Η πλειοψηφία των δικαστών ενός πενταμελούς δικαστηρίου του Ανώτατου Δικαστηρίου της Βραζιλίας έκρινε την Πέμπτη τον πρώην πρόεδρο Ζαΐρ Μπολσονάρο και επτά συνεργάτες του ένοχους για συνωμοσία με σκοπό την πραγματοποίηση πραξικοπήματος, καταδικάζοντας τον Μπολσονάρο σε 27 χρόνια κάθειρξη.
Οι κατηγορούμενοι κρίθηκαν ένοχοι για πέντε κατηγορίες, μεταξύ των οποίων ένοπλη εγκληματική συνωμοσία και απόπειρα κατάργησης του δημοκρατικού κράτους δικαίου με βίαια μέσα.
Ο Μπολσονάρο προσπάθησε να παραμείνει στην εξουσία μετά την ήττα του στις εκλογές του 2022. Προσπάθησε να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη του κοινού στο εκλογικό σύστημα και ανέπτυξε μια λεπτομερή στρατηγική για να παραμείνει στην εξουσία.
Οι εισαγγελείς υποστήριξαν ότι η συνωμοσία του περιελάμβανε σχέδια για τη δολοφονία του νικητή των εκλογών, του προέδρου Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα (σ.σ. Ενός δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του αντιπροέδρου). Οι υποστηρικτές του Μπολσονάρο εισέβαλαν επίσης βίαια σε κυβερνητικά κτίρια στη Μπραζίλια στις 8 Ιανουαρίου 2023.
Η Βραζιλία έχει μια μακρά ιστορία πραξικοπηματιών που δεν τιμωρήθηκαν
Η ιστορική σημασία της καταδίκης του Μπολσονάρου δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί. Σε όλη την ιστορία της Βραζιλίας, οι πραξικοπηματίες – επιτυχημένοι ή μη – σχεδόν ποτέ δεν τιμωρήθηκαν. Όσοι απέτυχαν – όπως το 1831, το 1842, το 1932, το 1935 και το 1955 – συνήθως συγχωρούνταν ή επανεντάσσονταν γρήγορα στην πολιτική. Εκείνοι που πέτυχαν – το 1889, το 1930, το 1937 και το 1964 – εδραίωσαν την εξουσία τους και συχνά κυβέρνησαν για χρόνια χωρίς συνέπειες.
Η Βραζιλία έχει πλέον επιτύχει κάτι ριζικά διαφορετικό: να φέρει έναν πρώην πρόεδρο ενώπιον της δικαιοσύνης για απόπειρα διατάραξης της συνταγματικής τάξης.
Για να δικαιολογήσει την ψήφο του υπέρ της καταδίκης του πρώην προέδρου την Τρίτη, ο δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου Αλεξάντρε ντε Μοράες — η πιο εξέχουσα προσωπικότητα στη δίκη και ένας άλλος προοριζόμενος στόχος της υποτιθέμενης δολοφονικής συνωμοσίας — δήλωσε ότι ελπίζει η υπόθεση του Μπολσονάρο να δημιουργήσει ένα προηγούμενο που θα αποτρέψει μελλοντικούς ηγέτες από τέτοιες ενέργειες.
Αυτό θα έπρεπε να είναι ευχάριστα νέα για τη βραζιλιάνικη δημοκρατία, αλλά η ιστορία απέχει πολύ από το τέλος της. Η καταδίκη του Μπολσονάρο δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις για την εσωτερική και την εξωτερική πολιτική της χώρας.
Αναμένονται νέα αντίποινα από τις ΗΠΑ
Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, οι ΗΠΑ φαίνεται ότι θα συνεχίσουν την εκστρατεία αντιποίνων εναντίον της Βραζιλίας. Αμέσως μετά την καταδίκη του Μπολσονάρο, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο επέκρινε τις «πολιτικές διώξεις από τον τιμωρημένο καταχραστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Αλεξάντρ ντε Μοράες» και ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ θα «ανταποκριθούν αναλόγως σε αυτό το κυνήγι μαγισσών», χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ θεωρεί τον Μπολσονάρο στενό πολιτικό σύμμαχο και έχει ήδη επιβάλει κυρώσεις στη χώρα για τη μεταχείριση του πρώην ηγέτη.
Πριν από δύο μήνες, ο Τραμπ επέβαλε υψηλούς δασμούς στα βραζιλιάνικα προϊόντα, ακύρωσε τις βίζες για τους περισσότερους δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου της Βραζιλίας, συμπεριλαμβανομένου του Μοράες, και επικαλέστηκε τον νόμο Magnitsky κατά των αξιωματούχων που εμπλέκονται στη δίωξη του Μπολσονάρο. Μπορεί να ακολουθήσουν και άλλα μέτρα.
Καραδοκεί η αμνηστία αν η άκρα δεξιά πάρει ξανά την εξουσία
Οι βραζιλιάνικες θεσμικές αρχές ενδέχεται επίσης να δυσκολευτούν να προσαρμοστούν στο μετα-Μπολσονάρο τοπίο. Το Ανώτατο Δικαστήριο πρέπει να επιστρέψει στην θεσμική κανονικότητα μετά από χρόνια άσκησης εξαιρετικών εξουσιών για την προστασία της δημοκρατίας.
