Οι θάνατοι από υπερβολική δόση (overdose) συνέχισαν να αυξάνονται σε ορισμένες κοινότητες των ΗΠΑ, ακόμη και όταν μειώθηκαν σε εθνικό επίπεδο το 2024, σύμφωνα με μια αποκλειστική ανάλυση δεδομένων της Guardian, η οποία διαπίστωσε μεγάλες γεωγραφικές διαφορές στους θανάτους που συνδέονται με την κρίση της δημόσιας υγείας.
Εθνική μείωση, τοπική αύξηση
Η αποκάλυψη αυτή έρχεται λίγους μήνες μετά την ανακοίνωση από τους υπεύθυνους δημόσιας υγείας της μείωσης κατά 27% των θανάτων από υπερβολική δόση, ένα επίτευγμα που το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) απέδωσε σε παράγοντες όπως η διευρυμένη πρόσβαση στο φάρμακο ναλοξόνη για την αντιμετώπιση της υπερβολικής δόσης και η θεραπεία της χρήσης ουσιών, καθώς και οι αλλαγές στην προμήθεια ναρκωτικών.
«Αυτή η μείωση υποδηλώνει ότι σώζονται περισσότερες από 81 ζωές κάθε μέρα», δήλωσε το CDC σε δελτίο τύπου.
Ωστόσο, η πτωτική τάση άρχισε να αντιστρέφεται σε επτά πολιτείες, ανάμεσά τους η Αριζόνα, το Ντελαγουέρ, η Χαβάη, η Μινεσότα, το Νέο Μεξικό και η Ουάσιγκτον. Οι ειδικοί δεν έχουν καταλήξει σε σαφή εξήγηση για το αν η μείωση θα συνεχιστεί μακροπρόθεσμα.
«Μπορείτε να μιλήσετε με πέντε διαφορετικούς ειδικούς και θα λάβετε πέντε διαφορετικές εξηγήσεις για το γιατί μειώνονται οι θάνατοι. Κανείς δεν ξέρει πραγματικά», δήλωσε ο Andrew Kolodny, ιατρικός διευθυντής του συνεργατικού προγράμματος έρευνας για τα οπιοειδή στο Πανεπιστήμιο Brandeis.
Το ποσοστό θανάτων από υπερβολική δόση ναρκωτικών είναι το συνολικό ποσοστό των τελευταίων 12 μηνών από τον Δεκέμβριο του 2024
Πηγή: Guardian
Γεωγραφικές διαφορές και παράγοντες κινδύνου
Η Guardian ανέλυσε δεδομένα από το CDC σχετικά με τους θανάτους από υπερδοσολογία, δεδομένα του Γραφείου Απογραφής των ΗΠΑ για τον πληθυσμό, τη φτώχεια, το Medicaid και τα ποσοστά ανασφάλιστων, καθώς και στοιχεία για κατασχέσεις ναρκωτικών και ασθενείς σε θεραπεία για χρήση ουσιών από τη Millennium Health.
Η ανάλυση αποκάλυψε ότι, ενώ οι υπερβολικές δόσεις μειώθηκαν εθνικά μεταξύ Αυγούστου 2023 και Δεκεμβρίου 2024, σε ορισμένες κομητείες σημειώθηκε αύξηση έως 120%.
Στην κομητεία Κατούζα της Τζόρτζια, για παράδειγμα, οι θάνατοι αυξήθηκαν κατά 120% από την εθνική κορύφωση, ενώ στην κομητεία Ντόγκερτι της ίδιας πολιτείας σημειώθηκε μείωση κατά 74%.
Οι τοπικές διαφορές δείχνουν ότι τα στατιστικά κές κρύβουν πολύπλοκες, τοπικά εστιασμένες τάσεις.
Η υπερβολική δόση η κύρια αιτία θανάτου για τους Αμερικανούς ηλικίας 18-44 ετών και θα κατατάσσονταν στις δέκα κύριες αιτίες θανάτου συνολικά αν δεν είχαν ομαδοποιηθεί με άλλους θανάτους από ατυχήματα.
Το 2024, πάνω από 80.000 Αμερικανοί έχασαν τη ζωή τους από υπερβολική δόση — περισσότερες από δύο φορές τις θανάτους από τροχαία ατυχήματα και σχεδόν τρεις φορές τον Covid-19.
Philadelphia-Pennsylvania for Fentanyl. 🤐☠ pic.twitter.com/jgHHgEc5yK
— Anonymous (@AnonymusNews_) September 10, 2023
Φαιντανύλη και συνθετικά οπιοειδή
Η φαιντανύλη (fentanyl) αντικατέστησε σε μεγάλο βαθμό την ηρωίνη, κυρίως στην ανατολική και σταδιακά στη δυτική πλευρά των ΗΠΑ, προκαλώντας αύξηση των θανάτων.
Η Guardian διαπίστωσε ότι οι κορυφές των θανάτων συνδέονται στενά με την επικράτηση της φαιντανύλης, η οποία το 2023 εντοπίστηκε σε κατασχέσεις ναρκωτικών σε 28 πολιτείες.
Η αυξημένη συνταγογράφηση οπιοειδών από τη δεκαετία του 1990, ειδικά σε πολιτείες όπως η Δυτική Βιρτζίνια, οδήγησε σε εκτεταμένο εθισμό.
