Ο πόλεμος για το εμβόλιο της ευλογιάς προβάτων είναι το νέο κεφάλαιο στη θλιβερή ιστορία της επέλασης της ζωονόσου στην Ελλάδα, επέλαση η οποία έχει οδηγήσει σε απόγνωση τον κόσμο της υπαίθρου.
Τόσο με το lockdown στην αιγοπροβατεία, όσο και με τον εμβολιασμό, να παραμένουν αμφότερες ανενεργές ως επιλογές αντιμετώπισης της νόσου από το υπουργείο, το οποίο εφαρμόζει την τακτική της εκρίζωσης του ιού, η αντιπαράθεση έχει μετατοπιστεί τώρα στο θέμα της επιλογής ή όχι, του εμβολιασμού.
Τα εκατέρωθεν επιχειρήματα αντλούνται από τη δεξαμενή της επιστήμης η οποία όμως εξυπηρετεί και τις δύο πλευρές, με την κάθε μία να παρουσιάζει τα στοιχεία της.
Από τη μία, οι κτηνοτρόφοι που βλέπουν καθημερινά τα ζώα τους να σφαγιάζονται μαζικά, συντάσσονται τώρα με τον Περιφερειάρχη Θεσσαλίας, Δημήτρη Κουρέτα, προτάσσοντας ως μόνη επιλογή διάσωσης της ελληνικής αιγοπροβατείας τη δεδομένη στιγμή, τον εμβολιασμό των προβάτων.
Από την άλλη το ΥΠΑΑΤ, η ηγεσία του οποίου δεν είναι πρόθυμη να ενεργοποιήσει αυτή την επιλογή, με βασικό επιχείρημα πως κάτι τέτοιο θα επιφέρει καίριο πλήγμα στις εξαγωγές ΠΟΠ φέτας, ενώ θα οδηγήσει και στο να μετατραπεί η ευλογιά σε ενδημική νόσο στη χώρα μας, παραμένοντας εδώ για μια δεκαετία.
Δημιουργία Εθνικής Επιτροπής Διαχείρισης της ευλογιάς
Την περασμένη Δευτέρα 20 Οκτωβρίου, ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας διοργάνωσε συνέντευξη Τύπου στην οποία παρίσταντο και ο Δημήτρης Μπαλούκας, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Κτηνοτρόφων και Κτηνοτροφικών Συλλόγων Θεσσαλίας.
Ο κ. Κουρέτας αναφέρθηκε στις επαφές που είχε με υπηρεσιακούς παράγοντες της Κομισιόν, σε πρόσφατο ταξίδι του στις Βρυξέλλες.
«Η υπεύθυνη Επιτροπή Κτηνιατρικής της Κομισιόν, μας ενημέρωσε ότι προτίθενται να δημιουργήσουν ένα εμβολιαστικό πρόγραμμα για την ευλογιά των αιγοπροβάτων στην Ελλάδα, το οποίο θα είναι με εμβόλιο εγκεκριμένα από την Ευρωπαϊκή Ενωση, αρκεί να το ζητήσει η χώρα. Θα πρέπει να σταλεί μία επιτροπή εμπειρογνωμόνων από τη χώρα, για να διαπραγματευτεί τους όρους με τους οποίους θα εξελιχθεί η διαδικασία. Χθες, η Επιτροπή αυτή έπρεπε να μεταβεί για συζητήσεις στις Βρυξέλλες και να ξεκινήσει το εμβολιαστικό πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει τη Θεσσαλία».
Στην ίδια συνέντευξη, το μέλος της Επιτροπής Αγώνα και πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Κτηνοτρόφων, Γιάννης Γκουρομπίνος, τόνισε: «Τα πρόβατα στην Ελλάδα δεν είναι περισσότερα από 3,5 εκατ., ασχέτως τι γράφουν τα μητρώα κι έχουμε 500.000 πρόβατα χαμένα. Τα συμφέροντα τα δικά μας δεν είναι τα ίδια με των τυροκόμων. Αυτοί παλεύουν για εκατομμύρια κι εμείς δεν έχουμε πετρέλαιο να βάλουμε στα οχήματά μας για να πάμε στο μαντρί».
Δύο μέρες μετά τη συνέντευξη Τύπου του κ. Κουρέτα, συνέντευξη Τύπου έδωσε και ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας.
Ο κ. Τσιάρας, ανακοίνωσε τη δημιουργία Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης και Ελέγχου της Ευλογιάς, υπό την προεδρία του πρύτανη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Χαράλαμπου Μπιλίνη.
