Θυμόμαστε πως μετά την 7η Οκτωβρίου 2023, η προεδρία Τζο Μπάιντεν συχνά ανακοίνωνε πως μια κατάπαυση του πυρός βρισκόταν προ των πυλών. Πιο πρόσφατα, επί θητείας Ντόναλντ Τραμπ, ενώ ο Λευκός Οίκος εξοργίστηκε με την επίθεση του Ισραήλ στο Κατάρ, στη συνέχεια προώθησε πακέτο στρατιωτικής βοήθειας 6 δισ. ευρώ. Γιατί οι Αμερικανοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δείχνουν τόσο αναξιόπιστοι;
«Η απάτη δεν ήταν καινούργια. Οι ρίζες της εκτείνονται πολύ πριν από τον πόλεμο στη Γάζα και πολύ πέρα από τη σύγκρουση Ισραήλ–Παλαιστινίων. Έγινε συνήθεια» αναφέρει ανάλυση ειδικών στο Foreign Affairs.
Επί δεκαετίες, οι ΗΠΑ παραπλανούσαν για τη στάση τους απέναντι στη σύγκρουση, παριστάνοντας τον μεσολαβητή ενώ ήταν απροκάλυπτα μεροληπτικές, υπογραμίζουν στην ανάλυσή τους οι Hussein Agha, επιστημονικός συναργάτης του Πανεπιστημίου της Οξδόρδης, ειδικός στις ισραηλινοπαλαιστινιακές διαπραγματεύσεις και Ρόμπερτ Μάλεϋ, διδάσκων στο Πανεπιστήμιο του Yale.
«Παραπλανούσαν όταν βοήθησαν να στηθεί μια «ειρηνευτική διαδικασία» που έκανε πολύ περισσότερα για να διαιωνίσει και να παγιώσει το στάτους κβο παρά για να το ανατρέψει. Παραπλανούσαν όταν παρουσίαζαν τη γενικότερη πολιτική τους στη Μέση Ανατολή ως προώθηση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παραπλανούσαν όταν ισχυρίζονταν επιτυχία ενώ οι προσπάθειές τους παρήγαν διαδοχικές καταστροφές» σημειώνουν στο τολμηρό τους άρθρο.
Γιατί όμως;
Εξηγούν στη συνέχεια πως το αίνιγμα της αμερικανικής πολιτικής είναι ότι οι ιθύνοντές της γνωρίζουν τόσα πολλά και κατανοούν τόσο λίγα.
«Η πληροφορία δεν είναι κατανόηση· μπορεί να είναι το αντίθετό της» υπογραμμίζουν δίνοντας τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Μετά το ξέσπασμα της εξέγερσης στη Συρία το 2011, ακατέργαστες πληροφορίες απεικόνισαν εσφαλμένα ένα πεδίο μάχης που έδινε στον Πρόεδρο Μπασάρ αλ-Άσαντ ελάχιστες πιθανότητες βραχυπρόθεσμης επιβίωσης και στους αντάρτες που επιδίωκαν την ανατροπή του μια σχετικά γρήγορη πορεία προς την επιτυχία.
Κατά την κυβέρνηση Μπάιντεν, Αμερικανοί αξιωματούχοι βασίστηκαν σε αναφορές πληροφοριών για να αξιολογήσουν τη σκέψη των Ιρανών ηγετών και τη στάση τους απέναντι σε μια προτεινόμενη πυρηνική συμφωνία. Οι εκτιμήσεις τους, συχνά, αποδείχθηκαν λανθασμένες.
Έμειναν άφωνοι από τη σαρωτική νίκη των Ταλιμπάν μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, από την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου κατά του Ισραήλ, από την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ τον επόμενο χρόνο, αιφνιδιασμένοι που αιφνιδιάστηκαν.
«Αυτά τα σοκ δεν ήταν αποτέλεσμα σκόπιμων παραχαράξεων όπου οι πληροφορίες διαμορφώνονται ώστε να ταιριάζουν με τις επίσημες επιθυμίες» όπως συνέβη όταν η CIA το 2003 είπε στον Πρόεδρο Τζορτζ Γ. Μπους αυτό που ήθελε να ακούσει για τον Σαντάμ Χουσεΐν.
