Η Ευρώπη έχει λύση στην οικονομική κρίση – Και αυτή είναι το «όχι» στη λιτότητα

Μια διαφορετική πρόταση για την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ευρώπη, που έχει προκαλέσει ο πόλεμος των δασμών που ξεκίνησε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δίνει το Social Europe. Και αυτή διαφέρει από τις συνήθεις επιλογές, διότι προτείνει να εγκαταλειφθεί η λιτότητα και να αυξηθεί η εσωτερική ζήτηση.

Σύμφωνα με τις Τζούντιθ Κέρτον-Ντάρλινγκ και Ιζαμπέλ Μπαρτέ, ευρωπαϊκού Συνδικάτου Εργαζομένων στη Βιομηχανία (industriAll European Trade Union), αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από συντονισμένες επενδύσεις.

Οι συγγραφείς του άρθρου με τίτλο «Η Ευρώπη χρειάζεται ενεργητική ζήτηση – Όχι τα συνήθη μέτρα» (Europe needs active demand management, not business as usual), επισημαίνουν ότι επιχειρηματίες και πολιτικοί επιμένουν να χρησιμοποιούν το καθεστώς «έκτακτης ανάγκης» για να επιβάλουν τις αποφάσεις τους. Ακόμη και αν αυτές δεν έχουν βάση. Ακόμη και αν ανοίγουν τον δρόμο στην ακροδεξιά.

Και, φυσικά, οι εργαζόμενοι και τα συνδικάτα καλούνται να είναι λογικοί και να ενεργούν υπεύθυνα. Διότι τους λένε ότι δεν υπάρχει «καμία εναλλακτική λύση» στις λύσεις που παρουσιάζονται.

«Εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν πάντα», σύμφωνα με τις αρθρογράφους, ακόμη και στην εποχή των δασμών Τραμπ που η αβεβαιότητα είναι η μόνη βεβαιότητα.

Ίδια μέτρα, λάθος αποτελέσματα

Οι δασμοί συνιστούν ένα ακόμη καταστροφικό πλήγμα για πολλές από τις βασικές βιομηχανίες της Ευρώπης. Ειδικά για εκείνες που ήδη παλεύουν με την ενεργειακή κρίση, την αναδιάρθρωση, την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και την ασθενή ζήτηση. Αλλά η μόνη λύση που προτείνεται από τους ιθύνοντες είναι η ίδια συνταγή: λιτότητα, απορρύθμιση και συγκράτηση μισθών.

Οι Κέρτον-Ντάρλινγκ και Μπαρτέ, όμως, εξηγούν ότι η απάντηση στο πρόβλημα είναι το ακριβώς αντίθετο. Οι επενδύσεις, μια συντονισμένη ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική και μια νέα προσέγγιση που βασίζεται στη διαχείριση της εσωτερικής ζήτησης. Αφού η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να βασίζεται στις ΗΠΑ ως αγορά των προϊόντων της, γιατί να μην ενισχύσουμε την εσωτερική μας αγορά ενδυναμώνοντας την εγχώρια ζήτηση;

Όπως διαπιστώνουν, η μόνη εξαίρεση από την κατάσταση λιτότητας, μέχρι στιγμής, είναι ο αμυντικός τομέας. Μέσα σε μια νύχτα, η Κομισιόν βρήκε 800 δισ. ευρώ για εξοπλισμούς. Συνεπώς, όταν υπάρχει βούληση, οι πόροι βρίσκονται.

Επιπλέον, σημειώνουν, παραμένει ασαφές αν αυτά τα χρήματα θα στηρίξουν ευρωπαϊκές εταιρείες –και άρα ευρωπαϊκές θέσεις εργασίας και μισθούς. Είναι πιθανό τα χρήματα να δαπανηθούν σε έτοιμο εξοπλισμό από τρίτες χώρες – κυρίως τις ΗΠΑ. Το συμπέρασμα προκύπτει από τις ανακοινώσεις για ευρωπαϊκές επενδύσεις ύψους 600 δισ. ευρώ βάσει της εμπορικής συμφωνίας ΕΕ-ΗΠΑ.

