Κατοικίες, δρόμοι, γήπεδα γκολφ, τούβλα και κονίαμα. Η αστική και τουριστική ανάπτυξη καταστρέφουν τη γη στην Ευρώπη, με ταχείς ρυθμούς, σύμφωνα με δημοσιογραφική έρευνα ευρωπαϊκών ΜΜΕ. H Ευρώπη, από το 2018 έως το 2023 έχανε καθημερινά τεράστιες εκτάσεις πρασίνου. Εδάφη που φιλοξενούσαν άγρια ζωή, απορροφούσαν άνθρακα και παρήγαν τροφή.
Συνολικά, η απώλεια εδαφών, και η περιβαλλοντική καταστροφή, εξαιτίας της ανάπτυξης αυτής, υπολογίζεται σε 600 γήπεδα ποδοσφαίρου σε ημερήσια βάση.
Σοβαρές συνέπειες για την επισιτιστική ασφάλεια και την υγεία της Ευρώπης
Εξετάζοντας δορυφορικές εικόνες από τη Βρετανία και την ηπειρωτική Ευρώπη, αλλά και με επιτόπια παρατήρηση, οι ερευνητές-δημοσιογράφοι διαπίστωσαν ότι χάνεται πολύτιμη πράσινη γη σε πρωτόγνωρη ιστορικά κλίμακα. Η έρευνα ονομάζεται Green to Grey (Από το Πράσινο στο Γκρίζο) και πραγματοποιήθηκε από τον βρετανικό Guardian, το Arena for Journalism in Europe (Arena), το Νορβηγικό Ινστιτούτο Έρευνας για το Περιβάλλον (NΙΝΑ), τον νορβηγικό ραδιοτηλεοπτικό φορέα NRK και άλλα ειδησεογραφικά πρακτορεία σε 11 χώρες.
Έκταση όση όλη η Κύπρος
Ενώ η απώλεια του τροπικού δάσους του Αμαζονίου καταγράφεται εδώ και χρόνια, αυτή είναι η πρώτη φορά που εξετάζεται η κλίμακα της πράσινης γης που χάνεται στην Ευρώπη. Και αποκαλύπτεται το μέγεθος της ζημιάς που έχει προκαλέσει η ανθρώπινη δραστηριότητα στη φύση και τη γεωργική γη.
Την περίοδο 2018-2023 η Ευρώπη έχασε περίπου 9.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης, έκταση η οποία αντιστοιχεί στο μέγεθος της Κύπρου. Η έκταση αυτή αναλύεται σε απώλεια περίπου 1.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων ετησίως ή 30 τ.χλμ. την εβδομάδα ή 600 γήπεδα ποδοσφαίρου την ημέρα. Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, η φύση ευθύνεται για την πλειονότητα των απωλειών, με περίπου 900 τετραγωνικά χιλιόμετρα ετησίως. Ωστόσο, η ανθρώπινη παρέμβαση απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί αμελητέα. Οι άνθρωποι χτίζουν σε γεωργική γη με ρυθμό περίπου 600 τετραγωνικών χιλιομέτρων ετησίως, με σοβαρές συνέπειες για την επισιτιστική ασφάλεια και την υγεία της Ευρώπης.
Αμμόλοφοι στην Πορτογαλία
Σύμφωνα με τον καθηγητή Άγριας Φύσης του Πανεπιστημίου του Leeds, Στιβ Κάρβερ, που μίλησε στον Guardian, «η γη που χάνεται λόγω της ανάπτυξης είναι ένας από τους κύριους παράγοντες απώλειας άγριας φύσης και μείωσης της βιοποικιλότητας. Αλλά χάνουμε επίσης καλλιεργήσιμες εκτάσεις και παραγωγική γη καθώς οι πόλεις μας επεκτείνονται στην πράσινη ζώνη και μετατρέπονται σε γεωργική γη».
Η ανάλυση κάλυψε 30 χώρες, καλύπτοντας το 96% της έκτασης των 39 χωρών της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος. Κάθε χώρα που εξετάστηκε χάνει φυσικές και γεωργικές περιοχές. Οι πέντε χώρες με τις υψηλότερες απώλειες σε πράσινο ήταν η Τουρκία, με περισσότερα από 1800 τετραγωνικά χιλιόμετρα φυσικής και καλλιεργήσιμης γης να χάνονται μεταξύ 2018 και 2023, η Πολωνία (πάνω από 1.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα), η Γαλλία (950 τετραγωνικά χιλιόμετρα), η Γερμανία (720 τετραγωνικά χιλιόμετρα) και το Ηνωμένο Βασίλειο (604 τετραγωνικά χιλιόμετρα).
