Στην ικανότητα της Τουρκίας να μετατρέπει τις σχέσεις της που από κάποιους αρχικά θεωρούνταν μειονέκτημα σε διαπραγματευτικό πλεονέκτημα που αναδεικνύει το ρόλο της ως διαμεσολαβητή και περιφερειακή δύναμη αναφέρεται το Reuters, με αφορμή την κατάσταση στη Μέση Ανατολή και στη Γάζα.
Στο άρθρο του με τίτλο «ο Ερντογάν μετατρέπει τη συμφωνία του Τραμπ για τη Γάζα σε παιχνίδι εξουσίας για την Τουρκία» το Reuters επισημαίνει ότι οι δεσμοί της Τουρκίας με τη Χαμάς, που κάποτε αποτελούσαν μειονέκτημα για την Ουάσιγκτον, έχουν μετατραπεί σε γεωπολιτικό πλεονέκτημα. Πείθοντας τη Χαμάς να αποδεχτεί τη συμφωνία του Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα, η Άγκυρα επανεπιβεβαιώθηκε στη σκακιέρα της Μέσης Ανατολής, προς απογοήτευση του Ισραήλ και των Αράβων αντιπάλων της.
Η υποχώρηση της Χαμάς στην Τουρκία
Όπως παρατηρεί το άρθρο αρχικά αντιστεκόμενη στο τελεσίγραφο του προέδρου των ΗΠΑ – απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων ή συνέχιση της καταστροφής – οι ηγέτες της Χαμάς υποχώρησαν μόνο όταν η Τουρκία, μια χώρα που θεωρούν πολιτικό προστάτη, τους προέτρεψε να συμφωνήσουν με το αμερικανικό σχέδιο.
Και επισημαίνει ότι δύο περιφερειακές πηγές και δύο αξιωματούχοι της Χαμάς δήλωσαν στο Reuters ότι το μήνυμα της Άγκυρας ήταν σαφές: Ήρθε η ώρα να αποδεχτούμε.
Στην προσπάθεια της Τουρκίας να λειτουργήσει ως μεσολαβητής σε περιοχές όπου υπάρχει κρίση, καθώς και πολεμικές συρράξεις αναφέρονται και ελληνικές διπλωματικές πηγές, που αναγνωρίζουν μιλώντας στο in την προσπάθεια της Άγκυρας να αναβαθμίσει την θέση της στα διπλωματικά τραπέζια.
Οι ύμνοι Τραμπ στον Ερντογάν
Το άρθρο του Reuters αναφέρεται και στους ύμνους του Τραμπ προς τον Ερντογάν, σημειώνοντας τις δηλώσεις του αμερικανού προέδρου πως «αυτός ο κύριος από ένα μέρος που ονομάζεται Τουρκία είναι ένας από τους πιο ισχυρούς στον κόσμο», οι οποίες έλαβαν χώρα αφού η παλαιστινιακή μαχητική ομάδα συμφώνησε σε ένα σχέδιο κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις Τραμπ άλλωστε ο Ερντογάν είναι είναι ένας αξιόπιστος σύμμαχος, καθώς είναι πάντα εκεί όταν τον χρειάζεται.
Η υπογραφή του Ερντογάν στη συμφωνία για τη Γάζα ενίσχυσε την προσπάθεια της Τουρκίας για κεντρικό ρόλο στη Μέση Ανατολή, ένα καθεστώς που ο Ερντογάν επιδιώκει ολοένα και περισσότερο να ανακτήσει, συχνά επικαλούμενος δεσμούς και ηγεσία της οθωμανικής εποχής, σημειώνει το Reuters.
Η Τουρκία επιδιώκει οφέλη μετά τη Γάζα
Και όπως αναφέρει το άρθρο μετά τη συμφωνία, η Τουρκία επιδιώκει να αποκομίσει οφέλη, συμπεριλαμβανομένων των διμερών ζητημάτων με τις ΗΠΑ, επικαλούμενο πηγές.
