Οι άγρυπνες νύχτες, με τα ατελείωτα στριφογυρίσματα στο κρεβάτι, αλλά και ο πονοκέφαλος, η κούραση και η ατονία της επόμενης ημέρας, που αποτελούν γνώριμες… παρενέργειες της αϋπνίας, φαίνεται πως δεν εξαντλούν μόνον το σώμα αλλά και τον εγκέφαλο. Νέα έρευνα της παγκοσμίου φήμης Mayo Clinic έδειξε ότι τα άτομα με χρόνια αϋπνία έχουν 40% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια ή ήπια γνωστικά προβλήματα σε σύγκριση με εκείνους που συνηθίζουν να κοιμούνται σαν… πουλάκια.
Πόσες όμως άυπνες νύχτες χρειάζονται για να πυροδοτηθεί ο μηχανισμός επιτάχυνσης της γήρανσης του εγκεφάλου; Οι επιστήμονες απαντούν ότι η κατάσταση γίνεται χρόνια και συνεπακόλουθα επιβλαβής (και) για την εγκεφαλική υγεία, όταν η δυσκολία στον ύπνο επαναλαμβάνεται τουλάχιστον τρεις ημέρες μέσα στην εβδομάδα για τρεις και πλέον μήνες.
Υπό τις διευκρινίσεις αυτές και σύμφωνα με τα ίδια ευρήματα τα άτομα με χρόνια αϋπνία ενδέχεται να παρουσιάσουν ταχύτερη μείωση της μνήμης και των νοητικών ικανοτήτων καθώς γερνούν, ενώ είναι εντυπωσιακό ότι οι αλλαγές στον εγκέφαλό τους (εν συγκρίσει πάντα με εκείνους που δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα ύπνου) είναι ορατές σε απεικονιστικές εξετάσεις. Μάλιστα, οι συγγραφείς της ίδιας μελέτης, που δημοσιεύτηκε στην έγκριτη ιατρική επιθεώρηση «Neurology», εκτίμησαν ότι ο κίνδυνος που διατρέχουν όσοι υποφέρουν τις νύχτες ισοδυναμεί με 3,5 επιπλέον χρόνια γήρανσης. Εντούτοις και όπως σημειώνουν, τα νέα αυτά δεδομένα δεν αποδεικνύουν ότι η αϋπνία προκαλεί γήρανση του εγκεφάλου, προκύπτει όμως ισχυρή συσχέτιση.
«Παρατηρήσαμε ταχύτερη μείωση των νοητικών ικανοτήτων και αλλαγές στον εγκέφαλο που υποδηλώνουν ότι η χρόνια αϋπνία μπορεί να αποτελεί πρόωρο προειδοποιητικό σημάδι ή ακόμη και παράγοντα που συμβάλλει σε μελλοντικά γνωστικά προβλήματα», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης Diego Z. Carvalho, μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας και επ. καθηγητής Νευρολογίας με εξειδίκευση στον ύπνο της Mayo Clinic.
Η μελέτη
Για τη διεξαγωγή της μελέτης οι ερευνητές παρακολούθησαν μια ομάδα ηλικιωμένων ενηλίκων (συνολικά 2.750 άτομα με μέσο όρο ηλικίας τα 70 έτη), οι οποίοι δεν είχαν διαγνωστεί έως τότε με άνοια ή άλλα γνωστικά προβλήματα. Από αυτούς όμως το 16%, όπως αποδείχθηκε, υπέφερε από χρόνια αϋπνία.
Πιο συγκεκριμένα, στην αρχή της μελέτης, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να απαντήσουν εάν είχαν κοιμηθεί περισσότερο ή λιγότερο από το συνηθισμένο κατά τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Επίσης, κάθε χρόνο οι εθελοντές (οι οποίοι, σημειωτέον, βρίσκονταν στο… μικροσκόπιο κατά μέσο όρο επί 5,6 χρόνια) έπαιρναν μέρος σε δοκιμασίες σκέψης και μνήμης. Ορισμένοι από αυτούς υποβλήθηκαν σε εγκεφαλικές τομογραφίες για τον εντοπισμό τυχόν αλλοιώσεων (π.χ. τη δημιουργία αμυλοειδών πλακών, που προκαλούνται από τη συσσώρευση πρωτεϊνικών θραυσμάτων, κυρίως της βήτα-αμυλοειδούς πρωτεΐνης, που αποτελούν χαρακτηριστικό γνώρισμα της νόσου Αλτσχάιμερ).
Τα αποτελέσματα
Κατά τη διάρκεια της μελέτης, το 14% των ατόμων με χρόνια αϋπνία εμφάνισε ήπια γνωστική διαταραχή ή άνοια, σε σύγκριση με το 10% εκείνων που δεν είχαν αϋπνία. Αφού συνυπολογίστηκαν παράγοντες όπως η ηλικία, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η χρήση υπνωτικών φαρμάκων και η διάγνωση υπνικής άπνοιας, διαπιστώθηκε ότι τα άτομα με αϋπνία είχαν 40% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ήπια γνωστική διαταραχή ή άνοια σε σχέση με τους συνομηλίκους τους που απολάμβαναν κάθε νύχτα ποιοτικό ύπνο. Επίσης, εμφάνισαν ταχύτερη νοητική έκπτωση στα τεστ που αξιολογούσαν διάφορες δεξιότητες. Επιπλέον, όσοι δήλωσαν ότι τις τελευταίες εβδομάδες κοιμούνταν λιγότερο από το συνηθισμένο, εμφάνισαν εξ αρχής χαμηλότερες επιδόσεις στα τεστ μνήμης, σαν να ήταν κατά μέσο όρο τέσσερα χρόνια μεγαλύτεροι. Αντίθετα, εκείνοι που κοιμούνταν περισσότερο είχαν καλύτερη εικόνα στις εξετάσεις του εγκεφάλου.
Ενα ακόμη ιδιαίτερα ενδιαφέρον εύρημα ήταν ότι οι άνθρωποι που φέρουν το γονίδιο APOE e4, το οποίο συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ, φάνηκε να είναι πιο ευάλωτοι. Σε αυτούς, η μείωση της μνήμης και της σκέψης ήταν εντονότερη.
«Η αϋπνία φαίνεται να επηρεάζει τον εγκέφαλο με διαφορετικούς τρόπους, όχι μόνο μέσω των αμυλοειδών πλακών που σχετίζονται με την άνοια, αλλά και επηρεάζοντας τα μικρά αγγεία που τροφοδοτούν τον εγκέφαλο με αίμα», δήλωσε η επικεφαλής της μελέτης Dr. Carvalho. «Η αντιμετώπιση της χρόνιας αϋπνίας είναι σημαντική όχι μόνο για να απολαμβάνουμε καλύτερο ύπνο, αλλά πιθανόν και για την προστασία της υγείας του εγκεφάλου όσο μεγαλώνουμε. Τα αποτελέσματά μας προστίθενται επίσης σε ένα αυξανόμενο σώμα αποδεικτικών στοιχείων ότι ο ύπνος δεν αφορά μόνο την ανάπαυση, αλλά και την ανθεκτικότητα του εγκεφάλου».
Είναι σημαντικό πάντως να σημειωθεί ότι ένας περιορισμός της μελέτης ήταν ότι οι διαγνώσεις αϋπνίας προήλθαν από ιατρικά αρχεία, τα οποία δεν καταγράφουν τις μη διαγνωσμένες περιπτώσεις ούτε αντικατοπτρίζουν τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων.
Πηγή: tanea.gr
