Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι το σχέδιό του για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα θα μπορούσε να είναι μια από τις σημαντικότερες ημέρες στην ιστορία του πολιτισμού και να φέρει «αιώνια ειρήνη στη Μέση Ανατολή».
«Η υπερβολή ήταν χαρακτηριστική. Ωστόσο, η πρότασή του που περιλαμβάνει 20 σημεία, η οποία ανακοινώθηκε στο Λευκό Οίκο τη Δευτέρα κατά τη συνάντηση του Τραμπ με τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, εξακολουθεί να αποτελεί ένα σημαντικό διπλωματικό βήμα, αν και δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην υπερβολή του, σχολιάζει σε ανάλυσή του το BBC το οποίο προσθέτει: «Το σχέδιο ισοδυναμεί με μια αλλαγή στη θέση της κυβέρνησης Τραμπ σχετικά με το μεταπολεμικό μέλλον της Γάζας και ασκεί μεγαλύτερη πίεση από ό,τι έχει ασκήσει η Ουάσιγκτον φέτος στον Νετανιάχου για να αποδεχθεί μια συμφωνία. Το αν θα μπορέσει να γίνει πραγματικότητα τις επόμενες εβδομάδες θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τα ίδια ζητήματα που ήταν πάντα θεμελιώδη: αν τόσο ο Νετανιάχου όσο και η ηγεσία της Χαμάς βλέπουν τώρα μεγαλύτερα οφέλη από τον τερματισμό του πολέμου παρά από τη συνέχισή του».
Η απάντηση της Χαμάς σε αυτή την πρόταση δεν είναι ακόμη σαφής. Μια απαισιόδοξη εκτίμηση προέκυψε από ένα στέλεχος της Χαμάς, το οποίο νωρίτερα είχε υπονοήσει στο BBC ότι οι όροι δεν διασφάλιζαν σε μεγάλο βαθμό τα συμφέροντα των Παλαιστινίων και ότι η οργάνωση δεν θα δεχόταν κανένα σχέδιο που δεν εγγυόταν την αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα.
Ο Νετανιάχου, στέκοντας δίπλα στον πρόεδρο των ΗΠΑ, δήλωσε ότι το Ισραήλ αποδέχεται τις 20 αρχές του Τραμπ, παρόλο που ένας ηγέτης της ακροδεξιάς πτέρυγας της συμμαχίας του είχε ήδη απορρίψει ορισμένες από αυτές.
Ωστόσο, η αποδοχή των αρχών του Τραμπ από μόνη της δεν ισοδυναμεί με τον τερματισμό του πολέμου. Και ενώ ο Νετανιάχου απορρίπτει αυτή την κατηγορία, οι εγχώριοι αντίπαλοί του λένε ότι έχει την τάση να ανατρέπει μια αναδυόμενη συμφωνία αν αυτή θέτει σε κίνδυνο την πολιτική του επιβίωση στην πατρίδα του.
Υπό αυτή την έννοια, η πρόταση μπορεί να μην είναι αρκετή για να επιτευχθεί η σημαντική πρόοδος που επιθυμεί σαφώς ο Τραμπ. Εξακολουθεί να περιέχει σημαντικά εμπόδια για τις πολιτικές ομάδες τόσο του Ισραήλ όσο και της Χαμάς, τα οποία θα μπορούσαν να τους εμποδίσουν τελικά να καταλήξουν σε συμφωνία.
Υπάρχει επίσης αρκετή ασάφεια στο σχέδιο, ώστε κάθε πλευρά να μπορεί να φαίνεται ότι το αποδέχεται, ενώ στην πορεία των περαιτέρω διαπραγματεύσεων να το σαμποτάρει, ρίχνοντας την ευθύνη στην άλλη πλευρά για την αποτυχία του.
Αυτό έχει αποτελέσει ένα μοτίβο εδώ και μήνες διαπραγματεύσεων. Και αν συμβεί αυτό, είναι σαφές ποια θα είναι η στάση της κυβέρνησης Τραμπ — στο πλευρό του Ισραήλ.
Ο Τραμπ το έκανε σαφές στον Νετανιάχου, λέγοντάς του τη Δευτέρα ότι αν η Χαμάς δεν συμφωνήσει με την πρόταση, θα είχε την «πλήρη στήριξη» των ΗΠΑ για να κάνει ό,τι χρειαστεί.
Αν και ο Τραμπ παρουσίασε αυτό ως συμφωνία, στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα πλαίσιο περαιτέρω διαπραγματεύσεων — ή, όπως το περιέγραψε σε μια στιγμή, μια σειρά «αρχών». Αυτό απέχει πολύ από το είδος ενός λεπτομερούς σχεδίου που θα έπρεπε να συμφωνηθεί για να τερματιστεί ο πόλεμος, εκτιμά το BBC.
