Γαλλία: Υποβάθμιση από Fitch, χιλιάδες στους δρόμους και ένας πρωθυπουργός σε τεντωμένο σχοινί

Τα μαντάτα από τον οίκο αξιολόγησης Fitch αυξάνουν την πίεση στον γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, και τον νέο διορισμένο πρωθυπουργό Σεμπαστιάν Λεκορνί που ήρθε από την πρώτη μέρα αντιμέτωπος με μαζικές αντιδράσεις σε όλη τη Γαλλία.

Αργά την Παρασκευή, ο οίκος αξιολόγησης άλλαξε τη μακροπρόθεσμη αξιολόγηση της Γαλλίας από AA- με αρνητική προοπτική σε A+ με σταθερή προοπτική, αναφέροντας ότι η πολιτική αστάθεια έχει δημιουργήσει αμφιβολίες σχετικά με την ικανότητα της χώρας να μειώσει το έλλειμμά της.

Αφαιρώντας ένα γράμμα (Α), ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης εκτιμά ότι γαλλικό χρέος διατρέχει πλέον «χαμηλό» κίνδυνο αθέτησης συγκριτικά με τον «πολύ χαμηλό» που ήταν η προηγούμενη αξιολόγηση.

Η κατάρρευση της κυβέρνησης του Φρανσουά Μπαϊρού στη γαλλική Εθνοσυνέλευση αποδεικνύει για τη Fitch «την κατακερματισμένη και πολωμένη κατάσταση της εγχώριας πολιτικής» με αποτέλεσμα η αστάθεια να καθιστά «απίθανη» τη μείωση του ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ έως το 2029, όπως είχε θέσει ως στόχο η μέχρι πρότινος κυβέρνηση.

«Ομάδα που χάνει… δεν αλλάζει», είναι το ειρωνικό σχόλιο που επεφύλαξε μερίδα του γαλλικού Τύπου για την επιλογή Μακρόν να διορίσει τον δικό του άνθρωπο στη θέση του πρωθυπουργού.

«Πνευματικό παιδί του Μακρόν» – Μία από τα ίδια ο νέος πρωθυπουργός

Προερχόμενος από τη δεξιά του Νικολά Σαρκοζί, ο Λακορνί μεταπήδησε στο κόμμα του Μακρόν και από το 2017 έχει αναδειχτεί ως βασικό στέλεχος των κυβερνήσεων του γάλλου προέδρου, με πολλούς να του δίνουν το προσωνύμιο «πνευματικό παιδί του Μακρόν».

Είναι ο πέμπτος κατά σειρά πρωθυπουργός τα τελευταία δύο χρόνια στη Γαλλία, και τίποτα δεν δείχνει προς το παρόν ότι μπορεί να μακροημερεύσει. Η κατάρρευση του Μπαϊρού, ενός πρωθυπουργού με πάνω κάτω τα ίδια χαρακτηριστικά με αυτά του διαδόχου του, απέδειξε ότι οι «συμμαχίες» με κόμματα της αντιπολίτευσης είναι δύσκολη υπόθεση ακόμα κι όταν οι αγορές δείχνουν τα δόντια τους.

Οι Σοσιαλιστές που έχουν απομακρυνθεί από τον σχηματισμό του Νέου Λαϊκού Μετώπου – που κατέγραψε πρωτιά στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές- και δεν έδωσαν ψήφο μομφής στον Μπαϊρού στην αρχή της θητείας του, αρνήθηκαν να του προσφέρουν σωσίβιο για να περάσει τον προϋπολογισμό λιτότητας που περιλαμβάνει θηριώδεις περικοπές στις δημόσιες δαπάνες ύψους 44 δισ. ευρώ.

Η επιλογή του Λεκορνί δεν φαίνεται να καλύπτει τις προσδοκίες των Σοσιαλιστών που έχουν προσφερθεί πολλές φορές να καλύψουν την πρωθυπουργική καρέκλα αντιπροτείνοντας κάποιες ηπιότερες μεταρρυθμίσεις.

Η Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν Λικ Μελανσόν δήλωσε ότι θα υποβάλει πρόταση μομφής στον νέο πρωθυπουργό, ενώ ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός φαίνεται πως τηρεί μία στάση «βλέποντας και κάνοντας» καθώς δηλώνει πως το πιθανότερο είναι ο νέος πρωθυπουργός να αποδειχτεί μία από τα ίδια.

Εκατοντάδες χιλιάδες στους δρόμους

Οι μαζικές κινητοποιήσεις και οι απεργίες «από τα κάτω» που συντάραξαν τη Γαλλία στις 10 Σεπτεμβρίου αναμένεται να έχουν συνέχεια καθώς στις 18 Σεπτεμβρίου τα μεγάλα συνδικάτα προετοιμάζονται για γενική απεργία.

Το «πεζοδρόμιο» στη Γαλλία βάζει τη δική του σφραγίδα στις εξελίξεις καθώς τα σχέδια των περικοπών που ο Μακρόν επιχειρεί να παρουσιάσει ως τη μόνη διέξοδο από την κρίση της γαλλικής οικονομίας, βρίσκουν σθεναρή αντίσταση στην κοινωνία που καταφέρνει να επηρεάσει και τη στάση των κομμάτων της αντιπολίτευσης που αντιλαμβάνονται ότι μία ταύτιση με την πολιτική που προωθεί ο ετοιμόρροπος γάλλος πρόεδρος θα σημάνει «πολιτική αυτοκτονία».

