Ο συγγραφέας Μάριος Χάκκας τον περιέγραφε ως τον άνθρωπο με τη φραντζόλα υπό μάλης, που την πρώτη ημέρα της δικτατορίας έτρεχε σπίτι να ταΐσει το ψαράκι του, γιατί «για τ’ άλλα τα σοβαρά και μεγάλα, δεν είχε δύναμη». Ο Μανόλης Αναγνωστάκης ως «ανώνυμο ανθρωπάκο μέσα στο πλήθος», που δεν χειροκροτεί και δεν χειροκροτείται. Ο Πάνος Τζαβέλλας τον άφησε στην ιστορία ως «κυρ Παντελή». Για τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, ο «νοικοκυραίος» δεν ήταν νοικοκύρης: κουβαλώντας μεταφορικά το στίγμα εκείνου που συμβιβάστηκε, περνώντας τη ζωή του χωρίς να νοιάζεται τι συμβαίνει έξω από τον προαύλιο χώρο του σπιτιού του (σε μια περίοδο που όλοι πίστευαν πως κάπως είχαν συμβάλει στην πτώση του καθεστώτος), ο «νοικοκυραίος» εξελίχθηκε στον αδιάφορο ψηφοφόρο, σε αυτόν που καθορίζει τη στάση του πίσω από το παραβάν με βάση το προσωπικό συμφέρον, μακριά από τα μπλεξίματα που φέρνουν οι προοδευτικές αλλαγές.
Την δεκαετία του ’80, η κοινωνική κινητικότητα δεν αφορούσε μόνο τους καθαρόαιμους αριστερούς – ο Ανδρέας Παπανδρέου κέρδισε τις εκλογές απευθυνόμενος σε αυτόν που ο Γιάννης Δαλιανίδης έβαλε αργότερα στις τηλεοπτικές οθόνες ως «μικρομεσαίο». Ως γονιός, μπορεί να ήταν πιο συντηρητικός από τα παιδιά του, όμως άνοιξε τις πόρτες στην εποχή του, ξεπερνώντας το προφίλ του αμέτοχου που του είχε αποδοθεί. Μετά το ευρώ, οι πολιτικοί αρχηγοί, απευθύνονταν πια στη «μεσαία τάξη» και ο «νοικοκυραίος» δεν ήταν απλώς μια εκλογική δεξαμενή – ήταν πολύτιμος σύμμαχος, ίσως ο πιο καθοριστικός. Για κάποιους, ήταν μέρος του προβλήματος που οδήγησε στην κρίση χρέους το 2010, όμως εκείνη ακριβώς τη δεκαετή περίοδο, όταν κάθε μέτρο λιτότητας απευθυνόταν σε εκείνον (ανεξαρτήτως του τι είχε ψηφίσει), το αφήγημα του «νοικοκυραίου» άλλαξε και πάλι: στο πρόσωπό του, περιγράφηκε «η Ελλάδα που ξυπνάει νωρίς», η «σιωπηλή πλειοψηφία». Από φίλους, αλλά και από παραδοσιακούς αντιπάλους: «Κάθε φορά που αποφασίζετε μέτρα τα φορτώνετε όλα στον ταλαιπωρημένο πολίτη. Για αυτό υπάρχει οργή. Και δεν είναι η οργή των μπαχαλάκηδων. Είναι η οργή των νοικοκυραίων. Αυτή την οργή να φοβάστε», έλεγε ο Αλέξης Τσίπρας, ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης το 2021.
Επιστροφή στον πυρήνα
Η συζήτηση που ξεκίνησε μετά την απόφαση της κυβέρνησης να δώσει στο υπουργείο Αμυνας την ευθύνη της «προστασίας και της σωστής λειτουργίας» του μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη, καθώς και οι πολλές ερμηνείες ως προς τον βαθμό εμπλοκής των Ενόπλων Δυνάμεων, οδήγησαν το Μέγαρο Μαξίμου στο να ανασύρει τον πιο κλασικό χαρακτηρισμό από τον συρτάρι. Οι σύγχρονες έννοιες έμειναν στην άκρη: οι «υγιείς επιδιώξεις των νοικοκυραίων» σήμαναν την κυβερνητική επιστροφή στον πυρήνα των ψηφοφόρων της ΝΔ, χωρίς αυτό να σημαίνει πως τα στελέχη δεν απευθύνονται ταυτόχρονα σε ένα ευρύτερο ακροατήριο. Δύο χιλιόμετρα μακριά από την Αμαλίας, στο Πεδίον του Αρεως, βουλευτές από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ στέκονταν μπροστά στο άγαλμα-σύμβολο του Προμηθέα, αφιερωμένο στον μικρομεσαίο επιχειρηματία από τη συνδικαλιστική του εκπροσώπηση.
Οσο η κοινωνία αλλάζει, ο «νοικοκυραίος» αλλάζει μαζί της. Και έχει μια μοναδική ιδιότητα: κάθε πολιτική δύναμη που τον ψάχνει, είτε το ομολογεί είτε όχι, τον ορίζει διαφορετικά. Εκείνοι που (λένε ότι) δεν αναζητούν τη στήριξή του έχουν μείνει αποκλειστικά στην εικόνα του «κυρ Παντελή». Δεν είναι όμως μόνο αυτή που, πενήντα χρόνια μετά τους στίχους του Τζαβέλλα, περιγράφει το ετερόκλητο μείγμα που συναντάται στον μεσαίο χώρο.
Πηγή: tanea.gr