Όπως αναφέρεται στο ίδιο άρθρο ο Σινάν Ουλγκέν, διευθυντής του think tank EDAM με έδρα την Κωνσταντινούπολη και ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Europe, δήλωσε ότι η επιτυχία της Άγκυρας στην αποδοχή της συμφωνίας του Τραμπ για τη Γάζα από τη Χαμάς της έχει δώσει νέα διπλωματική ισχύ στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
Η Τουρκία, κατά τον Ουλγκέν είναι πιθανό να χρησιμοποιήσει την ανανεωμένη καλή της θέληση στην Ουάσιγκτον για να πιέσει για πρόοδο στις καθυστερημένες πωλήσεις μαχητικών αεροσκαφών F-35, για χαλάρωση των κυρώσεων των ΗΠΑ και για βοήθεια των ΗΠΑ στην προώθηση των στόχων ασφαλείας της Τουρκίας στη γειτονική Συρία.
«Εάν αυτές οι επαινετικές δηλώσεις του Τραμπ μεταφραστούν σε διαρκή καλή θέληση, η Άγκυρα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτή τη δυναμική για να επιλύσει ορισμένες από τις μακροχρόνιες διαφωνίες», δήλωσε ο ίδιος στο Reuters.
Το άρθρο επισημαίνει πως η διπλωματική αναπροσαρμογή μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον, σύμφωνα με αξιωματούχους, ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ερντογάν στον Λευκό Οίκο τον Σεπτέμβριο, την πρώτη του εδώ και έξι χρόνια.
Μία συνάντηση η οποία όπως υπενθυμίζεται επικεντρώθηκε σε ανεπίλυτα σημεία ανάφλεξης, συμπεριλαμβανομένης της πίεσης της Τουρκίας για άρση των κυρώσεων των ΗΠΑ που επιβλήθηκαν το 2020 για την αγορά ρωσικών πυραυλικών συστημάτων S-400, μια κίνηση που εξόργισε την Ουάσινγκτον και οδήγησε επίσης στην απομάκρυνσή της από το πρόγραμμα F-35.
Ενώ όπως τονίζεται στα βασικά θέματα ήταν και η Συρία, καθώς η Τουρκία θέλει να πιέσει τις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ Κουρδικές Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) να ενσωματωθούν στον συριακό στρατό. Η Άγκυρα θεωρεί τις SDF ως απειλή λόγω των δεσμών τους με το PKK, το οποίο η Τουρκία χαρακτηρίζει τρομοκρατική ομάδα.
Η Τουρκία κερδίζει έδαφος
Με την πίεση σύμφωνα με το Reuters να φαίνεται να κερδίζει έδαφος. Ο διοικητής των SDF, Μαζλούμ Αμπντί, επιβεβαίωσε έναν μηχανισμό για τη ενοποίηση με τον συριακό στρατό, ένα αποτέλεσμα που η Τουρκία θεωρεί στρατηγική νίκη.
Κατά το Reuters η συμφωνία για τη Γάζα έρχεται να ενισχύσει και αυτή το τουρκικό κύρος. Ο Τραμπ επαίνεσε τον Ερντογάν για τη φιλοξενία συνομιλιών Ρωσίας-Ουκρανίας νωρίτερα φέτος, και η επιρροή της Άγκυρας αυξήθηκε μετά την πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία το 2024, όπου η Τουρκία υποστήριξε τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης. Η φιλοδοξία της Τουρκίας να ανακτήσει έναν κυρίαρχο ρόλο στη Μέση Ανατολή θυμίζει σε ορισμένους σκεπτικιστές την κληρονομιά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, η οποία κάποτε κυβερνούσε μεγάλο μέρος της περιοχής. Η κατάρρευσή της πριν από έναν αιώνα άφησε τη σύγχρονη Τουρκία εσωστρεφή καθώς έχτιζε μια κοσμική δημοκρατία και κάπως αποκλεισμένη από την περιφερειακή διπλωματία.
Το Reuters τονίζει την ίδια στιγμή πως ενώ τα αραβικά κράτη συμμερίζονται το συμφέρον τους με την Τουρκία για τον τερματισμό του πολέμου, σύμφωνα με το Λιβανέζο αναλυτής Σαρκίς Ναούμ, ο μεγαλύτερος ρόλος που δόθηκε στην Άγκυρα τους προκαλεί ανησυχία υπενθυμίζοντας την ιστορία της οθωμανικής αυτοκρατορικής κυριαρχίας σε πολλές χώρες της περιοχής.