Πρόχειρη επιδημιολογική επιτήρηση
Η αντιμετώπιση της επιδημίας της ευλογιάς των προβάτων μέσα από ένα μοντέλο σαν αυτό που ίσχυε την περίοδο του κορονοϊού, είναι κάτι που σύμφωνα με τους ειδικούς απουσιάζει μέχρι στιγμής από τη χώρα μας.
Σύμφωνα με τον Δημοσθένη Σαρηγιάννη, διευθυντή και πρόεδρο ΔΣ του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Καθηγητή Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο ΑΠΘ, ο οποίος μίλησε στο in συμπυκνώνοντας τις ελλείψεις στη διαχείριση της ευλογιάς από την Πολιτεία: «χρειάζεται να διενεργούμε περισσότερα μοριακά τεστ συέλου pcr. Επίσης απαιτείται η δημιουργία εργαστηρίου αναφοράς.»
» Για την ώρα, η επιδημιολογική επιτήρηση της ευλογιάς των προβάτων, είναι πρόχειρη. Οι πηγές πληροφόρησης για τα κρούσματα και την πορεία της ασθένειας είναι αποσπασματικές. Απαιτείται ένα πεδίο σύγκλισης όλων των πληροφοριών, με open data και διαφάνεια. Χρειάζεται οργάνωση. Πρέπει επίσης να ενισχύσουμε το κομμάτι της βιοασφάλειας σε επίπεδο εκτροφής και απαιτείται και καλύτερη συνεργασία της Ελλάδας με τους ευρωπαϊκούς φορείς».
Επιπλέον, σύμφωνα με τον καθηγητή, η χώρα μας πρέπει να αξιοποιήσει την τεχνογνωσία και την υποστήριξη του Παγκόσμιου Οργανισμού για την υγεία των ζώων (WOAH).
Η αντιμετώπιση «τύπου κορονοϊου», πρέπει εκτός από τα πολλά τεστ pcr να περιλαμβάνει ακόμα, πολλά κινητά συνεργεία δειγματοληψίας, συμβάσεις με ακαδημαϊκά και περιφερειακά εργαστήρια τα οποία θα παρέχουν γρήγορα τις απαντήσεις για τα μοριακά τεστ, ευρεία διανομή κιτ απολύμανσης στους κτηνοτρόφους και μεγάλη αυστηρότητα στα επιμέρους logistics κομμάτια της διαχείρισης της ευλογιάς, όπως για παράδειγμα η διαχείριση των ζωοτροφών στις ζώνες προστασίας.
«Η Περιφέρεια Θεσσαλίας, έχει δώσει το καλό παράδειγμα πραγματοποιώντας ήδη εδώ και καιρό μοριακές διαγνώσεις με τεστ συέλου στα αιγοπρόβατα» σχολίασε ο κ. Σαρηγιάννης.
Δύο σχολές για τον εμβολιασμό
Οσον αφορά τον εμβολιασμό, επιλογή που έχει προταθεί στη χώρα μας ήδη από τον περασμένο Μάιο και επαναλήφθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο σε απάντηση που δόθηκε στον ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Σάκη Αρναούτογλου, σύμφωνα με τον κ. Κουρέτα, το εμβόλιο που πρότειναν οι υπηρεσιακοί παράγοντες της Κομισιόν, είναι βελγικής εταιρείας και μπορεί να διατεθεί στην Ελλάδα με 500.000 δόσεις, όποτε το ζητήσει η χώρα μας.
Πηγές του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σημειώνουν μιλώντας στο in πως δεν υπάρχει εγκεκριμένο εμβόλιο για την ευλογιά από την Ε.Ε και πως ακόμα δεν είναι σαφές αν αυτό που προτίθεται να δώσει η Κομισιόν είναι το ιορδανικό εμβόλιο ή αυτό που κατασκευάζεται στην Αίγυπτο από αμερικανική εταιρεία βελγικών συμφερόντων (σ.σ. ο κ. Κουρέτας λέει πως οι αξιωματούχοι στην Ε.Ε δεσμεύτηκαν για αυτό το δεύτερο εμβόλιο).
«Δεν έχουμε έγγραφη απάντηση για ποιο εμβόλιο μιλούν, ούτε για το ποσοστό ανοσίας που αυτό επιτυγχάνει» ανέφεραν στο in από το ΥΠΠΑΤ.