«Ήταν το αποτέλεσμα μιας δυναμικής λιγότερο παραπλανητικής, λιγότερο εσκεμμένης. Όχι όμως λιγότερο επικίνδυνης».
Μόλις που καταλάβαιναν τι διάβαζαν…
Έτσι, οι δύο ειδικοί επισημαίνουν ότι με τον καιρό, γίνεται δύσκολο να ξεχωρίσεις πού τελειώνει η αυτοαπάτη και πού αρχίζει η παραπλάνηση.
«Τα δεδομένα πληροφοριών συχνά συνοδεύονται από κατάλληλες προειδοποιήσεις. Οι αξιωματούχοι μπορεί να υπενθυμίζονται ότι οι πληροφορίες που έλαβαν αντλήθηκαν από μία μόνο συνομιλία, σε έναν τόπο, σε μια στιγμή, χωρίς το όφελος ευρύτερης ανάλυσης, πλαισίου και γνώσης άρρητων παραδοχών» λένε.
Εξηγού δηλαδή ότι μπορεί να ειπωθεί στους Αμερικανούς αξιωματούχους πως ό,τι εξάγεται δεν είναι όλο το παζλ και ότι η κατοχή μερικών κομματιών μπορεί να είναι πιο παραπλανητική από την πλήρη άγνοια.
«Κι όμως οι επισημάνσεις μετράνε λίγο. Οι Αμερικανοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής διάβαζαν και μόλις που καταλάβαιναν, διάβαζαν περισσότερο και καταλάβαιναν ακόμη λιγότερο» σημειώνουν.
Το αίνιγμα
Το αίνιγμα σε αυτές και άλλες περιπτώσεις δεν είναι πρωτίστως ότι οι ΗΠΑ έκριναν λάθος, καθώς είναι κάτι συνηθισμένου, σημειώνεται στην ανάλυση. «Αυτό που είναι ασυνήθιστο, και δυσκολότερο να εξηγηθεί, είναι πόσο συχνά επιτρέπεται να συμβαίνουν και να επαναλαμβάνονται αυτές οι αποτυχίες»
Ακόμα και πολλαπλασιασμός τους, προσθέτουν, δεν οδήγησε ούτε σε προσωπική ούτε σε θεσμική λογοδοσία, σπάνια σε μια ήπια επίπληξη, πόσο μάλλον σε έναν γνήσιο αναστοχασμό· πόσο λίγο φαίνεται ικανή η χώρα να μαθαίνει από τα λάθη.
Το ζήτημα, για τους δύο ειδικούς, είναι γιατί αποδείχθηκε τόσο ανθεκτική στο να αλλάξει πορεία.
«Επόμενο στάδιο στη ζωή μιας αμερικανικής αποτυχίας είναι η αναπαραγωγή της» υπογραμμίαζουν.
«Ακόμη πιο αινιγματική από τα λάθη ή την πεισματική τους επανάληψη είναι η συνήθεια των Αμερικανών αξιωματούχων να διατυπώνουν ένα ψεύδος ακόμη κι αφού γνωρίζουν ότι είναι αναληθές, ακόμη κι αφού ξέρουν ότι κι άλλοι γνωρίζουν πως είναι αναληθές. Το τελικό στάδιο της αποτυχίας είναι το ψέμα. Το ψέμα γεννιέται από την αποτυχία και ανθίζει καθώς η αποτυχία επαναλαμβάνεται» σημειώνουν.
Έτσι, προσθέτουν ότι με κάθε αποτυχία ερχόταν και το ψεύδος που έγινε ο «μυελός της αμερικανικής διπλωματίας στη Μέση Ανατολή» θυμίζοντας πως στο Αφγανιστάν, «οι ΗΠΑ επαναλάμβαναν ότι η επιτυχία βρισκόταν κοντά και κυνηγούσαν την ουρά τους μέχρι που έφτασαν στην ήττα».