Μοιάζει περισσότερο με το «πλαίσιο» που ανακοίνωσε ο προκάτοχός του, Τζο Μπάιντεν, τον Μάιο του 2024, προσπαθώντας να επιτύχει μια σταδιακή εκεχειρία και συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου. Σε εκείνη την περίπτωση, χρειάστηκαν ακόμη οκτώ μήνες μέχρι το Ισραήλ και η Χαμάς να εφαρμόσουν ανακωχή και ανταλλαγή ομήρων και κρατουμένων.
Ο Τραμπ θέλει μια «ολοκληρωμένη» ειρηνευτική συμφωνία, αλλά αυτό απαιτεί σημαντική δουλειά για να χαρτογραφηθούν λεπτομερώς οι γραμμές αποχώρησης του Ισραήλ, οι συγκεκριμένες λεπτομέρειες σχετικά με την απελευθέρωση των ομήρων, η ταυτότητα των Παλαιστινίων κρατουμένων που θα αφεθούν ελεύθεροι και οι συγκεκριμένες συνθήκες για τη μεταπολεμική διακυβέρνηση, μεταξύ πολλών άλλων θεμάτων.
Τίποτε από τα παραπάνω δεν περιγράφεται λεπτομερώς στο σχέδιο των 20 σημείων και πολλά μπορούν να εκτροχιάσουν την πορεία προς μία ειρηνευτική συμφωνία.
Τα βασικά στοιχεία του σχεδίου
Το πλαίσιο δανείζεται στοιχεία από προηγούμενες προτάσεις, όπως το σχέδιο που κατέθεσαν η Σαουδική Αραβία και η Γαλλία τον Ιούλιο, καθώς και πρόσφατη μελέτη του πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας, Τόνι Μπλερ, ο οποίος, βάσει του σχεδίου Τραμπ θα συμμετάσχει στο «Συμβούλιο Ειρήνης» υπό την προεδρία του Αμερικανού προέδρου, που θα επιβλέπει προσωρινά την τοπική διοίκηση της Γάζας.
Το σχέδιο Τραμπ συντάχθηκε από τον απεσταλμένο του Στιβ Γουίτκοφ και τον γαμπρό του Τζάρεντ Κούσνερ, έπειτα από διαβουλεύσεις με το Ισραήλ, καθώς και από ευρωπαϊκές και αραβικές χώρες, μεταξύ των οποίων οι μεσολαβητές, Κατάρ και Αίγυπτος.
Απαιτεί τερματισμό των εχθροπραξιών, περιορισμένη αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων και απελευθέρωση όλων των εναπομεινάντων ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς, καθώς και απελευθέρωση εκατοντάδων Παλαιστίνιων κρατουμένων από το Ισραήλ.
Στη συνέχεια, προβλέπει την εγκαθίδρυση μιας τοπικής, τεχνοκρατικής διοίκησης στη Γάζα για τις καθημερινές υπηρεσίες, υπό την επίβλεψη του «Συμβουλίου Ειρήνης» που θα εδρεύει στην Αίγυπτο.
Τα μέλη της Χαμάς που «δεσμεύονται για ειρηνική συνύπαρξη» και για παράδοση των όπλων τους θα λάβουν αμνηστία, ενώ άλλα θα εξοριστούν. Διεθνής δύναμη «σταθεροποίησης» που θα δημιουργηθεί από τις ΗΠΑ και τις αραβικές χώρες θα αναλάβει την ασφάλεια στη Γάζα, επιβλέποντας την αποστρατιωτικοποίηση των παλαιστινιακών ένοπλων παρατάξεων.
Αναφορά σε παλαιστινιακή κρατική υπόσταση υπάρχει, αλλά αόριστα. Το σχέδιο υποδηλώνει ότι εάν η Παλαιστινιακή Αρχή με έδρα τη Ραμάλα αναμορφωθεί, οι συνθήκες «μπορεί επιτέλους να υπάρχουν για μια αξιόπιστη οδό προς την παλαιστινιακή αυτοδιάθεση και την κρατική υπόσταση».
«Το Ισραήλ δεν θα καταλάβει ούτε θα προσαρτήσει τη Γάζα»
Οι αραβικές χώρες θεωρούν τις προτάσεις του Τραμπ ως σημαντική πρόοδο για αυτές. Εν μέρει επειδή έχουν απορρίψει το σχέδιο του Φεβρουαρίου για τη «Ριβιέρα» της Γάζας, το οποίο θα συνεπαγόταν τον αναγκαστικό εκτοπισμό των Παλαιστινίων.
