Του Δημήτρη Γκάτσιου
Ύστερα από 365 ημέρες… ανομβρίας και σιγής ασυρμάτου ανάμεσα στην Αθήνα και την Άγκυρα και σε ένα σκηνικό επιβαρυμένου κλίματος, στο οποίο πρωταγωνιστούν και πάλι οι καταγεγραμμένες διαφορές Ελλάδας και Τουρκίας, Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν οδεύουν προς τη δέκατη συνάντησή τους από το 2019. Το “ραντεβού” των δύο ηγετών, με τη γνωστή σύνθεση “δύο συν δύο”, τη συμμετοχή δηλαδή των υπουργών Εξωτερικών και των διπλωματικών τους συμβούλων, θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Τρίτη στο περιθώριο των εργασιών της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Μόνο που η εν αναμονή συνάντηση δεν θα θυμίζει σε τίποτα εκείνες της (όχι και τόσο μακρινής) εποχής της αποκατάστασης του ήπιου κλίματος, το οποίο συνέβαλε καθοριστικά στα αποκαλούμενα και “ήρεμα νερά” στο Αιγαίο.
Οι διαφορές ήταν και είναι εδώ. Οι διαφορές ήταν και είναι υπαρκτές. Οι διαφορές αναμένεται να ξεδιπλωθούν στις συνομιλίες των κυρίων Μητσοτάκη και Ερντογάν, με φόντο τον χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου και το ρευστό από το Ουκρανικό και τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή διεθνές momentum. Υπό αυτό το πρίσμα, το τετ α τετ της Νέας Υόρκης θεωρείται το πλέον κρίσιμο από την εποχή που υπεγράφη η διακήρυξη των Αθηνών το 2023. Οι πολλάκις και σε όλους τους τόνους διαφορές έχουν αναδυθεί (εσχάτως με μεγαλύτερη ένταση) στην επιφάνεια, το όριο του διαλόγου της Αθήνας με την Άγκυρα έχει αποδείξει σε πολλές περιπτώσεις το “στενό” DNA του, αλλά σε κάθε περίπτωση μια συνάντηση ανάμεσα στους δύο ηγέτες δεν είναι ποτέ εθιμοτυπική. Ιδιαίτερα, από τη στιγμή που στόχος είναι να περάσει ένα σήμα ότι η διαδικασία της προσέγγισης διαθέτει ακόμη “σφυγμό”, παρά τις μεγάλες αποστάσεις. “Σφυγμός” που μπορεί να διαδραματίσει τον δικό του διακριτό ρόλο στην… ηρεμία των νερών.
Ανοιχτή πόρτα
Στο… παρά πέντε των συνομιλιών της Νέας Υόρκης, κυβερνητικά στελέχη συνεχίζουν να επιμένουν στην κεντρική γραμμή. Στην αξία του διαλόγου με τον εξ Ανατολών γείτονα και στους ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας, οι οποίοι στο παρελθόν λειτούργησαν κάτι σαν… κυματοθραύστης επικίνδυνων περιστατικών. “Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε και με τις διαφορές μας”, είναι η φράση που συμπυκνώνει το νόημα αναφορών αξιωματούχων. “Θα εξακολουθώ να συνομιλώ με τον κ. Ερντογάν, να έχω ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας, να είμαι πολύ ειλικρινής μαζί του ως προς τα ζητήματα τα οποία μας απασχολούν”, επισημαίνει (σε τακτική βάση, όταν ερωτάται) ο κ. Μητσοτάκης.
Το σκηνικό
Με τον αναθεωρητικό βερμπαλισμό της Άγκυρας να εξελίσσεται και πάλι σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, δεδομένη θεωρείται η επιδείνωση στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας, με τη διαδικασία της προσέγγισης να μην παράγει αποτελέσματα όχι μόνο στα ζητήματα που αναδεικνύονται στο πεδίο, αλλά και στην επίλυση της διαφοράς για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών και υφαλοκρηπίδας. Στην κυβέρνηση αναγνωρίζουν ότι το μοτίβο δεν είναι το ίδιο με αυτό του 2024. Η Αθήνα αποδίδει τον εκνευρισμό της ηγεσίας του εξ Ανατολών στις κινήσεις που έχει πραγματοποιήσει η χώρα μας στη γεωπολιτική σκακιέρα.
Με σημεία αναφοράς:
– Τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό.
– Τα θαλάσσια πάρκα σε Ιόνιο και Νότιες Κυκλάδες.
