Ο Ράφαελ Ναδάλ, ο 39χρονος Ισπανός θρύλος του τένις που αποσύρθηκε από την ενεργό δράση τον Νοέμβριο του 2024, αναγκάστηκε να βγει δημόσια και να προειδοποιήσει τους θαυμαστές του για ένα νέο κύμα παραπληροφόρησης που φέρει την… υπογραφή της τεχνητής νοημοσύνης
Η προειδοποίηση του Ράφα Ναδάλ για ψεύτικα βίντεο που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο με τη χρήση της εικόνας και της φωνής του, ανοίγει ξανά τη συζήτηση γύρω από την ταχύτατη εξάπλωση των deepfakes. Ο Ισπανός θρύλος του τένις, που αποσύρθηκε από τα κορτ τον Νοέμβριο του 2024, αποκάλυψε ότι εντοπίστηκαν διαφημίσεις με συμβουλές και προτάσεις επενδύσεων στις οποίες φαίνεται – πλασματικά – να πρωταγωνιστεί. «Δεν έχω δημιουργήσει ούτε εγκρίνει τέτοιο περιεχόμενο. Πρόκειται για παραπλανητική διαφήμιση», υπογράμμισε.
Η υπόθεση δεν είναι μεμονωμένη. Τα deepfakes – βίντεο και ηχητικά που δημιουργούνται από αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης και μιμούνται με τρομακτική πιστότητα την εικόνα και τη φωνή ενός ατόμου – έχουν ήδη αποτελέσει εργαλείο παραπληροφόρησης και απάτης. Η εικόνα ενός διάσημου, είτε πρόκειται για αθλητή είτε για πολιτικό, έχει ισχυρή επιρροή. Οι απατεώνες το γνωρίζουν και τη χρησιμοποιούν για να πείσουν ανυποψίαστους πολίτες να επενδύσουν ή να εμπλακούν σε αμφιλεγόμενα σχήματα.
Στον χώρο του αθλητισμού, ο Ναδάλ δεν είναι ο πρώτος που πέφτει θύμα. Ανάλογες καταγγελίες έχουν γίνει από τον Κριστιάνο Ρονάλντο και τον Λιονέλ Μέσι, με βίντεο που τους παρουσίαζαν να υποστηρίζουν επενδυτικές πλατφόρμες ή διαδικτυακά καζίνο. Στην πολιτική, το πρόβλημα είναι ακόμη σοβαρότερο: στις ευρωεκλογές του 2024 κυκλοφόρησαν ψεύτικες ηχογραφήσεις και βίντεο που αποδίδονταν σε υποψήφιους, με σκοπό να επηρεάσουν την κοινή γνώμη.
Σε μήνυμα που ανήρτησε στον προσωπικό του λογαριασμό στην πλατφόρμα Χ, ο 22 φορές νικητής Grand Slam αποκάλυψε ότι κυκλοφορούν στο διαδίκτυο βίντεο στα οποία εμφανίζεται ένα «ψεύτικο» ψηφιακός σωσίας του, με την εικόνα και τη φωνή του να έχουν δημιουργηθεί από αλγόριθμους ΑΙ.
«Με την ομάδα μου εντοπίσαμε ψεύτικα βίντεο που δημιουργήθηκαν μέσω τεχνητής νοημοσύνης και διακινούνται σε ορισμένες πλατφόρμες. Σε αυτά μιμούνται την εικόνα και τη φωνή μου», ανέφερε ο Ναδάλ.
Τα βίντεο, όπως σημείωσε, χρησιμοποιούνται για να προωθήσουν επενδυτικές συμβουλές και προτάσεις στις οποίες ο ίδιος δεν έχει καμία απολύτως συμμετοχή. «Πρόκειται για παραπλανητική διαφήμιση», ξεκαθάρισε, καλώντας το κοινό να δείξει αυξημένη προσοχή.
Η εξάπλωση των deepfakes αποκαλύπτει και ένα τεράστιο νομικό κενό. Παρά την πρόοδο σε επίπεδο ευρωπαϊκής νομοθεσίας με τον AI Act, η αντιμετώπιση τέτοιων περιπτώσεων παραμένει δύσκολη. Στην Ισπανία, όπως και στην Ελλάδα, το πλαίσιο για την προστασία της εικόνας και της προσωπικότητας ενός ανθρώπου είναι σαφές, αλλά η εφαρμογή του σε περιπτώσεις τεχνητής νοημοσύνης σκοντάφτει στη δυσκολία εντοπισμού των δραστών, που συχνά δρουν από άλλες χώρες.
Εταιρείες τεχνολογίας, όπως η Meta, η Google και η OpenAI, έχουν δεσμευθεί να ενσωματώσουν εργαλεία ανίχνευσης και σήμανσης deepfake περιεχομένου, ωστόσο η αποτελεσματικότητα τους παραμένει περιορισμένη. Την ίδια στιγμή, οργανισμοί όπως η UEFA και η ΔΟΕ ανησυχούν για το ενδεχόμενο χρήσης deepfakes σε μεγάλα αθλητικά γεγονότα, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες, με κίνδυνο να διαταραχθεί η εμπιστοσύνη του κοινού.
Το φαινόμενο έχει και ψυχολογικές διαστάσεις. Για έναν αθλητή όπως ο Ναδάλ, που έχτισε την καριέρα του στην αξιοπιστία, την πειθαρχία και την εικόνα του ως πρότυπο, η παραποίηση αυτής της εικόνας αποτελεί σοβαρή απειλή. Η ζημιά δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και ηθική, καθώς διαβρώνει τη σχέση εμπιστοσύνης με το κοινό του.
Η υπόθεση Ναδάλ είναι μια προειδοποίηση για το μέλλον. Όσο τα εργαλεία ΑΙ γίνονται πιο εύκολα προσβάσιμα, τόσο θα αυξάνονται οι απόπειρες εξαπάτησης. Η λύση δεν βρίσκεται μόνο στη νομοθεσία αλλά και στην ενημέρωση του κοινού: να είναι καχύποπτο απέναντι σε περιεχόμενο που φαίνεται υπερβολικά καλό για να είναι αληθινό.
Σε έναν κόσμο όπου η γραμμή ανάμεσα στο πραγματικό και στο ψεύτικο γίνεται όλο και πιο λεπτή, η επαγρύπνηση είναι απαραίτητη. Όπως τόνισε ο ίδιος ο Ναδάλ: «Να είστε προσεκτικοί».
Πηγή: in.gr