Επίσης, τουλάχιστον γίνεται αναφορά στην παλαιστινιακή κρατική υπόσταση, ακόμη και αν δεν υπάρχει δέσμευση για αυτό.
Και το αμερικανικό σχέδιο αναφέρει ότι «το Ισραήλ δεν θα καταλάβει ούτε θα προσαρτήσει τη Γάζα» – αν και δεν υπάρχει παρόμοια δέσμευση για την κατεχόμενη Δυτική Όχθη. Αυτή είναι μια ζωτικής σημασίας ρήτρα για τις αραβικές χώρες, ακόμη και αν έρχεται σε αντίθεση με μια άλλη γραμμή του σχεδίου που αναφέρει ότι το Ισραήλ θα διατηρήσει τις δυνάμεις του στην «περίμετρο ασφαλείας» της Γάζας.
Από την πλευρά του Ισραήλ, ο Νετανιάχου δηλώνει ότι το σύνολο του πλαισίου είναι σύμφωνο με τους στόχους του για τον τερματισμό του πολέμου. Δηλαδή, να αποστρατιωτικοποιηθεί η Χαμάς, να αποστρατιωτικοποιηθεί η Γάζα και να μην ιδρυθεί μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος.
Ωστόσο, δεν είναι ακόμη σαφές εάν οι ρήτρες σχετικά με τον αφοπλισμό και την παλαιστινιακή κρατική υπόσταση θα γίνουν αποδεκτές από τμήματα της κυβέρνησής του ή εάν θα χρησιμοποιήσει αυτή την πίεση για να προσθέσει ή να «εξευγενίσει» ρήτρες.
«Θα χρειαστούν πιθανώς πολλές εβδομάδες για να εξελιχθεί σε κάτι που να πλησιάζει αυτό που ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι μπορεί να επιτύχει»
Πολλά εξαρτώνται πλέον από την απάντηση της Χαμάς η οποία θα μπορούσε καταρχήν να συμφωνήσει, ζητώντας παράλληλα διευκρινίσεις, όπως έχει συμβεί με προηγούμενα «πλαίσια» για τον τερματισμό του πολέμου.
Σημαντική εξέλιξη, σύμφωνα με το BBC, αποτέλεσε, το ότι ο Τραμπ έπεισε τον Νετανιάχου, λίγο πριν από την κοινή τους ανακοίνωση, να ζητήσει συγγνώμη από το Κατάρ. Το κράτος του Κόλπου είχε απαιτήσει απολογία για την αεροπορική επιδρομή με την οποία το Ισραήλ στόχευσε την ηγετική ομάδα της Χαμάς στην Ντόχα νωρίτερα αυτόν τον μήνα. Αυτό σημαίνει ότι το Κατάρ θα επιστρέψει πλέον ως μεσολαβητής μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.
Λίγες ώρες πριν τη συνάντηση μεταξύ Τραμπ και Νετανιάχου, οι ισραηλινές βομβαρδιστικές επιθέσεις και αεροπορικές επιδρομές εντάθηκαν στην πόλη της Γάζας, όπου ο ισραηλινός στρατός έχει αναπτύξει μια τρίτη τεθωρακισμένη μεραρχία. Η επέκταση των ισραηλινών επιθέσεων αποτελεί μέρος του αυτοανακηρυγμένου σχεδίου του Ισραήλ να ασκήσει πίεση στη Χαμάς, αλλά έχει προκαλέσει περαιτέρω καταστροφές στους αμάχους.
Εν τω μεταξύ, ο διοικητής που είναι υπεύθυνος για τη Χαμάς στη Γάζα, Εζ αλ-Ντιν αλ-Χαντάντ, προετοιμάζεται για αυτό που διοικητής πεδίου της Χαμάς περιέγραψε στο BBC ως μια «τελική αποφασιστική μάχη», στην οποία συμμετέχουν περίπου 5.000 μαχητές της ισλαμιστικής παλαιστινιακής οργάνωσης.
Λόγω της εντεινόμενης ανθρωπιστικής καταστροφής στη Γάζα, ευρωπαϊκές και αραβικές χώρες, με επικεφαλής τη Γαλλία και τη Σαουδική Αραβία, τους προηγούμενους μήνες προσπάθησαν να αναβιώσουν τις διαπραγματεύσεις.
Το αμερικανικό πλαίσιο υποτίθεται ότι θα επαναφέρει τη δυναμική στις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, θα χρειαστούν πιθανώς πολλές εβδομάδες ή και περισσότερο επίπονης εργασίας για να εξελιχθεί σε κάτι που να πλησιάζει αυτό που ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι μπορεί να επιτύχει: τον πλήρη τερματισμό του πολέμου, εκτιμά το βρετανικό μέσο.
Πηγή: BBC
Πηγή: tanea.gr
