Από την περασμένη Τετάρτη, οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται σε κατάσταση «παγώματος» καθώς η κυβέρνηση έχει κλείσει λόγω αδυναμίας συμφωνίας για τον προϋπολογισμό. Οι Δημοκρατικοί επιμένουν να παραταθούν οι επιδοτήσεις στα ιδιωτικά ασφαλιστήρια υγείας που λήγουν τον Δεκέμβριο, διαφορετικά οι πολίτες θα βρεθούν αντιμέτωποι με αυξήσεις εκατοντάδων ή και χιλιάδων δολαρίων στις μηνιαίες τους εισφορές. Οι Ρεπουμπλικανοί αρνούνται να διαπραγματευτούν, με τον Ντόναλντ Τραμπ να υιοθετεί σκληρή γραμμή και να χαρακτηρίζει τους αντιπάλους του «κόμμα του μίσους και του Σατανά».

Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί εάν το αδιέξοδο παραταθεί για εβδομάδες ή και μήνες. Το προηγούμενο παράδειγμα ήταν το 2019, όταν το shutdown κράτησε 35 ημέρες –το μεγαλύτερο στην ιστορία– και κόστισε στην αμερικανική οικονομία 11 δισ. δολάρια. Σήμερα, η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη καθώς τότε είχαν εγκριθεί κάποιοι «μίνι προϋπολογισμοί» που κρατούσαν σε λειτουργία βασικές υπηρεσίες, ενώ τώρα το κλείσιμο είναι σχεδόν καθολικό.

Αεροπορικό χάος

Η μεγαλύτερη απειλή είναι η παράλυση των αεροδρομίων. Περίπου 900.000 δημόσιοι υπάλληλοι βρίσκονται σε αναγκαστική άδεια και 700.000 εργάζονται χωρίς μισθό, ανάμεσά τους και οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας. Η έλλειψη προσωπικού έχει ήδη προκαλέσει πλήθος περιστατικών ασφαλείας, ενώ οι ελεγκτές σε Νέα Υόρκη και Ουάσινγκτον διαχειρίζονται ταυτόχρονα στρατιωτικά και πολιτικά αεροδρόμια σε περιοχές με τεράστια κίνηση. Η μη καταβολή μισθών μπορεί να οδηγήσει σε μαζικές παραιτήσεις ή άδειες λόγω στρες, με συνέπεια καθυστερήσεις και ακυρώσεις πτήσεων. Αν συνδυαστεί με προβλήματα στο προσωπικό ασφαλείας, το ενδεχόμενο χάους είναι ορατό.

Απολύσεις και «DOGE 2.0»

Η διαφορά σε σχέση με το 2019 είναι ότι αυτή τη φορά το shutdown χρησιμοποιείται ως εργαλείο πολιτικής. Ο Ρος Βογκτ, αρχιτέκτονας του σχεδίου του Τραμπ, επιδιώκει να περικόψει μόνιμα θέσεις εργασίας που θεωρούνται «μη απαραίτητες». Η λογική είναι ότι αν η χώρα μπορεί να λειτουργεί χωρίς αυτούς τους υπαλλήλους για έναν μήνα, μπορεί και για πάντα. Ωστόσο, ανάλογα εγχειρήματα στο παρελθόν κατέληξαν σε αδιέξοδο, αφού η κυβέρνηση αναγκάστηκε αργότερα να ξαναπροσλάβει το προσωπικό.

Η Fed στα τυφλά

Μεγάλο πλήγμα δέχεται και το οικονομικό σκέλος. Οι υπηρεσίες που συλλέγουν στατιστικά στοιχεία έχουν παγώσει, με αποτέλεσμα να μην δημοσιευθούν κρίσιμα δεδομένα όπως οι δείκτες ανεργίας ή πληθωρισμού. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) αδυνατεί να χαράξει πολιτική χωρίς αυτά τα στοιχεία, αφήνοντας την οικονομία να «πετάει στα τυφλά». Αυτό αυξάνει την αβεβαιότητα στις αγορές και μπορεί να προκαλέσει βίαιες διορθώσεις όταν τελικά επανέλθουν τα δεδομένα.

Υγειονομικός εφιάλτης

Η πιο άμεση απειλή όμως αφορά την υγεία. Αν δεν παραταθούν οι επιδοτήσεις, εκατομμύρια πολίτες θα δουν τις εισφορές τους να εκτοξεύονται από τον Ιανουάριο. Ένας τριαντάχρονος με παιδί μπορεί να πληρώνει 200 δολάρια περισσότερα τον μήνα, μια οικογένεια με δύο παιδιά πάνω από 300 δολάρια, ενώ για ένα ζευγάρι 64 ετών η αύξηση μπορεί να φτάσει τα 2.000 δολάρια. Ταυτόχρονα, το Medicaid –το δημόσιο πρόγραμμα ασφάλισης για τα πιο αδύναμα στρώματα– κινδυνεύει να εξαντλήσει τα αποθέματά του μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026.

Αν και οι χρηματαγορές συνήθως δεν πανικοβάλλονται σε τέτοια φαινόμενα, το πλήγμα για τους πολίτες και την καθημερινότητα είναι ήδη τεράστιο. ΗΠΑ χωρίς πλήρη κυβέρνηση σημαίνουν ελλείψεις σε κρίσιμες υπηρεσίες, κλονισμό εμπιστοσύνης και έναν υγειονομικό και κοινωνικό εφιάλτη προ των πυλών. Αν το πολιτικό αδιέξοδο παραταθεί, η χώρα μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με την πιο σοβαρή κρίση λειτουργίας των θεσμών της τις τελευταίες δεκαετίες.

Πηγή: tanea.gr