Και αυτό παρά το γεγονός ότι οι Σοσιαλιστές ανταποκρίθηκαν σε μεγάλο βαθμό ένα προηγούμενο διάστημα στο φλερτ του Μακρόν, και η ακροδεξιά παρά τις «κορώνες» στην πραγματικότητα στηρίζει κυβερνητικές πολιτικές που ο γάλλος πρόεδρος φροντίζει να φέρει στα μέτρα της.

«Η πολιτική αβεβαιότητα στη Γαλλία έχει οδηγήσει το κόστος δανεισμού της χώρας κοντά στα υψηλότερα επίπεδα από την κρίση χρέους της ευρωζώνης πριν από περισσότερο από μια δεκαετία», γράφουν οι Financial Times υπογραμμίζοντας εμμέσως πλην σαφώς ότι οι πιέσεις στον Μακρόν αλλά και σε όλο το πολιτικό σύστημα για κάποιου είδους συνεργασία και εξομάλυνση της κατάστασης αυξάνονται.

Χρέος και έλλειμμα

«Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου αναφοράς αυξήθηκε πάνω από 3,6% τις ημέρες που προηγήθηκαν της παραίτησης του Μπαϊρού, ενώ στη συνέχεια υποχώρησε ελαφρώς στο 3,49%.

Η διαφορά σε σχέση με τα γερμανικά ομόλογα αναφοράς είναι περίπου 0,8 ποσοστιαίες μονάδες, σημαντικά πάνω από το συνηθισμένο επίπεδο μετά την κρίση, καθώς το κόστος δανεισμού της Γαλλίας πλησιάζει αυτό της Ιταλίας, που αποτελεί από καιρό επίκεντρο των ανησυχιών για το χρέος της ευρωζώνης».

Επιπλέον η Γαλλία υπερέβη κατά πολύ τους στόχους της για το έλλειμμα πέρυσι, μετά από ανακριβείς προβλέψεις για τα φορολογικά έσοδα, με αποτέλεσμα το έλλειμμα να φτάσει το 5,8% το 2024, πολύ πάνω από το όριο του 3% που έχει θέσει η ΕΕ. Η κυβέρνηση προβλέπει ότι το έλλειμμα θα μειωθεί στο 5,4% μέχρι το τέλος του 2025.

Ωστόσο, η Fitch εκτιμά ότι το έλλειμμα θα παραμείνει πάνω από 5% το 2026-27, προσθέτοντας ότι υπάρχει «υψηλή πιθανότητα το πολιτικό αδιέξοδο να συνεχιστεί και μετά τις προεδρικές εκλογές του 2027».

Τα προβλήματα του ελλείμματος οφείλονται εν μέρει στις υψηλές δαπάνες για τη στήριξη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 και της ενεργειακής κρίσης που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Οι φορολογικές μειώσεις του Μακρόν για τις επιχειρήσεις, τους ιδιοκτήτες ακινήτων και τους πλούσιους έχουν επίσης μειώσει τα δημόσια φορολογικά έσοδα, ενώ η διαφημιζόμενη ώθηση στην ανάπτυξη δεν ήταν τόσο μεγάλη όσο αναμενόταν.

Η Fitch σημείωσε επίσης ότι η Γαλλία αγωνίζεται εδώ και καιρό να μειώσει τις συνολικές κοινωνικές δαπάνες, οι οποίες ανέρχονται στο 32% του ΑΕΠ, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 26%.

Το «αγκάθι» του προϋπολογισμού

Η προοπτική υψηλότερων αμυντικών δαπανών ασκεί επίσης πίεση στα δημόσια οικονομικά της Γαλλίας. Ο Μακρόν έχει δεσμευτεί να αυξήσει τον αμυντικό προϋπολογισμό της Γαλλίας κατά 6,5 δισ. ευρώ σε δύο χρόνια, ανταποκρινόμενος στις εκκλήσεις του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ προς τα μέλη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες.

Το πακέτο περικοπών των 44 δισ. ευρώ που παρουσίασε ο Μπαϊρού, εξαιρούσε τις δαπάνες για το χρέος και τους εξοπλισμούς. Αντιθέτως το ψαλίδι στρεφόταν κυρίως στις κοινωνικές δαπάνες, στο πάγωμα των μισθών, στον περιορισμό των προσλήψεων στο δημόσιο, στην κατάργηση αργιών και σε άλλα παρόμοια μέτρα που πλήττουν τους εργαζόμενους και τα ασθενέστερα στρώματα.

Τώρα ο νέος πρωθυπουργός υπόσχεται «ταπεινότητα» και «ρήξη με την πολιτική του παρελθόντος» – αν και ήταν και ο ίδιος μέρος της κυβέρνησης που κατέρρευσε – και «δημιουργικότητα στον τρόπο συνεργασίας με την αντιπολίτευση», χωρίς όμως να έχει μιλήσει ακόμα για την «ταμπακέρα».

Στο ενδιάμεσο η δυσαρέσκεια στο πρόσωπό του αυξάνεται. Σύμφωνα με δημοσκόπους τα ποσοστά του είναι τα χαμηλότερα από οποιοδήποτε νέο πρωθυπουργό τα τελευταία χρόνια, ακόμα κι αν οι πρόσφατοι προκάτοχοί του είχαν καταγράψει επίσης αρνητικά ρεκόρ.