Μέγα-μετρό, μέγα-σχέδιο

Η Ευρώπη είναι υπεύθυνη για περίπου το 25% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η αεροπορία, αν και αντιστοιχεί μόλις στο 3% σε παγκόσμια κλίμακα, παραμένει ένας από τους τομείς που συμβάλλουν σημαντικά στην επιβάρυνση του κλίματος στην ήπειρο. Αντίθετα, τα τρένα υψηλής ταχύτητας εκπέμπουν έως και 90% λιγότερο CO₂ ανά διαδρομή. Ωστόσο, παραμένουν η «δεύτερη επιλογή» για πολλά ταξίδια, ακόμα και μικρών αποστάσεων.

Σε αυτό το πλαίσιο έρχεται να προστεθεί το φιλόδοξο σχέδιο Starline, που προτείνει τη δημιουργία ενός «μεγα-μετρό» ευρωπαϊκής κλίμακας: ένα δίκτυο πέντε γραμμών υψηλής ταχύτητας, συνολικού μήκους 22.000 χιλιομέτρων, που θα συνδέει σχεδόν 40 πόλεις σε όλη την ήπειρο. Από τη Μαδρίτη μέχρι το Βερολίνο, μέσω Παρισιού και Ρώμης, αλλά και με γραμμές που θα καταλήγουν στο Κίεβο και την Κωνσταντινούπολη, το σχέδιο φιλοδοξεί να μεταμορφώσει τον τρόπο που ταξιδεύουν οι Ευρωπαίοι.

Το Starline έχει αναπτυχθεί από την «21st Europe», μια δεξαμενή σκέψης που συνεργάζεται με «τις πιο φωτεινές ιδέες της ηπείρου» για να προωθήσει καινοτόμες λύσεις. Όπως σημειώνουν οι εμπνευστές του, πρόκειται για μια «τολμηρή μετάβαση προς τον σιδηρόδρομο υψηλής ταχύτητας», η οποία δεν αποσκοπεί μόνο στη βελτίωση της συνδεσιμότητας, αλλά και στη συμβολή στον στόχο της ΕΕ για μηδενικές καθαρές εκπομπές έως το 2050.

Το σχέδιο περιλαμβάνει πέντε βασικές γραμμές:

• Η γραμμή Α, από Νάπολη έως Ελσίνκι.
•  Η γραμμή Β, από Λισαβόνα έως Κίεβο, με ενδιάμεση στάση στη Μαδρίτη.
•  Η γραμμή Γ, από Μαδρίτη έως Κωνσταντινούπολη, με στάση στη Βαρκελώνη.
•  Η γραμμή Δ, από Δουβλίνο έως Κίεβο.
•  Η γραμμή Ε, από Μιλάνο έως Όσλο.

Με αυτόν τον τρόπο, όλες οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αλλά και πόλεις όπως η Μασσαλία, η Βαρκελώνη, το Λίβερπουλ και το Μόναχο, θα ενταχθούν σε ένα συνεκτικό δίκτυο που θα θυμίζει περισσότερο αστικό μετρό παρά τα σημερινά αποσπασματικά εθνικά συστήματα.

Η Ευρώπη έχει μακρά παράδοση στον σιδηρόδρομο: από τη «χρυσή εποχή» των νυχτερινών τρένων έως το Interrail που προσελκύει εκατοντάδες χιλιάδες ταξιδιώτες κάθε χρόνο. Όμως οι διεθνείς σιδηροδρομικές συνδέσεις παραμένουν κατακερματισμένες, αργές και συχνά ακριβότερες από τα αεροπορικά εισιτήρια. Το Starline φιλοδοξεί να αλλάξει αυτή την πραγματικότητα, προσφέροντας μια ενιαία εμπειρία ταξιδιού σε ολόκληρη την ήπειρο.

Το σχέδιο δεν αφορά μόνο την ταχύτητα. Η πρόταση περιλαμβάνει την αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας –ηλιακής, αιολικής και αποθήκευσης σε μπαταρίες– για τη λειτουργία των σταθμών και της υποδομής. Προβλέπει μάλιστα «έξυπνη» διαχείριση ενέργειας: αποθήκευση πλεονάζουσας παραγωγής στις ώρες χαμηλής ζήτησης και βελτιστοποίηση της κατανάλωσης σε πραγματικό χρόνο. Με αυτόν τον τρόπο μειώνονται τα λειτουργικά κόστη και αυξάνεται η ανθεκτικότητα σε περιόδους ενεργειακής πίεσης.

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του Starline είναι η πρόβλεψη για ενιαία εμπειρία σε όλες τις γραμμές: κοινά τρένα, σταθμοί, συστήματα έκδοσης εισιτηρίων και υπηρεσίες. Οι σχεδιαστές οραματίζονται ένα τρένο χωρίς τις παραδοσιακές διαχωριστικές τάξεις. Αντί για πρώτη και δεύτερη θέση, θα υπάρχουν ζώνες ησυχίας για όσους θέλουν να συγκεντρωθούν, ανοιχτοί χώροι για εργασία και συζήτηση, αλλά και οικογενειακές ενότητες με ειδικές παροχές για ταξίδια με παιδιά.

Η άνεση στις μεγάλες αποστάσεις θεωρείται κρίσιμη: καθίσματα εργονομικά, ενσωματωμένοι χώροι καφέ και κοινόχρηστες περιοχές που κάνουν το ταξίδι εμπειρία και όχι απλώς μετακίνηση. Η φιλοσοφία του Starline δεν περιορίζεται στους επιβάτες. Το δίκτυο θα διαθέτει ειδικούς χώρους μεταφοράς φορτίου, ώστε επείγοντα προϊόντα να φτάνουν εξίσου γρήγορα και αποτελεσματικά. Αυτό θα περιορίσει την ανάγκη για αεροπορικές μεταφορές μικρών αποστάσεων αλλά και την υπερφόρτωση του οδικού δικτύου.

Αν το φιλόδοξο σχέδιο πάρει σάρκα και οστά, θα αποτελέσει την πρώτη ολοκληρωμένη διακρατική σιδηροδρομική υποδομή στην ιστορία της Ευρώπης. Οι εμπνευστές του υπογραμμίζουν ότι η επιτυχία του δεν θα εξαρτηθεί μόνο από την τεχνική αρτιότητα, αλλά και από την πολιτική βούληση και τη συνεργασία των κρατών-μελών.

Το σίγουρο είναι ότι, σε μια εποχή όπου η κλιματική κρίση πιέζει για ριζικές λύσεις, το Starline δείχνει έναν δρόμο που συνδυάζει οικολογική ευαισθησία, τεχνολογική καινοτομία και ευρωπαϊκή συνοχή. Ένα τρένο που δεν μεταφέρει απλώς ανθρώπους ή εμπορεύματα, αλλά την ίδια την ιδέα μιας Ευρώπης πιο ενωμένης και πιο βιώσιμης.

Πηγή: tanea.gr