«Ενώ η Βενετία αγωνίζεται με τα πλήθη και τη ρύπανση, το γειτονικό Τρεβίζο αποδεικνύει ήσυχα ότι η βιωσιμότητα και η καλή γεύση μπορούν να συνυπάρξουν» σχολιάζει ο Robyn Wilson στο BBC, ενώ ξεκινάει την αφήγηση του ταξιδιού του:
Ο αέρας είναι βαρύς από το αλάτι και το βούτυρο, καθώς ένα πιάτο ταλιατέλες με λιωμένες αντσούγιες και ψιλοκομμένο αυγοτάραχο φτάνει στο τραπέζι μου δίπλα στο κανάλι. Το απότομο άνοιγμα ενός φελλού διακόπτει τον βόμβο των συζητήσεων στο εστιατόριο και η σερβιτόρα σερβίρει ένα ποτήρι τοπικό λευκό κρασί. Το μεσημεριανό έχει φτάσει.
«Αυτό είναι το βασιλιάς των βουτύρων», μου λέει η σερβιτόρα, η οποία μου εξηγεί ότι το βουνίσιο βούτυρο – Primiero Botìro – που καλύπτει τα ζυμαρικά μου είναι μια τοπική σπεσιαλιτέ. Παρασκευάζεται σε ορεινά τυροκομεία μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου από νωπό γάλα και, όπως μου λέει, «έχει την καλύτερη γεύση τώρα».
Photo: Unsplash
Τιραμισού, ραδίκιο και prosecco
Είναι Σεπτέμβριος και βρίσκομαι στο Τρεβίζο, έναν από τους πιο ήσυχους και γευστικούς προορισμούς της βόρειας Ιταλίας και ένα μέρος που πολλοί ταξιδιώτες απλώς περνούν, προσγειώνονται εδώ με αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους και κατευθύνονται κατευθείαν προς τη γειτονική Βενετία. Ωστόσο, το Τρεβίζο αξίζει μια στάση: μια ιστορική πόλη με τείχη και κανάλια, όπου το τιραμισού εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα μενού και το ραδίκιο και το prosecco διαμορφώνουν την καθημερινή ζωή.
Πρόσφατα, η πόλη αυτή τράβηξε την προσοχή ως η πρώτη ιταλική πόλη που κέρδισε το Ευρωπαϊκό Βραβείο Πράσινου Φύλλου, μια πρωτοβουλία της ΕΕ που αναγνωρίζει τις περιβαλλοντικές προσπάθειες των μικρότερων πόλεων (20.000-100.000 κατοίκους).
Η πράσινη πρωτοβουλία
Με πληθυσμό περίπου 94.000 κατοίκων, το Τρεβίζο εντυπωσίασε τους κριτές μετατρέποντας μια εγκαταλελειμμένη χωματερή σε ηλιακό πάρκο, ανακαινίζοντας το σύστημα καναλιών του για να βελτιώσει την ποιότητα του νερού και ξεκινώντας προγράμματα βιοποικιλότητας για τον καθαρισμό του αέρα. Η πράσινη πρωτοβουλία επεκτείνεται και πέρα από την πόλη, στους λόφους του Προσέκο, που είναι καταχωρημένοι στην UNESCO, όπου οι οινοπαραγωγοί υιοθετούν βιώσιμες πρακτικές για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Οι προσπάθειες του Τρεβίζο αποτελούν μια ενδιαφέρουσα αντίθεση με τη Βενετία, που απέχει μόλις 30 λεπτά, η οποία συνεχίζει να υποφέρει από τον υπερτουρισμό, τη ρύπανση της λιμνοθάλασσας και τις πιέσεις στις υποδομές.
Το από καιρό προαναγγελθέν τέλος για τους ημερήσιους επισκέπτες της αρχαίας πόλης απέφερε εκατομμύρια σε έσοδα, αλλά δεν κατάφερε να περιορίσει σημαντικά τον αριθμό των τουριστών, ο οποίος εξακολουθεί να ανέρχεται σε περίπου 13.000 την ημέρα το 2025, σε σύγκριση με 16.676 το 2024.
Με πληθυσμό περίπου 94.000 κατοίκων, το Τρεβίζο εντυπωσίασε τους κριτές μετατρέποντας μια εγκαταλελειμμένη χωματερή σε ηλιακό πάρκο, ανακαινίζοντας το σύστημα καναλιών του για να βελτιώσει την ποιότητα του νερού
Photo: Unsplash
Στην κοιλάδα του Πάδου
«Είμαστε πολύ περήφανοι για την πόλη μας», λέει ο Αλεσάντρο Μανέρα, αναπληρωτής δήμαρχος του Τρεβίζο. «Ήταν μια πρόκληση να αποδείξουμε ότι μια ιταλική πόλη μπορεί να κερδίσει αυτό το βραβείο. Ο στόχος του βραβείου δεν είναι να αναδειχθεί η πιο όμορφη και πράσινη πόλη της Ευρώπης. Πρόκειται για το να δείξουμε ποιος βελτιώνεται».