Στον βωμό της πολυτέλειας
Στην έρευνα επίσης διαπιστώνεται ότι η κατασκευή κατοικιών και δρόμων αντιπροσωπεύουν το 25% των περιπτώσεων. Το μεγαλύτερο ποσοστό της καταστροφής οφείλεται σε κατασκευές και παρεμβάσεις για να φιλοξενήσουν πολυτέλειες για τους πλούσιους, τον τουρισμό, τον καταναλωτισμό και τη βιομηχανία.
Παράδειγμα χαρακτηριστικό η προστατευόμενη από το πρόγραμμα Natura 2000 παραλία Γκαλέ, κοντά στο Μελίδες της Πορτογαλίας. Περίπου 740 στρέμματα από τους προστατευόμενους αμμόλοφους χάθηκαν για δημιουργηθεί ένα νέο γήπεδο γκολφ. Το CostaTerra Golf and Ocean Club, τα ακίνητα του οποίου θα πωληθούν έναντι 6,5 εκατομμυρίων ευρώ.
Το θέρετρο υπόσχεται «την απλή πολυτέλεια της ευρωπαϊκής ζωής» στην «τελευταία ανέγγιχτη ακτή του Ατλαντικού στη νότια Ευρώπη». Το γήπεδο γκολφ εκτιμάται ότι καταναλώνει έως και 800.000 λίτρα νερού την ημέρα για τη συντήρηση του πρασίνου.
Εξαιρέσεις στην ανάπτυξη σε γη Natura 2000 μπορούν να χορηγηθούν εάν υπάρχει υπερισχύον δημόσιο συμφέρον. Οι πορτογαλικές αρχές ενέκριναν το θέρετρο, το οποίο ανήκει στην αμερικανική εταιρεία ακινήτων Discovery Land Company, με βάση το οικονομικό όφελος. Η ΜΚΟ περιβαλλοντικού δικαίου ClientEarth υποστηρίζει ότι μόνο κριτήριο ήταν το όφελος. Η εταιρεία απαντά ότι το θέρετρο αναπτύσσεται «ως πρότυπο περιβαλλοντικής διαχείρισης και βιωσιμότητας στην περιοχή».
Τουρκία: Τσιμέντο να γίνει
Άλλο παράδειγμα, σύμφωνα με την έρευνα είναι ο υγρότοπος Τσαλτουλιντερέ, στη Σμύρνη, στις ακτές του Αιγαίου. Θάφτηκε κάτω από ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο τσιμεντένιων θεμελίων για μια μαρίνα, όπου θα κατασκευάζονται και θα επισκευάζονται πολυτελή σκάφη αναψυχής.
Ο υγρότοπος φιλοξενούσε φλαμίνγκο, πελεκάνους, κορμοράνους, τσιπούρες και λαβράκια. Ήταν ζωτικός κόμβος ανάπαυσης για αποδημητικά πουλιά. Επίσης, χρησίμευε ως αποθήκη άνθρακα και φυσική άμυνα κατά των πλημμυρών. Το καθεστώς προστασίας του ήραν οι αρχές το 2017.
Ο υγρότοπος που καλύφθηκε από τις κατασκευές για μαρίνα στην Τουρκία / Πηγή: Green to Grey
Το επιχείρημα του βιομηχανικού συνεταιρισμού που κατασκευάζει τη μαρίνα, Yatek, είναι ότι το έργο θα φέρει τεράστια οικονομική ανάπτυξη και χιλιάδες θέσεις εργασίας στην περιοχή. «Οι πλουσιότεροι άνθρωποι στην Τουρκία και στον κόσμο θα φέρουν εδώ τα μεγάλα γιοτ τους και θα τα επισκευάσουν ή θα τα κατασκευάσουν», δήλωσε ο πρώην διευθυντής της.
Η Yatek υποστηρίζει επίσης ότι «οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις και άλλες οικολογικές πτυχές του έργου έχουν αξιολογηθεί διεξοδικά από τις αρμόδιες αρχές της χώρας μας, οι οποίες έχουν εκδώσει θετική απόφαση ΕΠΕ. Συνεπώς, ολόκληρη η διαδικασία του έργου συνεχίζεται νόμιμα και σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία».
