Ποιοι ασφαλισμένοι γλιτώνουν τις αλλαγές στα όρια ηλικίας και ποιοι…

Του Κώστα Κατίκου

Παράταση μέχρι και το 2029 φαίνεται να παίρνουν τα ισχύοντα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, καθώς οι αλλαγές που θα δρομολογούνταν το 2027 με την εφαρμογή της διάταξης που συνδέει τις ηλικίες συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής των ατόμων άνω των 65 ετών, μπαίνουν στο συρτάρι.

Οι πρώτες ενδείξεις από τις μελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το προσδόκιμο ζωής, που μειώθηκε λόγω της πανδημίας, δεν έχει ανακάμψει τόσο ώστε να συντρέχει λόγος για να εξεταστούν αλλαγές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης που να τεθούν σε ισχύ από την 1/1/2027. Η εξέλιξη του προσδόκιμου ζωής καλύπτει μια δεκαετία.

Για το 2027 θα εξεταστεί το προσδόκιμο ζωής των άνω των 65 ετών για τη δεκαετία 2017-2026.

Οι μελέτες είναι σε εξέλιξη. Ενδεικτικά, τα στοιχεία από την έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι το προσδόκιμο ζωής των ανδρών άνω των 65, από 18,7 έτη που ήταν το 2013, έχει διαμορφωθεί οριακά χαμηλότερα στα 18,5 έτη το 2023. Για τις γυναίκες ήταν 21,6 έτη το 2013 και πήγε στα 21,7 έτη.

Αντίστοιχη ένδειξη με μια οριακά αυξητική τάση που δεν υπερβαίνει τους 6 μήνες, καταγράφεται σύμφωνα με πληροφορίες και στις πρώτες μετρήσεις για την εξέλιξη του προσδόκιμου ζωής που ξεκίνησε η Αναλογιστική Αρχή για λογαριασμό του υπουργείου Εργασίας με την προσθήκη και των επόμενων ετών, δηλαδή μετά το 2023.

Η μεταβολή στο προσδόκιμο ζωής εξετάζεται ανά τρία χρόνια από το 2021 και μετά. Το 2024 δεν χρειάστηκε να γίνουν αλλαγές, καθώς από 1/1/2022 οι ηλικίες συνταξιοδότησης των παλαιών, πριν το 1993, ασφαλισμένων εξομοιώθηκαν με τα γενικά όρια ηλικίας των 62 και 67 ετών.

Ο επόμενος σταθμός είναι το 2027 που κατά τα φαινόμενα οι αλλαγές θα παγώσουν και στα τέλη του 2029 θα εξεταστεί εκ νέου αν θα πρέπει να αυξηθούν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από 1/1/2030.

Για ποιους έρχονται αλλαγές

Οι αλλαγές στα όρια ηλικίας που, εκτός απροόπτου, μετατίθενται για το 2030, θα αφορούν:

1. Τους ασφαλισμένους με ηλικίες 50 ως 55 ετών σήμερα, που βρίσκονται σε απόσταση 12 ως 7 έτη για να συμπληρώσουν τα 62 και να αποκτήσουν δικαίωμα είτε για μειωμένη σύνταξη είτε για πλήρη, αν έχουν και 40 χρόνια ασφάλισης. Αυτή η κατηγορία είναι η πιο “επίφοβη” να εγκλωβιστεί σε μια ή και δύο αυξήσεις ορίων ηλικίας, που σημαίνει ότι για κάποιους –και πιθανότατα τους 50άρηδες ή και τους 55άρηδες– τα 62 έτη για σύνταξη θα είναι παρελθόν μετά το 2027. Με βάση τα ως τώρα δεδομένα αλλά και τις προσαρμογές που έγιναν στα όρια ηλικίας μετά τις 19/8/2015 (νόμος 4336/2015), οι ασφαλισμένοι που δεν θα θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης εντός της τριετίας 2027, 2028 και 2029, θα επιβαρυνθούν με όλη την αύξηση που θα προκύψει. Έτσι όσοι κλείνουν το 62ο έτος μετά το 2030 το πιθανότερο είναι ότι, αν αυξηθούν τα όρια ηλικίας όπως δείχνουν οι μελέτες, θα συνταξιοδοτηθούν στα 63,6 μήνες.

2. Τους ασφαλισμένους με ηλικίες 35 ως 50 ετών, οι οποίοι μέχρι να συνταξιοδοτηθούν θα επωμιστούν 2 ως 3 διαδοχικές αυξήσεις στα όρια ηλικίας.

3. Τους νέους ασφαλισμένους που διανύουν τα πρώτα χρόνια του εργασιακού τους βίου και από τώρα θα πρέπει να συμβιβαστούν με την ιδέα ότι θα πάρουν σύνταξη μετά τα 64 και με 42 χρόνια ασφαλιστικού βίου, ή κοντά στα 70 αν έχουν λιγότερα έτη εργασιακού βίου.

Ποιοι δεν θα θιγούν

Από τις αλλαγές στα όρια ηλικίας δεν θα επηρεαστούν οι εξής κατηγορίες:

• Όσοι θα κλείσουν τα 62 εντός της τριετίας 2027-2029, το πιο πιθανό είναι να μη θιγούν και να συνταξιοδοτηθούν με τα όρια ηλικίας που ισχύουν σήμερα.

• Ασφαλισμένοι που έχουν ήδη θεμελιωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης για μειωμένη ή πλήρη σύνταξη σε όλα τα ταμεία με βάση τα μεταβατικά όρια ηλικίας της περιόδου 2015-2022. Οι εν λόγω ασφαλισμένοι μπορούν να συνταξιοδοτηθούν οποτεδήποτε.

• Ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτούνται με διατάξεις ανάπηρου μέλους (τέκνο, σύζυγος, αδελφός).

• Ασφαλισμένοι ειδικών κατηγοριών, όπως όσοι ανήκουν στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα.

Στις κατηγορίες που δεν θα έχουν αλλαγές στα όρια ηλικίας είναι πιθανό να περιλαμβάνονται και οι ένστολοι, για τους οποίους οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης καθορίζονται με ειδικό νόμο.