. Μέχρι το 2050, ο αριθμός των ημερών με καύσωνα (θερμοκρασία άνω των 35°C) αναμένεται να αυξηθεί κατά 15-20 ημέρες ετησίως.
Οι βροχοπτώσεις προβλέπεται να μειωθούν κατά μέσο όρο 12% συνολικά, με τις μεγαλύτερες μειώσεις να παρατηρούνται τους καλοκαιρινούς μήνες. Αυτό επιτείνει την ξηρασία, με σοβαρές επιπτώσεις στα υδάτινα συστήματα, τη γεωργία και την πιθανότητα ερημοποίησης.
Εξάλλου, η Ελλάδα βιώνει όλο και πιο συχνά έντονα καιρικά φαινόμενα, όπως ξηρασία, πλημμύρες και καταιγίδες. Επιπλέον, ο αριθμός των ημερών με υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά. Η διαχείριση των δασικών πυρκαγιών αποτελεί μια τεράστια πρόκληση.
Οι υψηλότερες θερμοκρασίες και η μειωμένη διαθεσιμότητα νερού επηρεάζουν επίσης την αγροτική παραγωγή, αυξάνοντας το κόστος άρδευσης.
Παράλληλα, οι αυξημένες ανάγκες για κλιματισμό κατά τη διάρκεια των καυσώνων ασκούν πίεση στο ηλεκτρικό δίκτυο, με κίνδυνο διακοπών ρεύματος.
Επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον
Όσον αφορά στους υδάτινους πόρους, σημειώνεται μείωση των αποθεμάτων νερού, αύξηση της αλατότητας στα παράκτια ύδατα και υποβάθμιση των υγροτόπων, ενώ τα δασικά οικοσυστήματα κινδυνεύουν από τις μειωμένες βροχοπτώσεις και τους καύσωνες, ενώ απειλούνται από τις δασικές πυρκαγιές. Η βιοποικιλότητα της χώρας μας βρίσκεται επίσης σε κίνδυνο.
Τέλος, η αυξημένη θερμική δυσφορία, ειδικά στα αστικά κέντρα, και η αύξηση των ασθενειών που μεταδίδονται από φορείς (όπως τα κουνούπια) είναι πιθανό να επηρεάσουν την υγεία του πληθυσμού.
Πηγή: in.gr