Από την έναρξη της αποστολής της για βιωσιμότητα πριν από επτά χρόνια, η Τρεβίζο έχει κατασκευάσει χιλιόμετρα νέων ποδηλατοδρόμων για τη μείωση της χρήσης αυτοκινήτων, έχει εφαρμόσει σχολικά προγράμματα ανακύκλωσης και έχει φυτέψει 6.000 επιπλέον δέντρα. Τα δέντρα, λέει ο Μανέρα, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στον δήμο, ο οποίος βρίσκεται στην κοιλάδα του Πάδου, μια φυσική λεκάνη που παγιδεύει τους ρύπους.
Ένα άλλο σημαντικό έργο ήταν ο εκσυγχρονισμός της υποδομής αποχέτευσης του Τρεβίζο, όπου αρχικά μόνο το 27% του πληθυσμού της πόλης ήταν συνδεδεμένο με το παλαιό σύστημα. «Έχουμε ήδη φτάσει το 64% και μέχρι το 10ο έτος θα θέλαμε να φτάσουμε το 80%», λέει ο Μανέρα. «Πρόκειται πραγματικά για μια πράσινη επανάσταση, γιατί όλα αυτά τα οργανικά λύματα κατέληγαν στους ποταμούς μας».
«Σήμερα η ποιότητα του νερού είναι πολύ καλή. Έχουμε πολλές βρύσες, μερικές από τις οποίες είναι διάσημες, όπως η Dei Tre Visi ή η Delle Tette»
Η «Μικρή Βενετία»
Για μια πόλη που περιβάλλεται από νερό, η μεταμόρφωση είναι ζωτικής σημασίας. Συχνά αποκαλούμενη «μικρή Βενετία» από τους ντόπιους, τα κανάλια του Τρεβίζο διασχίζουν το 2.100 ετών κέντρο της πόλης, περνώντας από μπαλκόνια γεμάτα λουλούδια και κλαδιά ιτιών που κρέμονται κατά μήκος των όχθων.
«Αυτή είναι μια πόλη όπου τα κανάλια είναι τα πρωταγωνιστικά στοιχεία», λέει η Ιλάρια Μπάρμπον, ξεναγός στην Treviso Tours. «Η παρουσία του ποταμού Σίλε ήταν ουσιαστική για την προέλευση και την ανάπτυξη του Τρεβίζο. Τα ίδια κανάλια και τα τεράστια τείχη προστάτευαν το Τρεβίζο στις αρχές του 16ου αιώνα».
Προσθέτει ότι το νερό παραμένει κεντρικό στοιχείο της ταυτότητας του Τρεβίζο. «Σήμερα η ποιότητα του νερού είναι πολύ καλή. Έχουμε πολλές βρύσες, μερικές από τις οποίες είναι διάσημες, όπως η Dei Tre Visi ή η Delle Tette. Η Free Aqua είναι μια εφαρμογή που σας επιτρέπει να τις εντοπίσετε για να γεμίσετε το μπουκάλι σας. Ζω έξι χιλιόμετρα μακριά από το Τρεβίζο και η τοπική διοίκηση δίνει αλουμινένια μπουκάλια σε όλα τα παιδιά στο σχολείο – ο στόχος είναι το «μηδέν πλαστικό».
Ενέργεια από νερόμυλο
Το ίδιο νερό τροφοδοτεί από καιρό και τη βιομηχανία του Τρεβίζο. Αρχαίοι νερόμυλοι που χρησιμοποιούνταν για το άλεσμα σιτηρών τον 16ο αιώνα είναι διάσπαρτοι σε όλη την πόλη. Σήμερα, έχουν τεθεί ξανά σε λειτουργία, με έναν από αυτούς να τροφοδοτεί ακόμη και τα φώτα της κεντρικής ιχθυαγοράς του Τρεβίζο.
«Μπορείς να παράγεις ενέργεια από τον μύλο μόνο για αυτό το μέρος, γιατί για ολόκληρη την πόλη θα ήταν αδύνατο» λέει ο Μανέρα. «Αλλά ένα άλλο μεγάλο έργο – ένα έργο 25 εκατομμυρίων ευρώ – είναι η μετατροπή όλων των δημόσιων φωτιστικών της πόλης σε LED. Θα το ολοκληρώσουμε σε έξι με επτά μήνες», λέει, εκτιμώντας ότι αυτό θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση ενέργειας 70%.