Μάλιστα, την ημέρα της συνέντευξης Τύπου του ΥΠΑΑΤ, το υπουργείο δημοσιοποίησε απάντηση του ΕΟΦ έπειτα από ερώτηση του κ. Τσιάρα, για το αν υπάρχει εγκεκριμένο εμβόλιο για την ευλογιά στην Ε.Ε. Την Παρασκευή 24 Οκτωβρίου, το υπουργείο υπενθύμισε στους δημοσιογράφους την απάντηση του ΕΟΦ.
Oπως τόνισαν ακόμα από το ΥΠΑΑΤ: «στην επίσκεψη του στη Σόφια, ο Ευρωπαίος Επίτροπος Γεωργίας, Κρίστοφ Χάνσεν, ανέφερε πως ο εμβολιασμός των μηρυκαστικών κατά της ευλογιάς συνιστά «ακραίο μέτρο», καθώς ενδέχεται να πλήξει την εξαγωγική αξιοπιστία κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων της Βουλγαρίας».
Η γειτονική Βουλγαρία, η οποία επίσης πλήττεται από τη νόσο της ευλογιάς έχει ήδη ενεργοποιήσει το εθνικό σχέδιο δράσης εμβολιασμού και έχει λάβει από την Κομισιόν 500.000 δόσεις τουρκικών και ιορδανικών εμβολίων.
Η γειτονική χώρα είναι antes portas έναρξης του εμβολιασμού στα αιγοπρόβατα.
Βέβαια, κατά το ΥΠΑΑΤ, η Βουλγαρία έχει χάσει το 20% του διαθέσιμου δυναμικού των προβάτων της, ενώ η Ελλάδα το 6%. «Η Βουλγαρία δεν έχει πρόβλημα να ενεργοποιήσει τον εμβολιασμό γιατί δεν στηρίζεται στις εξαγωγές τυροκομικών προϊόντων, όπως η Ελλάδα. Είναι χώρα κρεατοπαραγωγός, όχι γαλακτοπαραγωγός. Δεν μπορούμε λοιπόν να ρισκάρουμε να αποκλειστούμε από τις εξαγωγές, ενώ η Δανία και η Γαλλία να παραμονεύουν να μας ‘πάρουν’ τη φέτα» σχολιάζουν οι πηγές του ΥΠΑΑΤ.
Οι κτηνοτρόφοι και ο κ. Κουρέτας, αμφιβάλλουν για το αν τα στοιχεία που το ΥΠΑΑΤ κοινοποιεί για τη Βουλγαρία, ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Οσον αφορά τα μέτρα που θα προτείνει η νεοσυσταθείσα επιτροπή, ο πρόεδρος της, κ. Μπιλίνης μας απάντησε: «Θα τα εξειδικεύσουμε μόλις έχουμε τα πρώτα στοιχεία από το σύνολο της Περιφέρειας. Χρειαζόμαστε μερικές μέρες για να δούμε τη μεγάλη εικόνα. Σε κάθε περίπτωση, οι παράνομοι εμβολιασμοί, όπου συμβαίνουν, συσκοτίζουν την εικόνα».
Βέβαια, κατά τον κ. Κουρέτα και τους κτηνοτρόφους, όσο δεν εφαρμόζεται νόμιμος εμβολιασμός, το οποίο είναι αυτό που επιθυμούν οι κτηνοτρόφοι, τόσο πιο πιθανές θα γίνονται οι απόπειρες για παράνομο εμβολιασμό.
«Συσκοτιστικές οι απαντήσεις του ΥΠΑΑΤ για την αδειοδότηση του εμβολίου» λέει ο Κουρέτας
Ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας, σημειώνει σε όλους τους τόνους, πως είναι ψευδές ότι η Κομισιόν μας προτείνει εμβόλιο που δεν είναι αδειοδοτημένο.
Οπως αναφέρει: «πρόκειται για μια ψευδή, συσκοτιστική δήλωση. Το θέμα της αδειοδότησης είναι μια καθαρά γραφειοκρατική διαδικασία, το τελευταίο βήμα πριν την έναρξη των εμβολιασμών. Πρέπει μια χώρα να καταθέσει σχέδιο ενεργοποίησης εμβολιασμού στην Ε.Ε, για να αδειοδοτηθεί το εμβόλιο. Αν το πράξουμε αυτό, τότε η αδειοδότηση θα έρθει μέσα 10 μέρες. Ο τρόπος που το θέτει το υπουργείο είναι σαν περιγράφουν ένα ακατάλληλο εμβόλιο».
