Έσπασε ταμπού 400 ετών – Η πρώτη γυναίκα που «κατέβηκε» την Cuesta de los Danzadores με ξυλοπόδαρα

Η μικρή κοινότητα του Anguiano, στην ισπανική περιοχή της Λα Ριόχα, έγινε γνωστή σε όλη την Ισπανία όταν πριν από λίγες μέρες η 14χρονη Αντριάνα έγινε η πρώτη γυναίκα που συμμετείχε στην πιο διάσημη και θεαματική παράδοση του χωριού: την κάθοδο των χορευτών με ξυλοπόδαρα («La Bajada de los Danzadores»). Πρόκειται για ένα έθιμο ηλικίας τετρακοσίων ετών, το οποίο έως σήμερα τελούνταν αποκλειστικά από άνδρες. Το γεγονός προκάλεσε συγκίνηση, υπερηφάνεια αλλά και ερωτήματα: γιατί, επί τέσσερις αιώνες, οι γυναίκες αποκλείονταν από μια παράδοση που αποτελεί μέρος της συλλογικής ταυτότητας του τόπου;

Για να κατανοήσει κανείς αυτόν τον αποκλεισμό, πρέπει να δει τη ρίζα της παράδοσης. Ο χορός των ζυγών είναι συνδεδεμένος με τη λατρεία του Αγίου Δομήνικου της Καλθάδας (San Domingo de la Calzada), προστάτη της περιοχής, και έχει έντονο θρησκευτικό και τελετουργικό χαρακτήρα. Οι «χορευτές» (danzadores) αποτελούσαν μια μικρή, επιλεγμένη ομάδα νέων ανδρών του χωριού, οι οποίοι θεωρούνταν ότι εκπροσωπούν το θάρρος, την πίστη και την αρρενωπή ενέργεια της κοινότητας. Στο πλαίσιο της παραδοσιακής κοινωνίας της Ισπανίας του 17ου αιώνα, οι γυναίκες είχαν κυρίως ρόλο θεατή στις δημόσιες τελετές και δεν συμμετείχαν σε εκδηλώσεις που συνδέονταν με δύναμη, σωματική αντοχή ή ρίσκο.

Η κάθοδος των χορευτών δεν είναι απλώς ένα χορευτικό θέαμα — είναι μια επικίνδυνη δοκιμασία. Οι danzadores κατεβαίνουν μια απότομη πλαγιά φορώντας ζυγούς ύψους 50 εκατοστών, περιστρεφόμενοι γύρω από τον άξονά τους καθώς κατρακυλούν στο λιθόστρωτο καλντερίμι. Μια λάθος κίνηση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρό τραυματισμό. Έτσι, επί αιώνες επικράτησε η αντίληψη ότι μόνο οι άνδρες μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στις φυσικές απαιτήσεις του δρώμενου. Η κοινωνία του Anguiano —όπως και πολλές άλλες παραδοσιακές κοινότητες της Ισπανίας— διατήρησε αυτή τη λογική, θεωρώντας τη συμμετοχή των γυναικών «ανάρμοστη» ή «επικίνδυνη».

Στην πραγματικότητα, πίσω από αυτόν τον αποκλεισμό κρυβόταν η πατριαρχική δομή των αγροτικών κοινωνιών της εποχής: οι γυναίκες είχαν ρόλο στη διατήρηση της πίστης και των οικογενειακών αξιών, όχι όμως στη δημόσια επίδειξη σωματικής δεξιοτεχνίας ή ηρωισμού. Παρότι οι καιροί άλλαξαν, οι παραδόσεις παρέμειναν αυστηρά ανδρικές — όχι επειδή υπήρχε ρητή απαγόρευση, αλλά γιατί το έθιμο μεταβιβαζόταν από πατέρα σε γιο, όπως συνέβαινε και σε άλλους ισπανικούς χορούς ή θρησκευτικές τελετές.

Η Αντριάνα, που μεγάλωσε βλέποντας τις εντυπωσιακές καθόδους των danzadores και έμαθε να ισορροπεί στους ζυγούς από παιδί, αμφισβήτησε σιωπηλά αυτήν την παράδοση. Χωρίς να επιδιώξει να προκαλέσει αντιπαράθεση, προετοιμάστηκε επί χρόνια και τελικά έγινε δεκτή με φυσικότητα από την κοινότητά της. Όπως είπε η δήμαρχος του χωριού, Τσέμα Λόπεθ, «οι κάτοικοι το βίωσαν με περηφάνια και συγκίνηση. Ήταν μια στιγμή που η παράδοση και η εξέλιξη συναντήθηκαν».

Επί της ουσίας η συμμετοχή της Αντριάνα δεν ακύρωσε το έθιμο· το ανανέωσε. Ανέδειξε ότι η ισότητα των φύλων δεν σημαίνει απώλεια ταυτότητας, αλλά προσαρμογή των πολιτιστικών ριζών σε μια νέα εποχή. Το Anguiano έγινε έτσι σύμβολο αλλαγής: ένα χωριό που, χωρίς να εγκαταλείψει την ιστορία του, έδωσε χώρο σε μια νέα γενιά να συνεχίσει την παράδοση με διαφορετικό, πιο συμπεριληπτικό πρόσωπο. Ο κόσμος αλλάζει…

Φωτογραφία Rtve.es

Πηγή: tanea.gr