Υπάρχουν ψέματα και ψέματα
Σίγουρα για τους ίδιους στην εξωτερική πολιτική υπάρχουν ψέματα που φέρνουν αποτελέσματα, ακόμη κι αν αυτό που επιτυγχάνεται είναι άσχημο, μιαρό, βίαιο ή χειρότερο. «Έχουν σκοπό, όχι κατ’ ανάγκην ανώτερο», αναφέρουν στην ανάλυσή τους θυμίζοντας το ευεργετικό ψέμα του προέδρου Τζον Κένεντι μετά την κρίση των Πυραύλων το 1961.
Όμως τα κατασκευάσματα που κατέκλυσαν και διέβρωσαν τη διπλωματία των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή δεν είναι αυτού του είδους, συνεχίζουν.
«Ξεχωρίζουν επειδή δεν ξεγελούν κανέναν και όσοι τα εκφέρουν ξέρουν ότι δεν ξεγελούν κανέναν. Συμβαίνουν όταν η μία μετά την άλλη αμερικανική κυβέρνηση διακηρύσσει την αποφασιστικότητά της να πετύχει λύση δύο κρατών πολύ μετά τη στιγμή που ένα τέτοιο αποτέλεσμα είχε καταστεί αδύνατο, όταν η κυβέρνηση Μπάιντεν υποστήριξε ότι νοιάζεται εξίσου για ισραηλινές και παλαιστινιακές ζωές, όταν διακήρυξε ότι εργάζεται ακατάπαυστα για κατάπαυση του πυρός ή ότι η εξομάλυνση Σαουδικής Αραβίας–Ισραήλ είναι έτοιμη, μόλις ένα βήμα μακριά».
Στο δικό τους σύμπαν
‘Ετσι οι Αμερικανοί ιθύνοντες φαίνεται να ζουν σε ένα δικό τους σύμπαν, λένε οι δύο ειδικό, στο οποίο τα χαρωπά λόγια βγαίνουν αληθινά και οι πράξεις παράγουν τα υποσχεμένα αποτελέσματα.
«Στο οποίο η αμερικανική αποστολή στο Αφγανιστάν γεννά μια σύγχρονη δημοκρατία και οι δυνάμεις της κυβέρνησης που στηρίζονται από τις ΗΠΑ μπορούν να σταθούν απέναντι στους Ταλιμπάν.
»Στο οποίο οι οικονομικές κυρώσεις αποδίδουν την επιθυμητή πολιτική αλλαγή, ημερεύουν τους Χούτι, αναστρέφουν τις πυρηνικές προόδους του Ιράν.
»Στο οποίο οι ΗΠΑ δίνουν έναν αποφασιστικό αγώνα των δημοκρατικών δυνάμεων ενάντια σε αυταρχικά καθεστώτα. Ένα σύμπαν στο οποίο οι μετριοπαθείς Παλαιστίνιοι εκπροσωπούν τον λαό τους, θα μεταρρυθμίσουν την Παλαιστινιακή Αρχή και θα περιορίσουν τις πολιτικές της απαιτήσεις· ένα λογικό ισραηλινό κέντρο θα αναλάβει την εξουσία χάρη σε ήπια αμερικανική ώθηση, θα συμφωνήσει σε ουσιαστικές εδαφικές αποχωρήσεις και σε ένα παλαιστινιακό κράτος αντάξιο του ονόματός του.
»Ένα σύμπαν στο οποίο μια κατάπαυση του πυρός στη Γάζα είναι επικείμενη, η διεθνής δικαιοσύνη είναι τυφλή και τα ωμά αμερικανικά δύο μέτρα και δύο σταθμά δεν αμαυρώνουν ασταμάτητα την διεθνή τάξη που υποτίθεται ότι υπερασπίζεται.Και μετά υπάρχει το πραγματικό σύμπαν, όλο σάρκα και οστά και ψέματα» καταλήγουν στην τολμηρή ανάλυσή τους οι Hussein Agha και Ρόμπερτ Μάλεϋ.
Πηγή: in.gr