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Γιώργος Χριστοδουλόπουλος, καθηγητής Υγιεινής Αγροτικών Ζώων στο Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος μίλησε στο in.
Ο ίδιος έκανε λόγο για ένα εμβόλιο υψηλής και μοντέρνας τεχνολογίας, το οποίο έχει ποσοστό αποτελεσματικότητας από 85% έως και 100% και όχι 60% που ισχυρίζεται η ομάδα του υπουργείου.
«Περιέχει το ρουμανικό στέλεχος και μπορεί να καλύψει τη νόσο στη χώρα μας. Ακόμα όμως και αν η ομάδα του υπουργείου αποφασίσει πως δεν είναι αυτό το κατάλληλο εμβόλιο, τότε μπορεί να ζητήσει κάποιο άλλο από τα διαθέσιμα. Διαφορετικά, αν συνεχίσουμε με την ίδια αποτυχημένη στρατηγική θα εξαφανιστούν όλοι οι μικροί και μεσαίοι κτηνοτρόφοι και θα απομείνουν οι μεγάλες μονάδες που συνεργάζονται με τους γαλακτοπαραγωγούς και τους τυροκόμους».
Ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας κάνει λόγο για «εργαλειοποίηση» της επιστήμης και υπόδειξη συγκεκριμένης γραμμής σε ομάδα επιστημόνων.
Οπως μας είπε ο ίδιος: «Επιστήμονες όπως ο κ. Χριστοδουλόπουλος, ο Γεώργιος Βαλιάκος – επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ο Ηλίας Γιάννενας- αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Κτηνιατρικής στο ΑΠΘ και ο Γιώργος Αρσένος από το ίδιο τμήμα, έχουν ‘παραγκωνιστεί’ από το ΥΠΑΑΤ. Προβάλλονται μόνο οι απόψεις που βολεύουν».
Στην αντίπερα όχθη, άλλος ένας από τους καθηγητές που είναι κατά του εμβολιασμού, εκτός από τον πρύτανη και πρόεδρο της νέας επιτροπής του ΥΠΠΑΤ, κ. Μπιλίνη είναι ο αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας Μηρυκαστικών στο ΑΠΘ και μέλος της συμβουλευτικής επιστημονικής επιτροπής του ΥΠΑΑΤ, Εμμανουήλ Καλαϊτζάκης.
Ο ίδιος είχε δηλώσει πριν από έναν μήνα στο in: «Δεν υπάρχει αδειοδοτημένο εμβόλιο στην Ευρώπη για την ευλογιά των αιγοπροβάτων και σε καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν έχει γίνει ποτέ εμβολιασμός για την ευλογιά. Η ευλογιά αυτή τη στιγμή απασχολεί τη Βουλγαρία, την Ελλάδα και τη Ρουμανία και η πηγή μετάδοσης και για τις τρεις χώρες είναι η Τουρκία. Μέχρι στιγμής είμαστε ‘χώρα απαλλαγμένη από την ευλογιά’ και το ορθολογικό είναι να παραμείνουμε τέτοια».
Πάντως, κατά τον κ. Σαρηγιάννη, αν τα αυστηρά μέτρα πρόληψης και επιτήρησης που προτείνει ο ίδιος, τηρηθούν σχολαστικά και μέχρι κεραίας, με βασικό εργαλείο τα γρήγορα τεστ ανίχνευσης του ιού, είναι εφικτός ο περιορισμός των κρουσμάτων με τη μέθοδο της εκρίζωσης του ιού, με την οποία εργάζεται μέχρι στιγμής το ΥΠΑΑΤ.
Από την άλλη, ούτε και με το ενδεχόμενο του εμβολιασμού είναι αρνητικός ο κ. Σαρηγιάννης. «Θα πρέπει να γίνει σε φάσεις, αρχής γενομένης από τα hotspots κρουσμάτων, εκεί όπου καταγράφεται η μεγαλύτερη ταχύτητα μετάδοσης» εξηγεί ο καθηγητής.
Εντωμεταξύ στην Κομισιόν
Οσον αφορά τέλος τις απαντήσεις που δίνει η Κομισιόν στη χώρα μας για το θέμα, αυτές κρίνονται μάλλον ως μεσοβέζικες και νεφελώδεις.
