Του Τάσου Δασόπουλου
Με την κατ’ αρχήν έγκριση της 6ης δόσης, ύψους 2,1 δισ. ευρώ (2,44 δισ. ευρώ με την προχρηματοδότηση) που ήρθε χθες από τις Βρυξέλλες μετά από την εκπλήρωση 39 οροσήμων και στόχων, το ελληνικό πρόγραμμα μπαίνει κυριολεκτικά στην τελική ευθεία για την υλοποίηση επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων μέσα στους επόμενους 10,5 μήνες.
Το μεγάλο πρόβλημα πριν φτάσουμε στο σημείο κατά το οποίο θα αρχίσουμε να διεκδικούμε τις τελευταίες τρεις δόσεις του προγράμματος, είναι πως θα πρέπει να γίνει ένα αποφασιστικό, αλλά και ουσιαστικό ξεκαθάρισμα, των έργων που θα ολοκληρωθούν με χρηματοδότηση από το ΤΑΑ και ποια θα μεταφερθούν για να ολοκληρωθούν με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2021 – 2027.
Το χειρότερο είναι ότι μέσα στα έργα στα οποία Αθήνα και Βρυξέλλες καταγράφουν καθυστέρηση στην υλοποίηση ή αστοχίες που μπορούν να κοστίσουν την απώλεια κοινοτικών πόρων, είναι πολλά και “κομβικά” για το ελληνικό πρόγραμμα. Συγκεκριμένα, καταγράφονται καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση του κύκλου του δημοφιλούς προγράμματος “Εξοικονομώ”, της ανακαίνισης των 81 νοσοκομείων και της κατασκευής των 156 κέντρων υγείας, του σχεδίου για ψηφιακό μετασχηματισμό του ΟΣΕ, του ΒΟΑΚ (στο κομμάτι που αφορά την χρηματοδότηση του έργου από πόρους του ΤΑΑ), της κατασκευής εγκαταστάσεων σύλληψης και αποθήκευσης ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα. Όλα αυτά τα έργα θα πρέπει να επανεξεταστούν στο σύνολο ή εν μέρει, καθώς η ολοκλήρωση του προγράμματος δεν αφορά μόνο την απορρόφηση πόρων. Θα πρέπει το ελληνικό κράτος , να πιστοποιήσει την καλή λειτουργία και χρήση των έργων που θα παραλάβει και να γίνει δειγματοληπτικός έλεγχος και από τις Βρυξέλλες.
Ένα κρίσιμο στοιχείο για την Ελλάδα, η οποία βρίσκεται στις πρώτες θέσεις των κρατών μελών της Ε.Ε. σε ό,τι αφορά την απορρόφηση πόρων του ΤΑΑ, είναι ότι θα πρέπει να τηρηθούν και οι ποσοστώσεις του προγράμματος. Θα πρέπει δηλαδή το αποτέλεσμα να επιβεβαιώνει το αρχικό πρόγραμμα που συμφωνήθηκε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τούτο ειδικά για τους τομείς της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης της χώρας, τα οποία αποτελούσαν από την αρχή τους πιο κρίσιμους τομείς του ΤΑΑ. Η Ελλάδα έχει πλέον άλλες 15 ημέρες να κάνει τις ορθές επιλογές.
Η ροή των δόσεων
Παράλληλα θα πρέπει να συνεχιστεί κανονικά και η ροή των δόσεων από το ΤΑΑ. Αυτό σημαίνει ότι:
– Μέχρι και τα μέσα Δεκεμβρίου, θα πρέπει να γίνει το έβδομο διπλό αίτημα για συνολικά 3,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1,7 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 1,8 δισ. ευρώ δάνεια. Για την εκταμίευση αυτών των ποσών πρέπει να καλυφθούν 23 ορόσημα για τις επιχορηγήσεις και 5 ορόσημα για τα δάνεια.
– Το αίτημα για την 8η δόση αναμένεται μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026. Αφορά συνολικά 1,87 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 1,5 δισ. ευρώ είναι επιχορηγήσεις και 370 εκατ. ευρώ δάνεια. Η εκταμίευση της δόσης προϋποθέτει την ολοκλήρωση 30 ορόσημών.
-Το ένατο και τελευταίο αίτημα πληρωμής θα πρέπει να έχει υποβληθεί έως το τέλος Αυγούστου του 2026 και θα εκταμιεύσει συνολικά 5,4 δισ. ευρώ, από τα οποία 3 δισ. ευρώ θα είναι επιχορηγήσεις και 2,4 δισ. ευρώ δάνεια. Το αίτημα αυτό θα απαιτήσει ούτε λίγο ούτε πολύ την εκπλήρωση συνολικά 130 ορόσημων και στόχων του ελληνικού προγράμματος.
Η υλοποίηση των έργων
Ωστόσο, η υλοποίηση οροσήμων και η ομαλή ροή των δόσεων είναι μόνο η μισή από τη δουλειά που θα πρέπει να γίνει από το ΥΠΕΘΟ, αλλά και τα υπόλοιπα υπουργεία τα οποία υλοποιούν έργα, με χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης.
Το ίδιο σημαντική, αν όχι σημαντικότερη, είναι η υλοποίηση του φυσικού αντικειμένου των επενδύσεων, συνολικού προϋπολογισμού 18,2 δισ. ευρώ, αλλά και των ιδιωτικών επενδύσεων που θα χρηματοδοτηθούν με τα 17,8 δισ. των δανείων που έχει εξασφαλίσει η Ελλάδα.
Πηγή: capital.gr