Οι αυστηρότεροι περιορισμοί συνταγογράφησης στη δεκαετία του 2010 ώθησαν πολλούς σε παράνομα οπιοειδή και τελικά στη φαιντανύλη, φθηνότερη και πολύ πιο ισχυρή.
Η μεθαμφεταμίνη εμφανίζεται επίσης σε αυξημένα ποσοστά θανάτων σε πολιτείες όπως το Οχάιο, η Ουάσιγκτον και το Όρεγκον, ενώ σε ορισμένες περιοχές οι χρήστες συνδυάζουν φαιντανύλη με διεγερτικά, γεγονός που περιπλέκει την πρόληψη και τη θεραπεία.
Η ναλοξόνη και η πρόληψη
Η ναλοξόνη (naloxone) έχει αναγνωριστεί ως βασικό εργαλείο για την αντιμετώπιση του overdose.
Αναστρέφει την υπερδοσολογία εμποδίζοντας τους υποδοχείς οπιοειδών στον εγκέφαλο.
Ωστόσο, η ανάγκη για τη ναλοξόνη δείχνει τη σοβαρότητα της κρίσης: κάθε υπερδοσολογία σημαίνει ότι το άτομο βρίσκεται ήδη στο χείλος του θανάτου.
Η θεραπεία της χρήσης ουσιών είναι κρίσιμη για μακροπρόθεσμη πρόληψη, καθώς πολλοί χρήστες αυτοθεραπεύονται για ψυχικές διαταραχές, όπως κατάθλιψη ή PTSD.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η αντιμετώπιση της κρίσης δεν μπορεί να περιοριστεί στη διάσωση ζωών μόνο με ναλοξόνη.
Naloxone, commonly known by the brand name Narcan, is a medication that can reverse an opioid overdose from a prescription opioid, heroin, fentanyl, and other highly potent synthetic opioids. https://t.co/8v4bItZhQs pic.twitter.com/SeFl4F52VP
— Partnership for Success Coalition (@PFSC2021) October 13, 2025
Προκλήσεις στην παρακολούθηση δεδομένων στις ΗΠΑ
Το CDC παρέχει δεδομένα με καθυστέρηση 12 μηνών, χωρίς λεπτομέρειες για πολλαπλά ναρκωτικά ή ειδικές ομάδες.
Η DEA συλλέγει στοιχεία για την προσφορά ναρκωτικών αλλά δεν δημοσιεύει λεπτομέρειες για την καθαρότητα, καθιστώντας δύσκολη την ανάλυση των τάσεων σε πραγματικό χρόνο.
Σε περιοχές όπως η κομητεία Κουκ του Ιλινόις, η έγκαιρη συλλογή τοξικολογικών στοιχείων επέτρεψε καλύτερη παρακολούθηση, ενώ σε πολλές άλλες κομητείες οι αρχές δεν γνωρίζουν καν την αιτία της αύξησης των θανάτων.
Αυτό περιορίζει την αποτελεσματικότητα των τοπικών παρεμβάσεων.
Προληπτικά μέτρα και εστιασμένες στρατηγικές
Η Guardian αναδεικνύει ότι η αντιμετώπιση απαιτεί συντονισμένες παρεμβάσεις: πρόσβαση στη ναλοξόνη, παρακολούθηση της προμήθειας ναρκωτικών, θεραπεία για χρήση ουσιών και ψυχική υγεία.
Η έλλειψη συντονισμένης δράσης οδηγεί σε ανομοιομορφία και ασταθή αποτελέσματα.
Πολλές πολιτείες αντιμετωπίζουν ειδικές προκλήσεις, όπως εγγύτητα σε διαδρομές διακίνησης ναρκωτικών, συνδυασμούς φαιντανύλης με διεγερτικά και έλλειψη τοπικών δεδομένων.
Στην κομητεία Θέρστον της Ουάσιγκτον, η περιορισμένη πρόσβαση σε πόρους για θεραπεία με βάση τα οπιοειδή δυσχεραίνει την αντιμετώπιση των υπερβολικών δόσεων με μεθαμφεταμίνη.
Η κρίση ως ζήτημα εθισμού
Οι ειδικοί τονίζουν ότι η κρίση των οπιοειδών πρέπει να αντιμετωπιστεί ως κρίση εθισμού και όχι μόνο ως αύξηση θανάτων.
Ο Kolodny επισημαίνει ότι οι περισσότεροι θάνατοι αφορούν άτομα με χρόνια προβλήματα εθισμού, όχι περιστασιακούς χρήστες.
Η εμπειρία από την κρίση του AIDS δείχνει ότι η εστίαση στις αιτίες, όχι μόνο στις συνέπειες, είναι πιο αποτελεσματική.
Παραδείγματα όπως το Σικάγο δείχνουν ότι η συγκέντρωση πόρων και η έγκαιρη παρακολούθηση δεδομένων μπορούν να εντοπίσουν αιχμές υπερδοσολογίας και να υποστηρίξουν την πρόληψη.
Σε συνεργασία με πανεπιστήμια, οι τοπικές αρχές εφαρμόζουν στρατηγικές «διαχείρισης έκτακτων καταστάσεων», όπου οι ασθενείς ανταμείβονται για αποχή από ναρκωτικά.
Πηγή: in.gr