– Την έμπρακτη εκδήλωση ενδιαφέροντος από τον αμερικανικό κολοσσό της Chevron για έρευνες στα οικόπεδα νότια της Κρήτης και της Πελοποννήσου, η οποία συνδυάστηκε με την πρόσφατη έλευση στην ελληνική πρωτεύουσα του Αμερικανού υπουργού Εσωτερικών, Νταγκ Μπέργκαμ, και τις διευρυμένες συνομιλίες που είχε στο Μέγαρο Μαξίμου με τον πρωθυπουργό. “Με την Τουρκία θα επιδιώκουμε πάντα να έχουμε ανοιχτούς διαύλους, ειλικρινή συζήτηση, θα μεταφέρουμε όμως και τις θέσεις μας με αυτοπεποίθηση και έχοντας τη βεβαιότητα ότι έχουμε το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος μας”, έσπευσε να επισημάνει ο κ. Μητσοτάκης στη συνέντευξή του στον “Αντέννα”.
Στον απόηχο των ελληνικών κινήσεων, η Άγκυρα θέλησε να ανεβάσει και πάλι την ένταση στο Αιγαίο. Η Navtex για έρευνες του Πίρι Ρέις επανέφερε στο… καλεντάρι τις παράνομες θέσεις του εξ Ανατολών γείτονα περί τουρκικής υφαλοκρηπίδας, ενώ από κοντά ήρθαν για να ιονίσουν περαιτέρω αρνητικά το περιβάλλον οι αιτιάσεις για αποστρατικοποίηση των ελληνικών νησιών. “Η Ελλάδα δεν πρόκειται ποτέ να συζητήσει ούτε ζητήματα αφοπλισμού ούτε προφανώς ζητήματα γκρίζων ζωνών, ούτε ζητήματα κυριαρχίας. Όσο τα ζητήματα αυτά μπαίνουν στο τραπέζι, τόσο γίνεται εξαιρετικά δύσκολη η επίλυση της μεγάλης μας διαφοράς, που είναι η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε και με τις διαφορές μας. Και αν δεν μπορούμε να λύσουμε το ζήτημα αυτό, δεν θα μπορέσουμε να το λύσουμε. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι πρέπει μονίμως το θερμόμετρο να είναι στο… κόκκινο και ότι πρέπει να είμαστε μονίμως σε ένα περιβάλλον διαρκούς έντασης”, απάντησε στο κεντρικό δελτίο του “Αντέννα” ο πρωθυπουργός.
Τα νέα δεδομένα
Μία ακόμα διάσταση, μια διάσταση που ενδεχομένως είναι πιο ενοχλητική για τις βλέψεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όσον αφορά τη μετατροπή της Τουρκίας σε περιφερειακή δύναμη, έκανε εσχάτως την εμφάνισή της στο προσκήνιο. Πρόκειται για τα μηνύματα που έχει εκπέμψει ο κ. Μητσοτάκης, τα οποία σχετίζονται με το… διαβατήριο που χρειάζεται η Άγκυρα, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος της συμμετοχής της στο πρόγραμμα “SAFE” για την αμυντική θωράκιση των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. “Σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή τρίτων χωρών σε αυτή τη νέα αμυντική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η δική μας θέση είναι σαφής: Σε μια ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική άμυνας δεν μπορούν να μετέχουν χώρες οι οποίες απειλούν ακόμα με πόλεμο μέλη της Ένωσης. Είναι πιστεύω στο χέρι τους να οικοδομήσουν καλές σχέσεις με την Ευρώπη, αλλά αυτό προϋποθέτει και έναν σεβασμό των αρχών της”, σημείωσε ο πρωθυπουργός, υποδεχόμενος στην Ηρώδου Αττικού 19 τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα. Ο κ. Μητσοτάκης έχει δηλώσει ότι θα θέσει το θέμα της άρσης του casus belli στον πρόεδρο της Τουρκίας, με τη συγκεκριμένη πρόθεση να αποκτά τη δική της αξία όσο η Άγκυρα ανοίγει και πάλι τη βεντάλια των διεκδικήσεων και του αναθεωρητισμού της.
Στα της γενικότερης παρουσίας του πρωθυπουργού στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, αυτή (πέρα από την κεντρική ομιλία του και τις συνομιλίες με ξένους ηγέτες) περιλαμβάνει συναντήσεις με σειρά επενδυτών, καθώς και με εκπροσώπους μεγάλων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στους τομείς της ενέργειας, της άμυνας και της φαρμακοβιομηχανίας. Ο κ. Μητσοτάκης, όπως σημειώνουν κυβερνητικά στελέχη, θα έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει τις επενδυτικές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, η οποία “πετυχαίνει πρωτογενή πλεονάσματα και δίνει τη δυνατότητα μείωσης φόρων, σε μια περίοδο διεθνούς ρευστότητας και αστάθειας”.
* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Κεφάλαιο”.
Πηγή: capital.gr