Τιραμισού, το απόλυτο αφροδισιακό
Η ίδια προσπάθεια για πιο βιώσιμη διαβίωση εκτείνεται πέρα από τις υποδομές. Η ξεναγός Αναλίσα Ντε Μάρτιν ενθαρρύνει τους ταξιδιώτες να εξερευνήσουν το Τρεβίζο με δύο τροχούς, οργανώνοντας ποδηλατικές εκδρομές κατά μήκος των καναλιών, των ποταμών και της γύρω υπαίθρου, ενώ παράλληλα τους μυεί στην γαστρονομική σκηνή της πόλης.
«Πάντα τελειώνω τις εκδρομές μου με ένα κομμάτι τιραμισού» λέει: «Εδώ εφευρέθηκε».
Σύμφωνα με τον μύθο, το επιδόρπιο με καφέ δημιουργήθηκε το 1800 από μια κυρία που διατηρούσε ένα τοπικό οίκο ανοχής. Το τιραμισού – που μεταφράζεται κυριολεκτικά ως «σήκωσέ με» – λέγεται ότι χρησιμοποιούταν ως αφροδισιακό για τους πελάτες της. Επισκεφθείτε οποιοδήποτε εστιατόριο της πόλης και σίγουρα θα το βρείτε στο μενού.
Photo: Unsplash
Το πικρό, κόκκινο λάχανο
Το Τρεβίζο είναι επίσης γνωστό για την παραγωγή του ραδίκιου – ενός είδους κόκκινου λάχανου που έχει ελαφρώς πικρή γεύση και συχνά συνδυάζεται με τυρί. Οι εκδρομές πραγματοποιούνται κατά μήκος του Radicchio Road, ενός τμήματος του δρόμου γεμάτου με χωράφια ραδίκιου, με αγροκτήματα και παραγωγούς που μπορείτε να σταματήσετε και να επισκεφθείτε.
«Το ραδίκιο χρησιμοποιείται με πολλούς τρόπους εδώ», λέει η Ντε Μάρτιν. «Όχι μόνο ωμό, αλλά και σε ριζότο και ψητό. Το χρησιμοποιούμε επίσης για σάλτσες ζυμαρικών και για να φτιάξουμε τσάτνι για τυρί. Έχουμε ένα κέικ ραδίκιου που ονομάζεται φρεγκόλα και κάποιος έφτιαξε κάποτε ένα τιραμισού ραδίκιου κατά τη διάρκεια του ετήσιου Παγκόσμιου Κυπέλλου Τιραμισού».
Πέρα από τα επιδόρπια και τα λαχανικά, οι καταπράσινοι λόφοι της περιοχής Προσέκο αντανακλούν την ίδια ισορροπία μεταξύ γης, παράδοσης και καινοτομίας. Ο οινοποιός Σάντο Μποτέγκα, ιδρυτής της Bottega Prosecco, λέει ότι η κλιματική αλλαγή αναγκάζει τους παραγωγούς να προσαρμοστούν.
Βιώσιμες μεθόδους αμπελουργίας
«Βιώνουμε πολλά πράγματα», λέει ο Bottega, «από την υπερβολική εξάτμιση του νερού κατά τη διάρκεια των ζεστών καλοκαιριών έως την αύξηση των βροχοπτώσεων και του χαλαζιού κατά τη διάρκεια των ψυχρότερων εποχών, που προκαλούν ζημιά στα αμπέλια».
Λέει ότι η κλιματική αλλαγή έχει σημαντικό αντίκτυπο στην παραγωγή, προσθέτοντας ότι «σε ορισμένους αμπελώνες πέρυσι, χάσαμε το 80% των καλλιεργειών μας. Φέτος θα είναι το 50%».
Σε απάντηση, παραγωγοί όπως ο Βοτέγκα πειραματίζονται με βιώσιμες μεθόδους αμπελουργίας για να μειώσουν το αποτύπωμα άνθρακα τους – όπως τεχνικές πράσινης λίπανσης για την προώθηση της γονιμότητας του εδάφους, ηλιακούς συλλέκτες για ενεργειακή ανεξαρτησία και γεωθερμικό κλιματισμό ως φυσικό έλεγχο του κλίματος. Ίσως αυτό να είναι ένα σημάδι ότι οι πράσινες φιλοδοξίες του Τρεβίζο έχουν εξαπλωθεί πέρα από τα τείχη της πόλης.
Συνολικά, δείχνουν πώς ένας από τους λιγότερο πολυσύχναστους προορισμούς της Ιταλίας διαμορφώνει ένα πράσινο μέλλον, το οποίο βασίζεται στις απλές απολαύσεις του καλού φαγητού και ποτού, του καθαρού νερού και της κοινοτικής δράσης.
*Με στοιχεία από bbc.com | Αρχική Φωτό: Unsplash
Πηγή: in.gr
