Ο μισθοφόρος, έγραψε ο Νικολό Μακιαβέλι, ήταν «άχρηστος και επικίνδυνος». Ήταν «άπιστος, γενναίος μπροστά στους φίλους, δειλός μπροστά στους εχθρούς».
Ένας ιδιωτικός στρατιώτης θα γύριζε και θα έφευγε όταν έρχονταν τα προβλήματα. «Δεν έχουν κανένα άλλο κίνητρο ή λόγο να παραμείνουν στο πεδίο της μάχης παρά ένα ασήμαντο μισθό, ο οποίος δεν είναι αρκετός για να τους κάνει να είναι πρόθυμοι να πεθάνουν για σένα».
Ωστόσο, 500 χρόνια μετά, επισημαίνει ο Economist, η δραστηριότητα των ιδιωτικών στρατιωτικών εταιρειών (Private military companies – PMC), με τη χρήση του σύγχρονου ευφημισμού, ανθεί.
Οι συγκρούσεις φέρνουν δυστυχία, αλλά τροφοδοτούν και τη ζήτηση. Όταν η Gaza Humanitarian Foundation (GHF) προσλήφθηκε για να διανείμει βοήθεια στη Γάζα νωρίτερα φέτος, προσέλαβε την UG Solutions, μια αμερικανική εταιρεία, για να βοηθήσει στην ένοπλη ασφάλεια.
Όταν η Ρωσία χρειάστηκε άνδρες για τον πόλεμο στην Ουκρανία και για επιχειρήσεις στην Αφρική, στράφηκε στην Wagner Group, μια ομάδα που υποστηρίζεται από το Κρεμλίνο και αποτελείται από πρώην μέλη των ρωσικών ειδικών δυνάμεων.
Κολομβιανοί μισθοφόροι είναι μεταξύ αυτών που πολεμούν για την Ουκρανία. Στη Δύση, η αμερικανική κυβέρνηση είναι ο μεγαλύτερος πελάτης των PMCs, λέει ο Ντομινικ Ντόναλντ , αναλυτής που κάποτε εργάστηκε για την Aegis, μια βρετανική εταιρεία ασφαλείας.
Οι μισθοφόροι είναι περιζήτητοι
Ο τομέας της ασφάλειας καλύπτει όλα τα πεδία, από τους χοντρούς ιδιωτικούς φρουρούς σε εμπορικά κέντρα και τους ένοπλους φρουρούς που προσλαμβάνουν εταιρείες σε επικίνδυνα μέρη έως τους μισθοφόρους που πολεμούν σε πολέμους. Πολλοί προέρχονται από την ίδια ομάδα: πρώην στρατιώτες, συχνά από τις ειδικές δυνάμεις. Και όλα τα τμήματα του κλάδου έχουν αναπτυχθεί τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς οι κυβερνήσεις έχουν μειώσει τις ένοπλες δυνάμεις τους και η ιδιωτική ζήτηση έχει αυξηθεί. Τώρα οι εμπιστευτικοί είναι ενθουσιασμένοι με το ενδεχόμενο τέλος του πολέμου στην Ουκρανία, ελπίζοντας ότι η ανοικοδόμηση της χώρας θα είναι εξίσου ευνοϊκή για τις επιχειρήσεις όπως ήταν στο Ιράκ.
Οι αρχές της δεκαετίας του 2000 ήταν μια «πραγματική έκρηξη», λέει ο Τιμ Σπάισερ, πρώην αξιωματικός του βρετανικού στρατού που ίδρυσε τόσο την Aegis όσο και την Sandline International, μια άλλη PMC. Το Ιράκ φιλοξένησε δεκάδες χιλιάδες εργολάβους, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων δεν είχε πολεμικό ρόλο.
Στο τέλος του πολέμου, «καουμπόηδες» έσπευσαν να εισέλθουν, λέει ο υπολοχαγός Σπάισερ. Ωστόσο, σήμερα υπάρχουν έξι μεγάλες εταιρείες ιδιωτικής ασφάλειας με «εταιρικές δομές», που περιλαμβάνουν τμήματα νομικών συμβουλών, συμβάσεων και προσωπικού. Οι εργασίες τύπου PMC αποτελούν μόνο ένα μικρό μέρος της δραστηριότητάς τους. Σε αυτές περιλαμβάνονται η αμερικανική Constellis (η οποία είχε έσοδα 1,4 δισ. δολάρια πέρυσι και απασχολεί πάνω από 12.700 άτομα) και η καναδική GardaWorld (η οποία δραστηριοποιείται σε δεκάδες χώρες).
Ο Ν. Ντόναλντ λέει ότι η αγορά είναι χωρισμένη μεταξύ εταιρειών με καλό κεφάλαιο, που υποστηρίζονται από επιχειρηματικά κεφάλαια και ιδιωτική περιουσία, και πιο επισφαλών εταιρειών που παραμένουν «αδρανείς» μέχρι να εμφανιστεί μια μεγάλη σύμβαση, οπότε συχνά αγοράζονται από μια από τις μεγάλες εταιρείες.