Το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας και η υπηρεσία πληροφοριών MIT δεν απάντησαν σε αιτήματα του Reuters για σχολιασμό. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό.
Για τη Χαμάς, η κύρια ανησυχία ήταν ότι το Ισραήλ μπορεί να αθετήσει τη συμφωνία και να επαναλάβει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Η βαθιά δυσπιστία σχεδόν εκτροχίασε τη διαδικασία, ανέφεραν περιφερειακές πηγές.
Η μόνη πραγματική εγγύηση
«Η μόνη πραγματική εγγύηση», δήλωσε στο Reuters ένας ανώτερος αξιωματούχος της Χαμάς, «προήλθε από τέσσερα μέρη: την Τουρκία, το Κατάρ, την Αίγυπτο και τους Αμερικανούς. Ο Τραμπ έδωσε προσωπικά τον λόγο του. Το μήνυμα των ΗΠΑ ήταν: «απελευθερώστε τους ομήρους, παραδώστε τις σορούς και εγγυώμαι ότι δεν θα υπάρξει επιστροφή στον πόλεμο».
Το άρθρο επισημαίνει πως αρχικά το Ισραήλ έθεσε βέτο στη συμμετοχή της Τουρκίας στις συνομιλίες ωστόσο ο Τραμπ παρενέβη, πιέζοντας το Τελ Αβίβ να επιτρέψει τη συμμετοχή της Άγκυρας, δήλωσαν δύο διπλωμάτες.
Σημειώνεται ότι δεν υπήρξε άμεσο σχόλιο από το υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ.
Συνεχίζοντας το άρθρο αναφέρεται σε δήλωση ανώτερου αξιωματούχου της Χαμάς κατά την οποία οι στρατιωτικοί ηγέτες της Γάζας δέχτηκαν την εκεχειρία όχι ως παράδοση, αλλά υπό την συντριπτική πίεση της αδιάκοπης διαμεσολάβησης, μιας καταρρέουσας ανθρωπιστικής κατάστασης και ενός κουρασμένου από τον πόλεμο κοινού.
Η συμφωνία εξασφάλισε την απελευθέρωση Ισραηλινών ομήρων που κρατήθηκαν κατά τη διάρκεια της επίθεσης της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, η οποία σκότωσε 1.200 ανθρώπους και πυροδότησε μια ισραηλινή επίθεση που έκτοτε έχει αφήσει πάνω από 67.000 νεκρούς Παλαιστίνιους, σύμφωνα με τις υγειονομικές αρχές της Γάζας.
Η συμφωνία για τη Γάζα
Το αν η συμφωνία για τη Γάζα θα ανοίξει τελικά τον δρόμο προς ένα παλαιστινιακό κράτος παραμένει ασαφές υπογραμμίζει το Reuters υπενθυμίζοντας πως η Τουρκία και αραβικά κράτη, συμπεριλαμβανομένου του Κατάρ και της Αιγύπτου, λένε ότι το σχέδιο δεν έχει οδικό χάρτη προς μια λύση δύο κρατών, ένα ιστορικό παλαιστινιακό αίτημα.
Και καταλήγει με την δήλωση Ερντογάν σε ερώτηση για μια πιθανή ανάπτυξη τουρκικών στρατευμάτων στη Γάζα σε ένα μεταπολεμικό σενάριο και τρόπους διασφάλισης της ασφάλειας του θύλακα, στις 8 Οκτωβρίου στην οποία ο τούρκος πρόεδρος ανέφερε ότι οι συνομιλίες για την κατάπαυση του πυρός ήταν κρίσιμες για τη λεπτομερή συζήτηση του ζητήματος, αλλά η προτεραιότητα ήταν η επίτευξη πλήρους κατάπαυσης του πυρός, η παροχή βοήθειας και η ανοικοδόμηση της Γάζας.
Πηγή: in.gr