Η Τουρκία φαίνεται ότι είναι η «πρωτοπόρος» στην καταστροφή. Την υπό εξέταση περίοδο, κατέλαβε την υψηλότερη θέση για την ποσότητα πράσινης γης που χάθηκε μεταξύ 2018 και 2023. Έκανε κατασκευές σε 1.860 τετραγωνικά χιλιόμετρα φυσικής και καλλιεργήσιμης γης, ή το ένα πέμπτο του συνόλου στην Ευρώπη.
Ανεμογεννήτριες στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, όπου οι επιπτώσεις της τουριστικής ανάπτυξης είναι ορατές, εξετάστηκαν οι επιπτώσεις της κατασκευής ανεμογεννητριών στο Βέρμιο, από την ιρλανδική Aer Soléir, με έδρα το Δουβλίνο. Η περιοχή έχει χαρακτηριστεί από τον νόμο ως περιοχή άγριας φύσης χωρίς δρόμους. Η εταιρεία σχολίασε το έργο «εξετάστηκε δύο φορές από το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο» το οποίο «επιβεβαίωσε την πλήρη συμμόρφωση του έργου με το περιβαλλοντικό και κανονιστικό πλαίσιο».
Εργοστάσιο Tesla στη Γερμανία
Στον ευρωπαϊκό βορρά, στη Γερμανία, μισό εκατομμύριο δέντρα υλοτομήθηκαν κοντά στο Βερολίνο για την κατασκευή ενός γιγαεργοστασίου της Tesla. Η γερμανική κυβέρνηση ενέκρινε ένα σχέδιο επέκτασης του εργοστασίου για να διπλασιάσει την παραγωγή σε 1 εκατομμύριο αυτοκίνητα ετησίως. Η Tesla δεν έχει απαντήσει στα αιτήματα για σχόλιο.
Η τοποθεσία όπου επεκτείνεται το giga-εργοστάσιο της Tesla
«Από το Πράσινο στο Γκρίζο»
Η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται στην έρευνα «Από το Πράσινο στο Γκρι» διαφέρει από την επίσημη μέθοδο που χρησιμοποιεί ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (EEA), που εξαιρεί περιοχές μικρότερες από 50.000 τετραγωνικά μέτρα.
Οι απώλειες εδαφών ανά χώρα / Πηγή: Green to Grey
Η έρευνα εντόπισε μικρές, αποσπασματικές απώλειες στη φύση, καθώς και κατασκευές σε αστικούς χώρους πρασίνου, με αποτέλεσμα εκτιμήσεις 1,5 φορές μεγαλύτερες από τους υπολογισμούς του EEA και δείχνοντας τον συνολικό αντίκτυπο των σωρευτικών απωλειών μικρής κλίμακας.
Σύμφωνα με τον Γιαν-Έρικ Πέτερσεν του ΕΕΑ, «είναι μια βραδύκαυστη εξέλιξη. Αλλά το αποτέλεσμα «Απλώς συσσωρεύεται με την πάροδο του χρόνου».
Από την πλευρά της η ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Λένα Σίλινγκ επισήμανε την αναντιστοιχία λόγων και έργων στην ΕΕ. «Για χρόνια, η ΕΕ έχει υποσχεθεί να ηγηθεί στην προστασία του κλίματος και της φύσης, αλλά αυτό που δείχνει αυτή η έρευνα είναι ότι κυριολεκτικά εδραιώνουμε το δικό μας μέλλον», είπε.
«Κάθε δάσος, εύφορο χωράφι και κρίσιμο σημείο βιοποικιλότητας που καταστρέφεται για βραχυπρόθεσμο κέρδος είναι μια προδοσία των υποσχέσεων που δώσαμε στους νέους», πρόσθεσε. Και τόνισε ότι, εάν η φύση συνέχιζε να αντιμετωπίζεται ως αναλώσιμη, η Ευρώπη θα έχανε όχι μόνο τους στόχους της για το κλίμα, αλλά και την επισιτιστική της ασφάλεια, την υγεία της και τους ίδιους τους τόπους που έκαναν ήπειρο στην οποία αξίζει κανείς να ζει.
- Με στοιχεία από τον Guardian
Πηγή: in.gr