Ο κλάδος είναι «ατομικοποιημένος» και με άλλους τρόπους, λέει ο Σιν ΜακΦέιτ του Εθνικού Πανεπιστημίου Άμυνας στην Ουάσινγκτον, πρώην αλεξιπτωτιστής (ο οποίος, όπως λέει, «δημιούργησε μικρούς στρατούς στην Αφρική για τα συμφέροντα των ΗΠΑ»).
Χωρίζει τις PMC σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με τη γλώσσα στην οποία δίνονται οι διαταγές, καθεμία με τη δική της κουλτούρα: μια αγγλόφωνη ομάδα, κυρίως από την Αμερική, την Ευρώπη και άλλες αγγλόφωνες χώρες, μια ρωσόφωνη ομάδα και μια ισπανόφωνη ομάδα πρώην μελών των ειδικών δυνάμεων από τη Λατινική Αμερική, κυρίως από την Κολομβία, που συχνά έχουν εκπαιδευτεί από τις ελίτ των Αμερικανικών Πράσινων Μπερέ.
Φθηνότεροι από τους στρατιώτες
Με τις κυβερνήσεις να αγωνίζονται να στρατολογήσουν στρατιώτες, οι PMC παρέχουν ένα φθηνό υποκατάστατο, εν μέρει επειδή δεν απαιτούν την ίδια εκπαίδευση, συντάξεις και παροχές. Ο πρώην αξιωματικός του βρετανικού στρατού Τιμ Σπάισερ , λέει ότι οι συνάδελφοί του υπολόγισαν κάποτε ότι ένας Αμερικανός εργολάβος ήταν περίπου επτά φορές φθηνότερος από έναν κανονικό στρατιώτη και ότι ένας Βρετανός μισθοφόρος ήταν δέκα φορές φθηνότερος. Οι Κολομβιανοί μαχητές είναι επίσης μια ευκαιρία. «Κοστίζουν περίπου το ένα τέταρτο της τιμής που είχα εγώ όταν ήμουν στον κλάδο», λέει ο κ. ΜακΦέιτ .
Για όσους προσλαμβάνονται, όμως, η αμοιβή μπορεί να φαίνεται ελκυστική. Οι Κολομβιανοί μισθοφόροι κερδίζουν πολύ περισσότερα από ό,τι θα κέρδιζαν στην κρατική υπηρεσία και συχνά ζουν σε πιο άνετες συνθήκες. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι Ρώσοι μισθοφόροι στην Ουκρανία πληρώνονταν κάποτε διπλάσια από τους κανονικούς στρατιώτες. Αλλά τα χρήματα δεν είναι το μόνο κίνητρο.
«Πολλοί από τους τύπους που γνώρισα στον κλάδο δεν μπήκαν επειδή τα χρήματα ήταν καλά, αλλά επειδή μπορείς να έχεις τον έλεγχο της ζωής σου», λέει ο κ. ΜακΦέιτ . «Μπορείς πραγματικά να αρνηθείς μια αποστολή. Και αυτό ήταν πολύ ελκυστικό».
Οι ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες συνήθως δεν εμπλέκονται σε σοβαρές μάχες. Ωστόσο, την τελευταία δεκαετία περίπου, όλο και περισσότερες προσφέρουν αυτό που ο Ουρλιχ Πέτερσον του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ αποκαλεί «λύσεις μάχης».
Σύμφωνα με τον ίδιο, σε κάποια φάση υπήρχαν περισσότεροι από 50.000 ιδιώτες που επιχειρούσαν στην Ουκρανία, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν χαμηλής ειδίκευσης και ανήκαν στη ρωσική πλευρά, κυρίως για να αποφευχθεί η ανάγκη για επίσημη στρατολόγηση.
Οι μισθοφόροι του Ζελένσκι
Όπως αναφέρει ο Economist, πολλοί πιστεύουν ότι ο κλάδος αυτός είναι έτοιμος για ένα νέο κύμα επέκτασης. «Πιστεύω ότι θα υπάρξει μια νέα άνθηση», λέει ο ο υπολοχαγός Σπάισερ. «Πιστεύω ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε στην ανοικοδόμηση του Ιράκ θα μεγεθυνθούν σε μεγάλο βαθμό στην Ουκρανία».
Για να καλυφθεί η ζήτηση, είναι πιθανό να υπάρχει έτοιμη προσφορά ανθρώπινου δυναμικού. Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα δημιουργήσει χιλιάδες σκληραγωγημένους στρατιώτες με γνώσεις στην τελευταία τεχνολογία, όπως τα drone κρούσης.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, πρόεδρος της Ουκρανίας, δήλωσε ότι η χώρα του εξετάζει το ενδεχόμενο να ιδρύσει τις δικές της ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες. Πολλοί ελίτ Αμερικανοί στρατιώτες μόλις βγαίνουν από την «ανάπαυση και ανάρρωση» μετά την πτώση της Καμπούλ το 2021, λέει ένα άτομο που ασχολείται με τον τομέα. Είναι έτοιμοι για την επιθετική εκστρατεία των ΗΠΑ κατά των καρτέλ ναρκωτικών της Λατινικής Αμερικής, για παράδειγμα, ή για την προστασία της εξόρυξης κρίσιμων ορυκτών σε ευάλωτα κράτη.
Πηγή: in.gr