Η πρώτη σύσταση για εμβολιασμό ήρθε τον περασμένο Μάιο από ομάδα Ευρωπαίων ειδικών (SPGP Expert Mission to Greece EU VET Initiative/Paff Committee), η οποία επισκέφτηκε τη χώρα μας στις 14 & 15/5/2025 -όλες τις παρατηρήσεις και προτάσεις που έγιναν στη χώρα μας μπορείτε να τις διαβάσετε εδώ
Ανάμεσα στα μέτρα που είχαν προτείνει τότε οι ειδικοί, ήταν εκτός από την κατάρτιση επιδημιολογικών μελετών και: «η εφαρμογή μιας εκστρατείας εμβολιασμού κατά του SPGP –ιός ευλογιάς-. Συνιστάται ανεπιφύλακτα τουλάχιστον εντός των απαγορευμένων ζωνών. Αυτή η απόφαση θα πρέπει να έχει την υποστήριξη των συνδικάτων και των ενώσεων των αγροτών, καθώς και της γαλακτοβιομηχανίας».
Η σύσταση για εμβολιασμό είχε έρθει από την Ε.Ε από τον περασμένο Μάιο
Λίγους μήνες αργότερα, στις 15 Σεπτεμβρίου, μετά από ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Σάκη Αρναούτογλου, ο Επίτροπος Υγείας και Καλής Μεταχείρισης των Ζώων, Ολιβερ Βάρχελι, απάντησε πώς: «η ενωσιακή τράπεζα εμβολίων κατά της ευλογιάς των αιγοπροβάτων μπορεί να αποστείλει έως και 500.000 δόσεις εμβολίων δωρεάν. Μέχρι σήμερα δεν έχει ληφθεί σχετικό αίτημα από την Ελλάδα».
Το ΥΠΑΑΤ απαντά με τη σειρά του, πως όταν ζητά συγκεκριμένα στοιχεία για το εμβόλιο, δεν τα παίρνει από την ΕΕ.
Την Πέμπτη 23 Οκτωβρίου, ο κ. Αρναούτογλου, με νέα κατεπείγουσα ερώτηση προς την Κομισιόν και τον αρμόδιο επίτροπο, κατέθεσε νέα ερώτηση σχετικά με το τι ακριβώς ισχύει για τον εμβολιασμό των αιγοπροβάτων κατά της ευλογιάς και τις πιθανές επιπτώσεις στις εξαγωγές φέτας.
Στην ερώτηση του ο κ. Αρναούτογλου ανέφερε ανάμεσα στα άλλα: «Η σύγχυση που επικρατεί στον αγροτικό κόσμο –ότι ο εμβολιασμός «χαρακτηρίζει» μια χώρα ως ενδημική για πολλά χρόνια και συνεπώς μπλοκάρει τις εξαγωγές– έχει προκαλέσει αναστάτωση στους παραγωγούς και στους εξαγωγείς. Η φέτα ΠΟΠ αποτελεί στρατηγικό προϊόν για την ελληνική οικονομία και κάθε αμφιβολία για την ασφάλεια και εμπορευσιμότητά της απειλεί άμεσα το εισόδημα χιλιάδων κτηνοτρόφων. Ποιο είναι το ισχύον νομικό και υγειονομικό πλαίσιο στην ΕΕ σχετικά με τον εμβολιασμό αιγοπροβάτων κατά της ευλογιάς και την ανάκτηση του καθεστώτος «ελεύθερης χώρας»;
»Προκύπτουν από τον εμβολιασμό μακροχρόνιοι περιορισμοί για τις εξαγωγές γάλακτος και τυριών, και ειδικότερα της φέτας ΠΟΠ, ή ισχύουν μόνο προσωρινοί περιορισμοί που αίρονται μετά την πάροδο συγκεκριμένων προθεσμιών και υπό όρους;».
Ο κ. Κουρέτας σχολιάζει πως το θέμα της φέτας, το οποίο θέτει τόσο εμφαντικά το ΥΠΑΑΤ, στηρίζεται σε εικασίες για πιθανές αντιδράσεις από τις αγορές και όχι σε πραγματικά στοιχεία για το ισχύει με με τα ΠΟΠ προϊόντα και τις ζωονόσους.
Μάλιστα, ο Περιφερειάρχης τόνισε πως υπάρχει νομοθεσία για να ρυθμίσει, αν το επιθυμεί η χώρα μας, το θέμα των ΠΟΠ κανονισμών, με τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό-2023/361-ΕΝ-ΕUR-Lex, όπως έχει πράξει η Γαλλία με τα δικά της προϊόντα, η οποία πλήττεται επίσης από ζωωονόσους.
Πηγή: in.gr