Και δεν είναι σαφές εάν οι δεξιοί σύμμαχοι του Μπολσονάρο, πολλοί από τους οποίους συνεχίζουν να φλερτάρουν με νομοσχέδια αμνηστίας για τον πρώην πρόεδρο, θα αποδεχθούν την απόφαση της επιτροπής. Ο Μπολσονάρο συνεχίζει να αρνείται τις κατηγορίες. Οι δικηγόροι του έχουν δηλώσει ότι θα προσφύγουν κατά της απόφασης στο πλήρες 11μελές Ανώτατο Δικαστήριο.
Η διμερής διαμάχη μεταξύ Βραζιλίας και Ηνωμένων Πολιτειών ξεκίνησε στις 9 Ιουλίου, όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε την επιβολή δασμών 50% στη χώρα και καταδίκασε την υποτιθέμενη «κυνήγι μαγισσών» εναντίον του Μπολσονάρο.
Ενώ ο Τραμπ και ο Ρούμπιο δεν έχουν ακόμη δώσει λεπτομέρειες για το πώς θα αντιδράσουν στην καταδικαστική απόφαση, η Βραζιλία προετοιμάζεται για περαιτέρω αντίποινα: την περασμένη εβδομάδα, η εισαγγελία της Βραζιλίας προσέλαβε ένα δικηγορικό γραφείο με έδρα την Ουάσινγκτον για να υπερασπιστεί τη χώρα ενάντια στις αμερικανικές κυρώσεις.
Ο Τραμπ δεν αποδέχεται το Ανώτατο Δικαστήριο ως ανεξάρτητη αρχή
Ο Τραμπ δεν θεωρεί πως η δίκη του Μπολσονάρο διενεργήθηκε από μια ανεξάρτητη δικαστική αρχή που επιβάλλει το νόμο, αλλά την βλέπει ως μια πολιτική εκδίκηση του Λούλα και των συμμάχων του.
Στα μάτια του Τραμπ, ο Λούλα και ο Μοράες, η πιο εξέχουσα προσωπικότητα στη δίκη, αποτελούν μέρος της ίδιας ομάδας, ανεξάρτητα από την διάκριση των εξουσιών στη Βραζιλία ή το γεγονός ότι ο Μοράες είναι ένας πρώην συντηρητικός πολιτικός που διορίστηκε στο δικαστήριο από έναν δεξιό πρόεδρο.
Η ίδια η πραγματικότητα αφήνει στον Λούλα ελάχιστα περιθώρια για διαπραγματεύσεις με τον Τραμπ, καθώς ο πρόεδρος της Βραζιλίας δεν έχει καμία εξουσία επί των δικαστικών διαδικασιών.
Η καλύτερη ελπίδα της Βραζιλίας για «επιείκεια» βρίσκεται στους Αμερικανούς
Το Κογκρέσο, οι κυβερνήτες των πολιτειών όπου το εμπόριο με τη Βραζιλία δημιουργεί θέσεις εργασίας —όπως η Φλόριντα, η οποία βασίζεται στα βραζιλιάνικα πορτοκάλια και τα εξαρτήματα αεροσκαφών για την τοπική βιομηχανία— και οι επιχειρηματικές ενώσεις που εκπροσωπούν τους αμερικανούς εισαγωγείς βραζιλιάνικων προϊόντων, όπως η Εθνική Ένωση Καφέ, έχουν ασκήσει πιέσεις κατά των δασμών του Τραμπ.
Οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό πλεόνασμα με τη Βραζιλία, αλλά παρ’ όλα αυτά βασίζονται στις βραζιλιάνικες εισαγωγές για διάφορα προϊόντα, όπως το βόειο κρέας, τα θαλασσινά και μεταλλεύματα όπως ο σίδηρος ή το ατσάλι.
Τα μέτρα του Τραμπ έχουν ήδη αυξήσει τις τιμές για τους αμερικανούς εισαγωγείς καφέ, χυμού πορτοκαλιού και βοείου κρέατος, και είναι πιθανό να συνεχίσουν να το κάνουν. Ωστόσο, υπό την πίεση της αμερικανικής βιομηχανίας, ο Λευκός Οίκος θα μπορούσε να υποχωρήσει σε ορισμένους δασμούς.
Στις 5 Σεπτεμβρίου, ο Τραμπ ήρε τον δασμό 10% επί της βραζιλιάνικης κυτταρίνης, μετά από παράπονα αμερικανικών κατασκευαστών που εξαρτώνται από αυτήν για την παραγωγή χαρτιού υγείας, πάνες και χαρτομάντιλων. Η Βραζιλία καλύπτει σχεδόν το 80% της εισαγόμενης ζήτησης των ΗΠΑ σε αυτόν τον τομέα.
Η Βραζιλία δεν είναι η τυπική λατινοαμερικάνικη αποικία των ΗΠΑ
Ωστόσο, ο Τραμπ φαίνεται αποφασισμένος να παρουσιάζει το δικαστικό σύστημα της Βραζιλίας ως αυταρχικό.
Η ομαλοποίηση των διμερών σχέσεων φαίνεται απίθανη, ειδικά επειδή η οικονομία της Βραζιλίας μπορεί να αντέξει τους αμερικανικούς δασμούς πολύ καλύτερα από πολλές άλλες χώρες, όπως η Κολομβία, η οποία δεν είχε άλλη επιλογή από το να συμμορφωθεί με τον Τραμπ, αφού αυτός πίεσε την κυβέρνηση του προέδρου Γκουστάβο Πέτρο να δεχτεί πτήσεις απέλασης νωρίτερα φέτος.
Πηγή: in.gr