Ηθικά ζητήματα

Την ώρα που η Ευρώπη αντιμετωπίζει δεινή οικονομική κατάσταση, η ηγεσία της φαίνεται να πιστεύει –αφελώς κατά τις συγγραφείς- ότι η ενίσχυση της άμυνας θα αντισταθμίσει τις απώλειες σε άλλους τομείς. Για παράδειγμα στην αυτοκινητοβιομηχανία ή τη χαλυβουργία. Ωστόσο, επισημαίνουν, πέρα από το γεγονός ότι δεν μπορεί ο καθένας να αγοράσει ένα τεθωρακισμένο στο γκαράζ του, εγείρονται και ηθικά διλήμματα. Δεν μπορεί η Ευρώπη να στηρίζει την ασφάλειά της μόνο στον επανεξοπλισμό. Η εσωτερική ισχύς εξαρτάται από δύο άλλους παράγοντες: την οικονομική ασφάλεια που υποστηρίζεται από κοινωνική σταθερότητα.

Αλλά, όπως επισημαίνουν οι συγγραφείς, και τα δύο βρίσκονται τώρα υπό σοβαρή απειλή. Και μέχρι στιγμής δεν έχουν προταθεί πολιτικές λύσεις για την προστασία τους.

Λιτότητα στην Ευρώπη για να καταναλώνουν οι ΗΠΑ;

Το ερώτημα που θέτουν οι Κέρτον-Ντάρλινγκ και Μπαρτέ είναι το εξής: Ποιος είναι ο στόχος της συγκράτησης των μισθών, των περικοπών στην κοινωνική ασφάλιση; Για να χρηματοδοτηθεί τι; Στις ΗΠΑ, οι τιμές έχουν αυξηθεί λόγω των δασμών, υποχρεώνοντας τις εταιρείες να κάνουν εκπτώσεις για να μη χάσουν τους πελάτες. Στην Ευρώπη κόβουμε τους μισθούς, για να αγοράζουν φθηνά οι Αμερικανοί;

Ταυτόχρονα, επισημαίνουν, δεν υπάρχουν εγγυήσεις για επενδύσεις και θέσεις εργασίας στην Ευρώπη. Αντίθετα, μεγιστοποιούνται τα κέρδη για τις επιχειρήσεις. Οι οποίες απολαμβάνουν υψηλότερες τιμές στις ΗΠΑ, ενώ απαιτούν συγκρατημένους μισθούς στην Ευρώπη.

Αγωνία στον δρόμο για την κάλπη

Όλα τα παραπάνω, επισημαίνουν οι συγγραφείς, έχουν φέρει τους εργαζόμενους στα όριά τους. Επί χρόνια ήταν αντιμέτωποι με την κρίση του κόστους ζωής και τα εισοδήματά τους διαρκώς συμπιέζονται.

Αυτό μετά εκφράζεται στην κάλπη. Έτσι, η σχεδιαζόμενη λιτότητα και η απορρύθμιση απειλούν να θέσουν σε κίνδυνο την ίδια τη δημοκρατία.

Έξω από τα καλούπια

Οι Τζούντιθ Κέρτον-Ντάρλινγκ και Ιζαμπέλ Μπαρτέ επισημαίνουν ότι οι Ευρωπαίοι πολιτικοί οφείλουν να βάλουν το μυαλό τους να δουλέψει έξω από τα συνηθισμένα.

Και προτείνουν αλλαγή του οικονομικού μοντέλου μέσω της ενεργού διαχείρισης της ζήτησης. Τι σημαίνει αυτό; Επενδύσεις με κοινωνικούς όρους που δημιουργούν καλές θέσεις εργασίας στην Ευρώπη. Πιστεύουν ότι αυτός είναι ο μονόδρομος για την επιβίωση της οικονομίας και της δημοκρατίας στην Ευρώπη.